Ο εγκέφαλος αποτελεί ένα εξαιρετικά σύνθετο όργανο που λαμβάνει ερεθίσματα, επεξεργάζεται και αντιδρά βάσει αυτών στην κάθε δεδομένη στιγμή. Ελέγχει τη σωματική λειτουργία, ερμηνεύει τις πληροφορίες του εξωτερικού (π.χ. η εικόνα και το μήνυμα του κειμένου που διαβάζετε) και εσωτερικού (π.χ. πείνα) μας κόσμου και λαμβάνει αποφάσεις για το πώς θα κινηθούμε, θα μιλήσουμε, θα συμπεριφερθούμε, θα συν-αισθανθούμε, θα δράσουμε.
Όλες οι σχετικές λειτουργίες δημιουργούνται και αναπτύσσονται σταδιακά κατά την ανάπτυξή μας. Ωστόσο, τι συμβαίνει όταν ένα συμβάν/μια κατάσταση, ένα εγκεφαλικό τραύμα, σταματά την εν λόγω ανάπτυξη και οδηγεί σε έκπτωση των νοητικών μας λειτουργιών;
Ο όρος «νοητική αποκατάσταση» αναφέρεται στη θεραπεία ή την αντιστάθμιση νοητικών ικανοτήτων που έχουν εκπέσει. Μέσα από τα προγράμματα παρεμβάσεων πέραν της ενίσχυσης των λειτουργιών που έχουν υποστεί βλάβη, επιχειρείται εκτίμηση και παρέμβαση των συναισθηματικών, κοινωνικών και προσωπικών συνιστωσών της εγκεφαλικής βλάβης· συνιστώσες που αλληλεπιδρούν άμεσα με τη νοητική μας λειτουργία.
Ο εγκέφαλος μετά από βλάβη έχει τη δυνατότητα να επιτελέσει διευρυμένη αναδιοργάνωση που αποτελεί τη βάση λειτουργικής ανάρρωσης, κάτι που διαφαίνεται ερευνητικά και από την τάση των νευρικών κυττάρων μας να δημιουργούν νέες συνδέσεις παρά την όποια απώλεια. Εκεί ακριβώς τονίζεται η δυναμική της νοητικής αποκατάστασης που εστιάζει στη σχέση δενδριτικής ανάκαμψης σε νευρωνικό επίπεδο, δομημένης παροχής ερεθισμάτων του περιβάλλοντος και ανάληψης λειτουργιών που έχουν υποστεί έκπτωση.
Διαβάστε σχετικά: Κρανιοεγκεφαλική κάκωση και συνοδές συναισθηματικές αντιδράσεις
Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα αφορά στη θεραπεία ενός επαγγελματία μοτοσικλετιστή που έπασχε από κατάθλιψη και που είχε υποστεί σημαντική εγκεφαλική βλάβη λόγω κρούσης, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες προσανατολισμού στο χώρο. Πέραν των κλασικών παρεμβάσεων της μορφής «χαρτί και μολύβι» που χρησιμοποιούνται ευρέως στη νοητική αποκατάσταση, προτάθηκε από ειδικούς να χρησιμοποιήσει τρίκυκλο.
Με έκπληξη παρατηρήθηκε η σημαντική βελτίωση της συμπεριφοράς του και σύντομα η ικανότητά του να κάνει βόλτες με το τρίκυκλο στην αυλή του νοσοκομείου, αρχικά, και στην πόλη που διέμενε, τελικά. Συνεπώς, παρουσίασε θεαματική επίδοση στον προσανατολισμό του στο χώρο. Ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη αποτέλεσε το γεγονός πως πέραν των ανωτέρω και λόγω αυτών των νέων επιτευγμάτων, παρουσίασε σημαντική ικανότητα για να ανταπεξέλθει και σε άλλες δοκιμασίες που ενίσχυσαν ακόμα περισσότερο την ανάκαμψή του.
Όπως γίνεται κατανοητό η γνωστική αποκατάσταση θεωρητικά, πρακτικά, κλινικά αποτελεί μια πολυεπίπεδη συνθετική νευροψυχολογική προσέγγιση που οφείλουμε να την εξετάζουμε (και εφαρμόζουμε) πολυπαραγοντικά. Είναι προσανατολισμένη στη στοχοθεσία και στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο συνάνθρωπός μας, εστιάζοντας στην ενδυνάμωση, αυτάρκεια και αυτοέλεγχο.
Μέσα από την εν λόγω προσέγγιση γίνονται κατανοητές οι δυνάμεις, οι περιορισμοί, οι αλλαγές λόγω τραυματισμού, οι νέες συνθήκες που βιώνει. Μέσα από την ενίσχυση των νοητικών λειτουργιών, τη βαθιά θεραπευτική σημασία, διαμορφώνεται μια νέα νοηματοδότηση για την ίδια τη ζωή. Όταν το ζην προσπαθούμε να το μετουσιώσουμε σε ευ ζην.
ΠΗΓΕΣ:
- Ben-Yishay, Y., & Daniels-Zide, E. (2000). Examined lives: Outcomes after holistic rehabilitation. Rehabilitation Psychology, 45, 112-129.
- Kolb, B., & Whishaw, I. Q. (2009). Fundamentals of human neuropsychology. New York, NY: Worth Publishers.
- Sohlberg, M. K. M., & Mateer, C. A. (2001). Cognitive rehabilitation: An integrative neuropsychological approach. New York: Guilford Press.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
