PsychologyNow Team

Γιατί ορισμένοι άνθρωποι είναι περισσότερο ευάλωτοι στο τραυματικό στρες και άλλοι πιο ανθεκτικοί;

Γιατί ορισμένοι άνθρωποι είναι περισσότερο ευάλωτοι στο τραυματικό στρες και άλλοι πιο ανθεκτικοί;

PsychologyNow Team
γυναίκα αναρωτιέται γιατί ορισμένοι άνθρωποι είναι περισσότερο ευάλωτοι στο τραυματικό στρες και άλλοι πιο ανθεκτικοί
Image credit: Ryanwar Hanif / unsplash.com

Τα αποτελέσματα της μελέτης παρέχουν μια πιθανή εξήγηση για το γιατί μερικοί άνθρωποι είναι ανθεκτικοί και άλλοι ευάλωτοι στο τραυματικό στρες και για τα ποικίλα συμπτώματα που πυροδοτούνται από την ανάμνηση αυτού του στρες.


Μια πρόσφατη μελέτη συνδέει την αγχώδη συμπεριφορά σε ποντίκια, καθώς και το μετατραυματικό στρες (PTSD) σε βετεράνους του στρατού, με αυξημένη μυελίνη –μια ουσία που επιταχύνει την επικοινωνία μεταξύ των νευρώνων– σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τα συναισθήματα και τη μνήμη.

Τα αποτελέσματα της μελέτης παρέχουν μια πιθανή εξήγηση για το γιατί μερικοί άνθρωποι είναι ανθεκτικοί και άλλοι ευάλωτοι στο τραυματικό στρες, και για τα ποικίλα συμπτώματα που πυροδοτούνται από την ανάμνηση αυτού του στρες.

Αν, όπως υποπτεύονται οι ερευνητές, το ισχυρό τραύμα προκαλεί την αυξημένη μυελίνωση, τα ευρήματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε θεραπείες που προλαμβάνουν ή αντιστρέφουν την παραγωγή μυελίνης και μειώνουν τις επιδράσεις ύστερα από έντονο τραύμα.

Η μυελίνη είναι ένα στρώμα από λιπαρές ουσίες και πρωτεΐνες που περιβάλλει τους άξονες των νευρώνων, για να διευκολύνει τη μετάδοση σημάτων σε μεγάλη απόσταση και, άρα, την επικοινωνία μεταξύ μακρινών περιοχών του εγκεφάλου.

Όμως, η νέα μελέτη βρήκε αυξημένη ύπαρξη μυελίνης στους νευράξονες στη λεγόμενη φαιά ουσία του εγκεφάλου, όπου υπάρχουν τα περισσότερα από τα κυτταρικά σώματα των νευρώνων και το μεγαλύτερο μέρος της καλωδίωσης είναι λιγότερο μονωμένο με μυελίνη. Η επιπλέον μυελίνη βρέθηκε κυρίως σε περιοχές που σχετίζονται με τη μνήμη.

Οι ερευνητές στο Ιατρικό Κέντρο Βετεράνων του Σαν Φρανσίσκο πραγματοποίησαν μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου σε 38 βετεράνους –μισοί με PTSD, μισοί χωρίς– και βρήκαν μια αύξηση στη μυελίνωση στη φαιά ουσία εκείνων με PTSD, σε σύγκριση με αυτούς που δεν υπέφεραν από τη διαταραχή.

Στο μεταξύ, οι συνάδελφοί τους από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, ανακάλυψαν μια παρόμοια αύξηση στη μυελίνωση στη φαιά ουσία ενήλικων ποντικιών που υποβλήθηκαν σε ένα έντονα στρεσογόνο γεγονός. Ενώ δεν έδειξαν όλα τα ποντίκια μακροχρόνιες επιδράσεις από το στρες, εκείνα που έδειξαν είχαν αυξημένη μυελίνωση σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με συγκεκριμένα συμπτώματα του στρες, η οποία ήταν ίδια με αυτό που βρήκαν οι ερευνητές στους βετεράνους με PTSD.

Οι βετεράνοι με PTSD και τα στρεσαρισμένα ποντίκια που εμφάνισαν συμπεριφορά αποφυγής, για παράδειγμα, είχαν αυξημένη μυελίνωση στον ιππόκαμπο, που συχνά θεωρείται η έδρα της μνήμης.


