PsychologyNow Team

«Τοξική θετικότητα»: όταν η θετικότητα κάνει τη ζωή μας πιο δύσκολη

«Τοξική θετικότητα»: όταν η θετικότητα κάνει τη ζωή μας πιο δύσκολη

PsychologyNow Team
γυναίκα βιώνει Τοξική θετικότητα
Image credit:  Laura Cleffmann / unsplash.com

Η τοξική θετικότητα μοιάζει να απορρίπτει κάθε συναίσθημα που δεν είναι αποκλειστικά θετικό ή ευχάριστο και δεν βοηθάει τους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις. Μάθετε πώς να την αναγνωρίζετε και να την αποφεύγετε.


Τοξική θετικότητα είναι η πεποίθηση ότι όσο δύσκολη και να είναι μια κατάσταση, οι άνθρωποι πρέπει να διατηρούν πάντοτε θετική νοοτροπία. Είναι μια προσέγγιση στη ζωή που επιτρέπει «μόνο θετική ενέργεια». Όμως, ενώ μας ωφελεί να είμαστε αισιόδοξοι και να έχουμε θετικό τρόπο σκέψης, η τοξική θετικότητα απορρίπτει τα δύσκολα συναισθήματα και μας κάνει να υιοθετούμε ένα χαρωπό, συχνά ψεύτικα θετικό, προσωπείο.

Όλοι αντιμετωπίζουμε οδυνηρές εμπειρίες και συναισθήματα, που ενώ είναι δυσάρεστα και τα διαχειριζόμαστε με δυσκολία, είναι σημαντικά και χρειάζεται να τα αισθανθούμε και να τα αντιμετωπίσουμε ανοιχτά και έντιμα.

Μορφές τοξικής θετικότητας

Η τοξική θετικότητα μπορεί να πάρει πολλές και διάφορες μορφές. Κάποια παραδείγματα που μπορεί να έχετε αντιμετωπίσει στη δική σας ζωή:

  • Όταν συμβαίνει κάτι άσχημο, οι άνθρωποι λένε «Να είσαι θετικός/ή» ή «Δες τη θετική πλευρά». Ενώ τέτοια σχόλια συνήθως γίνονται με καλή πρόθεση, μπορεί να αποτελούν επίσης έναν τρόπο να εμποδίσουν οτιδήποτε μπορεί να θέλετε να πείτε σχετικά με την εμπειρία σας.
  • Μετά από κάποια απώλεια, σας λένε ότι «όλα γίνονται για κάποιο λόγο». Συχνά οι άνθρωποι κάνουν τέτοιες δηλώσεις επειδή πιστεύουν ότι είναι ενθαρρυντικές αλλά είναι επίσης ένας τρόπος να αποφύγουν τον πόνο κάποιου άλλου.
  • Όταν εκφράζετε απογοήτευση ή θλίψη, κάποιος/α σας λέει ότι «η ευτυχία είναι επιλογή». Αυτό σημαίνει ότι αν έχετε αρνητικά συναισθήματα, είναι δική σας επιλογή και δικό σας σφάλμα που δεν «επιλέγετε» να είστε χαρούμενοι.

Τέτοιες δηλώσεις συχνά είναι καλοπροαίρετες –οι άνθρωποι απλώς δεν ξέρουν τι άλλο να πουν και δεν ξέρουν πώς να φερθούν με ενσυναίσθηση– όμως είναι επιζήμιες. Στην καλύτερη περίπτωση, τέτοιες δηλώσεις ακούγονται σαν τετριμμένες κοινοτοπίες που σε απαλλάσσουν από το να αντιμετωπίσεις τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων.

Στη χειρότερη περίπτωση, αυτές οι δηλώσεις έχουν ως αποτέλεσμα να ντροπιάσουν και να κατηγορήσουν τους ανθρώπους που συχνά αντιμετωπίζουν εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις. Η τοξική θετικότητα στερεί από τους ανθρώπους την πραγματική υποστήριξη που χρειάζονται για να διαχειριστούν αυτό που αντιμετωπίζουν.

Γιατί είναι βλαβερή

Η τοξική θετικότητα μπορεί πραγματικά να βλάψει τους ανθρώπους που περνάνε δύσκολα. Αντί να μπορέσουν να μοιραστούν αυθεντικά συναισθήματα και να βρουν υποστήριξη χωρίς όρους, οι άνθρωποι βλέπουν ότι τα συναισθήματά τους απορρίπτονται, αγνοούνται ή ακυρώνονται απροκάλυπτα.

