Ουρανία Ζερικιώτη

Η Μετάβαση στην Πατρότητα

Η Μετάβαση στην Πατρότητα

πατέρας κρατάει στο ένα χέρι το παιδί του και το σηκώνει ψηλά με φόντο έναν ουρανοξύστη

Ας μη ξεχνάμε ότι κάθε φορά που γεννιέται ένα παιδί, δε γεννιέται μόνο μια μητέρα αλλά και ένας πατέρας ο οποίος είναι εξίσου σημαντικός αρωγός στη ψυχοσωματική υγεία και φροντίδα τόσο του παιδιού όσο και της μητέρας.


Ο πατέρας αναγκάζεται να βιώσει την ψυχοβιολογική ανάπτυξη του εμβρύου, τη γέννηση και το θηλασμό από «δεύτερο χέρι», έχοντας μια εμπειρία λιγότερο «αντικειμενική» από εκείνη της μητέρας. Χρειάζεται λοιπόν να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του και να μπει στη διαδικασία να οραματιστεί το βρέφος «υποκειμενικά», το πώς είναι, πώς θα γίνει και τη μετέπειτα σχέση τους.

Επιπλέον η προσοχή όλων είναι στην σύντροφό του και αργότερα στο παιδί. Καθ’ όλη λοιπόν τη φάση της εγκυμοσύνης αλλά και αργότερα, μετά τον τοκετό, οι άνδρες συχνά αισθάνονται παραγκωνισμένοι και βιώνουν συναισθήματα μοναξιάς.

Η σύντροφος απορροφημένη από τις δικές τις ψυχοσωματικές ανάγκες και εκείνες του παιδιού της, δεν είναι σε θέση να ικανοποιήσει τις ανάγκες του που άλλοτε ικανοποιούσε και ανάγκες οι οποίες με τον καιρό εντείνονται. Αυτή ακριβώς η έλλειψη αναγκών προσοχής και ενδιαφέροντος που μένουν ανικανοποίητες μπορούν να του προκαλέσουν από ψυχαναλυτική σκοπιά την αναβίωση αισθημάτων εγκατάλειψης και ανεκπλήρωτων αναγκών από τη μητέρα των παιδικών του χρόνων.

Παραδείγματα τέτοια θα μπορούσαν να ήταν όταν η μητέρα του έμεινε έγκυος στο αδελφάκι του ή κατά το οιδιπόδειο σύνδρομο όπου αναγκάστηκε να απομακρυνθεί. Οι ταυτίσεις με τον πατέρα ή τη μητέρα της παιδικής και ενήλικης ζωής και η διεργασία των ταυτίσεων αυτών, παίζουν σημαντικό ρόλο στη μετάβαση και ταυτότητα του πατρικού ρόλου.

Σύμφωνα με έρευνες, όσοι είχαν ένα συναισθηματικά «απών» πατέρα και δεν τον είχαν «χορτάσει», δυσκολεύονταν να ανακτήσουν επαφή με τον «καλό πατέρα» και δυσκολεύονταν στο να συντονιστούν με τις συντρόφους τους σχηματίζοντας μια «συμμαχία εγκυμοσύνης».

Βιώνουν με δέος το τέλος της εγκυμοσύνης και τον τοκετό, καθώς γίνεται «κάτι» πέρα από τη δυνατότητα ελέγχου του πατέρα το οποίο στα μάτια τους μπορεί να φαντάζει σχεδόν μαγικό. Υπάρχουν άντρες που το αντιμετωπίζουν με δέος και θαυμασμό και άντρες που το αντιμετωπίζουν με φρίκη. Είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι οι περισσότεροι άνδρες που είναι παρόντες στο τοκετό βιώνουν ένα νέο επίπεδο συναισθήματος, άλλοτε πολύ θετικό και άλλοτε πολύ αρνητικό.


Διαβάστε σχετικά: Πατρότητα, η αναδυόμενη νέα διάσταση της ανδρικής ταυτότητας


Ας μη ξεχνάμε και το φαινόμενο «couvade» ή αλλιώς «λοχεία του συζύγου» κατά το οποίο κάποιοι άνδρες έχουν συμπτωματολογία παρόμοια με εκείνη της εγκυμονούσας συντρόφου τους στα πλαίσια της ταύτισης μαζί της (μειωμένη όρεξη για φαγητό στην αρχή, ναυτία, στομαχόπονο, μεγάλη αύξηση βάρους κ.α).

Τα συμπτώματα αυτά τις περισσότερες φορές περνούν απαρατήρητα και από τους ίδιους, μη μπαίνοντας στη διαδικασία να τα συνδέσουν με την εγκυμοσύνη της συντρόφους και χωρίς να επισκεφτούν κάποιον ιατρό. Μοιάζει σαν να προτιμούν να υποφέρουν σιωπηλά.

Εξάλλου ούτε οι γύρω δίνουν σημασία στα συμπτώματα αυτά καθώς το σύνδρομο αυτό δεν είναι κάτι ευρέως γνωστό και αναγνωρισμένο από την κοινωνία. Σύμφωνα με την Delaiside Parseval (1981), είναι σημαντική η αποδοχή αυτής κατάστασης ώστε να επιτραπεί στον άνδρα, έστω με αυτό τον μερικό τρόπο, να βιώσει τη σωματική διάσταση της πατρότητας.

Ποικίλες μελέτες δείχνουν ιδιαίτερα αυξημένο άγχος σε επικείμενους πατέρες, το οποίο ξεκινά κατά την εγκυμοσύνη και εκτείνεται έως και τα τρία πρώτα έτη ζωής του παιδιού. Πέρα από το ψυχολογικό κομμάτι που αναφέραμε περί ταύτισης και συναισθήματος μοναξιάς, υπάρχει και το συνειδητό επίπεδο κατά το οποίο οι άνδρες βιώνουν μεγάλες αλλαγές στην αίσθηση των υποχρεώσεων απέναντι στο παιδί και αβεβαιότητα στο κατά πόσο το παιδί θα επηρεάσει τη συζυγική σχέση και τη προσωπική τους ζωή.

Όλα αυτά όμως αποτελούν κομμάτι της τυπικής εξελικτικής διεργασίας των ανδρών και όχι κάποια μορφή ψυχοπαθολογίας. Καθώς αυτή η αποσταθεροποίηση μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα ανελικτική πορεία.

Σύμφωνα με έρευνες στις οποίες πήραν μέρος Έλληνες άνδρες, φάνηκε ότι η ενεργητική συμμετοχή του άνδρα στην εγκυμοσύνη της συντρόφου και στη φροντίδα του βρέφους καθώς και η θετική εμπειρία του τοκετού, μειώνουν σημαντικά τα επίπεδα άγχους τους.

Ας μη ξεχνάμε λοιπόν ότι κάθε φορά που γεννιέται ένα παιδί, δε γεννιέται μόνο μια μητέρα αλλά και ένας πατέρας ο οποίος είναι εξίσου σημαντικός αρωγός στη ψυχοσωματική υγεία και φροντίδα τόσο του παιδιού όσο και της μητέρας.


Δραγώνα, Θ. & Τσιάντης, Γ. (2008). Μωρά και μητέρες Ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και υγεία στα δύο πρώτα χρόνια της ζωής. Εκδόσεις Καστανιώτη.

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...