Διαβάστε σχετικά: Τραύμα: Οι 4 «στόχοι» της πορείας ανάκαμψης


Οι άνθρωποι και τα ποντίκια διαφέρουν στην απόκρισή τους στο στρες

Στους ανθρώπους, υπάρχουν πολλές ατομικές διαφοροποιήσεις, αλλά στα ποντίκια, που είναι γενετικά πανομοιότυπα, θεωρήσαμε ότι, με την έκθεσή τους στο στρες, θα είχαμε την ίδια απόκριση. Όμως, η απόκριση παρουσίασε μεγάλη ποικιλία. Κατά κάποιο τρόπο, μπαίνουν σε κατηγορίες, μερικά είναι πολύ ανθεκτικά και μερικά είναι ευάλωτα. Και αυτά που είναι ευάλωτα είναι ευάλωτα με διαφορετικούς τρόπους, σχολίασε η Δρ. Ντανιέλα Κάουφερ, καθηγήτρια Βιολογίας στο Μπέρκλεϊ.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, παρόμοια ατομικότητα παρατηρείται στους ανθρώπους με PTSD. Η νέα μελέτη υποδηλώνει ότι τα συγκεκριμένα συμπτώματα σχετίζονται με το σε ποιες περιοχές του εγκεφάλου έχει υπάρξει πρόσφατη μυελίνωση.

Υπάρχει μεγάλη ετερογένεια στους διαφορετικούς ανθρώπους με PTSD, κάθε ασθενής έχει γενικά ένα μείγμα διαφορετικών συμπτωμάτων. Αν μπορούμε να δείξουμε πως αυτές οι διαφορετικές ομάδες συμπτωμάτων έχουν διαφορετικά νευρικά κυκλώματα, μπορεί αυτό να μας οδηγήσει σε πιο στοχευμένες θεραπείες, εξήγησε ο Δρ. Τόμας Νέιλαν, καθηγητής Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Σαν Φρανσίσκο.

Οι ερευνητές δείχνουν ότι το στρες παράγει περισσότερα από τα γλοιακά κύτταρα του εγκεφάλου, που ονομάζονται ολιγοδενδροκύτταρα, τα οποία περιβάλλουν τους άξονες των νευρώνων και φτιάχνουν τη μυελίνη. Η αυξημένη μυελίνη που παράγεται από αυτά τα νέα ολιγοδενδροκύτταρα θα μπορούσε να επηρεάσει την ταχύτητα των συνδέσεων μεταξύ των νευρώνων, κάνοντας κάποιες συνδέσεις να παρουσιάζουν υπερ-απόκριση.

Το ισχυρό στρες δίνει ώθηση στα ολιγοδενδροκύτταρα

Το 2014, η Δρ. Κάουφερ και οι συνάδελφοί της από το Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ ανακάλυψαν ότι τα ποντίκια που υποβάλλονταν σε έντονο στρες παρουσίαζαν μεγαλύτερη παραγωγή ολιγοδενδροκυττάρων στη φαιά ουσία του εγκεφάλου, συγκεκριμένα στον ιππόκαμπο.

Η ερευνήτρια πρότεινε ότι αυτό οδηγεί σε αυξημένη μυελίνωση των αξόνων, δυνητικά προκαλώντας παρεμβολές στην ταχύτητα με την οποία τα σήματα ταξιδεύουν μεταξύ διαφορετικών περιοχών της φαιάς ουσίας, όπως ο ιππόκαμπος και η αμυγδαλή. Η νέα μελέτη υποστηρίζει αυτή τη θεωρία.

Αργότερα, ο Δρ. Νέιλαν και οι συνεργάτες του βρήκαν αυξημένη μυελίνωση των νευρώνων στη φαιά ουσία βετεράνων με PTSD, αλλά όχι σε εκείνους χωρίς τη διαταραχή. Όσο χειρότερα τα συμπτώματα, τόσο μεγαλύτερη η μυελίνωση.

Αυτό οδήγησε την Κάουφερ να δει αν θα μπορούσε να βρει αυξημένη μυελίνη στη φαιά ουσία ποντικιών, έπειτα από έντονο τραύμα. Αφού εστίασε σε συγκεκριμένα συμπτώματα μεμονωμένων ποντικιών με PTSD, βρήκε μια συσχέτιση ανάμεσα στα συμπτώματα και στη μυελίνωση σε συγκεκριμένες περιοχές της φαιάς ουσίας.

Οι ερευνητές με τους βετεράνους, στη συνέχεια, ανέλυσαν ξανά τις απεικονίσεις εγκεφάλου της ομάδας των 38 βετεράνων και βρήκαν την ίδια συσχέτιση: συγκεκριμένα συμπτώματα σχετίζονταν με μυελίνωση σε μια περιοχή της φαιάς ουσίας, αλλά όχι σε άλλες.

Οι δύο ομάδες των ερευνητών συνεχίζουν τη συνεργασία τους σε επόμενες μελέτες, ερευνώντας, μεταξύ άλλων, για αυξημένη μυελίνη στον εγκέφαλο ασθενών με PTSD που έχουν πεθάνει.


Ism Tsox
Έρευνα: Kimberly L. P. Long et al, Regional gray matter oligodendrocyte- and myelin-related measures are associated with differential susceptibility to stress-induced behavior in rats and humans, Translational Psychiatry (2021).

Απόδοση - Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή

 

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...