  • Προκαλεί ντροπή: Όταν κάποιος υποφέρει, χρειάζεται να ξέρει ότι τα συναισθήματά του είναι έγκυρα αλλά και ότι μπορεί να βρει ανακούφιση και αγάπη στους φίλους και στην οικογένεια. Όμως η τοξική θετικότητα λέει στους ανθρώπους ότι τα συναισθήματά τους είναι λάθος.
  • Προκαλεί ενοχή: Στέλνει το μήνυμα ότι αν δεν βρίσκεις τρόπο να αισθανθείς θετικά, ακόμη και μπροστά στην τραγωδία, κάνεις κάτι λάθος.
  • Αποφεύγει το αυθεντικό συναίσθημα: Η τοξική θετικότητα λειτουργεί ως μηχανισμός αποφυγής. Όταν οι άνθρωποι έχουν αυτή τη συμπεριφορά, τους επιτρέπει να αποφεύγουν συναισθηματικές καταστάσεις που μπορεί να τους κάνουν να αισθανθούν άβολα. Μερικές φορές, στρέφουμε αυτές τις ίδιες ιδέες στον εαυτό μας, εσωτερικεύοντάς τες. Όταν νιώθουμε δύσκολα συναισθήματα, τα υποτιμούμε, τα απορρίπτουμε και τα αρνούμαστε.
  • Εμποδίζει την ανάπτυξη: Μας επιτρέπει να αποφύγουμε να αισθανθούμε πράγματα που μπορεί να είναι επώδυνα αλλά επίσης μας στερεί τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουμε συναισθήματα που αποτελούν πρόκληση και που μπορούν τελικά να οδηγήσουν σε ανάπτυξη και βαθύτερη κατανόηση.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν όχι μόνο τεράστια αποδιοργάνωση στις ζωές τους, αλλά επίσης πίεση να παραμείνουν παραγωγικοί και θετικοί σε μια εποχή που είναι δύσκολη και τραυματική σε πολλά επίπεδα. Είναι δυνατό να παραμένουμε αισιόδοξοι όταν αντιμετωπίζουμε δύσκολες καταστάσεις και προκλήσεις. Αλλά οι άνθρωποι που υφίστανται τραύμα δεν χρειάζονται να τους λένε να είναι θετικοί ή να αισθάνονται ότι κρίνονται γιατί δεν διατηρούν μια χαρούμενη στάση.


Διαβάστε σχετικά: Πόσο… θετική είναι τελικά η θετική σκέψη για την ψυχική μας υγεία;


Σημάδια

Η τοξική θετικότητα συχνά μπορεί να είναι αδιόρατη, αλλά μαθαίνοντας να αναγνωρίζετε τα σημάδια μπορείτε να βοηθηθείτε με αυτό τον τύπο συμπεριφοράς. Μερικά σημάδια είναι:

  • Απορρίπτετε τα προβλήματα αντί να τα αντιμετωπίζετε.
  • Αισθάνεστε ένοχοι επειδή είστε θλιμμένοι, θυμωμένοι ή απογοητευμένοι.
  • Κρύβετε τα αληθινά συναισθήματά σας πίσω από εμψυχωτικές φράσεις που μοιάζουν πιο αποδεκτές κοινωνικά.
  • Κρύβετε ή μεταμφιέζετε το πώς αισθάνεστε πραγματικά.
  • Υποβαθμίζετε τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων επειδή σας κάνουν να αισθάνεστε άβολα.
  • Κάνετε τους ανθρώπους να ντρέπονται όταν δεν έχουν θετική στάση.
  • Προσπαθείτε να είστε στωικοί ή να ξεπεράσετε τα επώδυνα συναισθήματα.

Πώς να αποφύγετε την τοξική θετικότητα

Αν έχετε υποστεί τοξική θετικότητα ή αν αναγνωρίζετε αυτή τη συμπεριφορά στον εαυτό σας, υπάρχουν πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αναπτύξετε μια πιο υγιή, πιο υποστηρικτική προσέγγιση. Κάποιες ιδέες είναι:

  • Διαχειριστείτε τα αρνητικά σας συναισθήματα, αλλά μην τα απορρίπτετε. Τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να προκαλέσουν στρες όταν δεν τα επεξεργαζόμαστε, αλλά μπορούν επίσης να παρέχουν σημαντικές πληροφορίες που θα οδηγήσουν σε ωφέλιμες αλλαγές στη ζωή σας.
  • Να είστε ρεαλιστές σχετικά με τι πρέπει να αισθάνεστε. Όταν αντιμετωπίζετε μια αγχωτική κατάσταση, είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε στρεσαρισμένοι, ανήσυχοι ή ακόμη και φοβισμένοι. Μην έχετε υπερβολικές απαιτήσεις από τον εαυτό σας. Εστιάστε στην αυτοφροντίδα και στη λήψη μέτρων που μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση.
  • Είναι αποδεκτό να αισθάνεστε περισσότερα από ένα πράγματα. Αν αντιμετωπίζετε μια πρόκληση, είναι δυνατό να αισθάνεστε ανήσυχοι για το μέλλον αλλά και αισιόδοξοι ότι θα επιτύχετε. Τα συναισθήματά σας είναι εξίσου περίπλοκα με την κατάσταση.
  • Εστιάστε στην ακρόαση των άλλων και στην έμπρακτη υποστήριξη. Όταν κάποιος εκφράζει ένα δύσκολο συναίσθημα μην τον φιμώνετε με τοξικά κλισέ. Αντιθέτως, πείτε του ότι τα συναισθήματά του είναι φυσιολογικά και ότι είστε πρόθυμοι να τον ακούσετε.
  • Παρατηρήστε πώς αισθάνεστε. Η παρακολούθηση «θετικών» λογαριασμών στα κοινωνικά δίκτυα μπορεί κάποιες φορές να αποτελεί πηγή έμπνευσης αλλά προσέξτε πώς αισθάνεστε μετά την ανάγνωση και την αλληλεπίδραση με αυτού του είδους το περιεχόμενο. Αν μένετε με μια αίσθηση ντροπής ή ενοχής μετά την ανάγνωση εμψυχωτικών αναρτήσεων, μπορεί να οφείλεται σε τοξική θετικότητα. Σε τέτοιες περιπτώσεις σκεφτείτε τον περιορισμό χρήσης των κοινωνικών δικτύων.

Επιτρέψτε στον εαυτό σας να αισθανθεί. Αντί να προσπαθείτε να αποφύγετε τα δύσκολα συναισθήματα, δώστε έγκριση στον εαυτό σας να τα αισθανθεί. Αυτά τα συναισθήματα είναι αληθινά, έγκυρα και σημαντικά. Μπορούν να σας δώσουν πληροφορίες και να σας βοηθήσουν να δείτε πράγματα σχετικά με μια κατάσταση που χρειάζεται να προσπαθήσετε να αλλάξετε. Μερικές φορές είναι σημαντικό να συνυπάρχετε με ένα συναίσθημα και να δίνετε στον εαυτό σας χρόνο και χώρο για να επεξεργαστεί την κατάσταση πριν αναλάβει δράση.

Όταν περνάτε κάτι δύσκολο, σκεφτείτε τρόπους να δώσετε φωνή στα συναισθήματά σας με τρόπο που είναι παραγωγικός. Καταγράψτε τις σκέψεις σας. Μιλήστε σε έναν φίλο. Οι έρευνες δείχνουν ότι και μόνο το να μιλήσετε γι’ αυτά που αισθάνεστε μπορεί να βοηθήσει να μειωθεί η ένταση των αρνητικών συναισθημάτων.

Τοξικές δηλώσεις

                  Μη τοξικές εναλλακτικές

Απλά μείνε θετικός!

                 - Σε ακούω.

Μόνο θετική ενέργεια!

                - Είμαι εδώ όπως και να ’χει.

Θα μπορούσε να είναι χειρότερα.

                - Αυτό πρέπει να είναι πολύ δύσκολο.

Όλα συμβαίνουν για κάποιον λόγο.

               - Κάποιες φορές συμβαίνουν άσχημα πράγματα. Πώς μπορώ να βοηθήσω;

Η αποτυχία δεν είναι αποδεκτή.

                - Μερικές φορές η αποτυχία είναι κομμάτι της ζωής.

Η ευτυχία είναι επιλογή.

                - Τα συναισθήματά σου είναι έγκυρα.

 

Συμβουλή

Η τοξική θετικότητα συχνά είναι αδιόρατη και όλοι έχουμε υιοθετήσει αυτό τον τρόπο σκέψης κάποια στιγμή. Παρ’ όλα αυτά, όταν μάθετε να την αναγνωρίζετε, θα είστε πιο ικανοί να την αποφύγετε και να προσφέρετε (και να δεχτείτε) πιο αυθεντική υποστήριξη όταν βιώνετε μια κατάσταση που δεν είναι εύκολη. Αρχίστε να παρατηρείτε τις τοξικές δηλώσεις και προσπαθήστε να επιτρέπετε στον εαυτό σας και στους άλλους να νιώθουν τα συναισθήματα, τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά.


Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...