PsychologyNow Team

Η φοβία για τις μολυσματικές ασθένειες: «Και αν κολλήσω κορωνοϊό;»

Η φοβία για τις μολυσματικές ασθένειες: «Και αν κολλήσω κορωνοϊό;»

PsychologyNow Team
γυναίκα που φοβάται τις μολυσματικές ασθένειες
Image credit: CC0 Public Domain

Με αυτή τη νέα έξαρση μολυσματικής ασθένειας, καλό θα ήταν να αναρωτηθούμε: Αντιδρούμε στον κορωνοϊό με τρόπο ανάλογο προς την απειλή του;


Το πρόβλημα με τις επιδημίες μολυσματικών ασθενειών είναι ότι έχουμε την τάση να αντιδρoύμε υπερβολικά συναισθηματικά και υποτονικά συμπεριφορικά. Η υπερβολική αντίδραση μπορεί να αποδίδεται στο γεγονός ότι είμαστε προδιατεθειμένοι να φοβόμαστε τις μολυσματικές ασθένειες οι οποίες εμφανίζονται ξαφνικά, με τον ίδιο τρόπο που είμαστε εξελικτικά προετοιμασμένοι να φοβόμαστε τα φίδια και τις αράχνες.

Οι περισσότεροι φοβόμαστε τα φίδια και τις αράχνες χωρίς ποτέ να μάς έχουν βλάψει. Σε σύγκριση με τα αυτοκίνητα, τα οποία «βλάπτουν» περισσότερους ανθρώπους, συνεχίζουμε να μην τα φοβόμαστε ακόμη και αν έχουμε υποστεί στο παρελθόν κάποιο ατύχημα. Με τον ίδιο τρόπο, φοβόμαστε τις εξάρσεις μολυσματικών ασθενειών πολύ πιο εύκολα και έντονα από ό,τι τις επιδημίες διαβήτη.

Από εγκεφαλική άποψη, η αμυγδαλή είναι κυρίως υπεύθυνη για τη μάθηση του φόβου, μια διαδικασία μέσω της οποίας οι αποκρίσεις φόβου αποδίδονται σε προηγούμενες ουδέτερες ενδείξεις, οι οποίες πλέον θεωρούνται ότι σηματοδοτούν μία πραγματική απειλή.

Αυτό εξηγεί τις τρομακτικές πλέον συναισθηματικές αντιδράσεις σε έναν παλιότερα αθώο ήχο φτερνίσματος, σε ένα τρένο γεμάτο με κόσμο. Μια τέτοια μάθηση που έχει τις ρίζες της στην αμυγδαλή προκύπτει ευκολότερα όταν η εν λόγω απειλή είναι μία μολυσματική ασθένεια απ’ ότι, για παράδειγμα, μία χρόνια επιδημική ασθένεια πολύ μεγαλύτερης κλίμακας, η οποία συνιστά μία μεγαλύτερη απειλή.

Προμνησία (déjà vu)

Το 2003, ο ιός SARS μόλυνε περισσότερους από 8.000 ανθρώπους παγκοσμίως και προκάλεσε 774 θανάτους. Ήταν αναμφίβολα ένας θανατηφόρος ιός ο οποίος εξαπλώθηκε με ανησυχητικούς ρυθμούς, προκαλώντας τραγικές συνέπειες, ιδιαίτερα σε μέρη όπου τα πρωτόκολλα μόλυνσης δεν εφαρμόστηκαν γρήγορα και αποφασιστικά.

Τώρα, 17 χρόνια αργότερα, αντιμετωπίζουμε μια παρόμοια απειλή από έναν άλλο κορωνοϊό, ο οποίος προέρχεται και πάλι από την Κίνα και εξαπλώνεται γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Το ποσοστό θνησιμότητας είναι δύσκολο να εκτιμηθεί τόσο νωρίς, ωστόσο οι μέχρι τώρα ενδείξεις υποδεικνύουν ότι φαίνεται να ξεπερνάει σε αριθμό θυμάτων τον ιό SARS.

Μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες θεσπίστηκαν μαζικοί περιορισμοί ταξιδιών στο εξωτερικό, ενώ οι κυβερνήσεις συμβουλεύουν τους πολίτες να μην ταξιδεύουν στο επίκεντρο της επιδημίας, στην πόλη Γουχάν της Κίνας.

Στα κοινωνικά δίκτυα κυκλοφορούν ιδιαίτερα ανησυχητικές ιστορίες και εικόνες οι οποίες απεικονίζουν μια επιδημία εκτός ελέγχου. Το Netflix μόλις λάνσαρε μία σειρά ντοκιμαντέρ για τη φρίκη των μολυσματικών ασθενειών, όπως ο κορωνοϊός.

Πληροφορίες που γίνονται viral

Ο κόσμος φαίνεται πιστά προσηλωμένος στο περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης αναφορικά με την έξαρση του κορονοϊού, γεγονός που δεν προκαλεί έκπληξη.

Έχουμε την τάση να ανταποκρινόμαστε γρήγορα και έντονα σε πληροφορίες σχετικά με τυχόν απειλές μολυσματικών ασθενειών, ακόμη και σε αυτές που εξελίσσονται σε μακρινούς τόπους ή που είναι μάλλον απίθανο να έχουν αντίκτυπο σε εμάς.

Στην εποχή των κοινωνικών δικτύων, η κοινή χρήση πληροφοριών αποτελεί μια προσωπική επιλογή, η οποία γίνεται σχεδόν αντανακλαστικά. Στον εγκέφαλό μας, αυτό το σχετικά ασυνείδητο επίπεδο επεξεργασίας είναι δυσανάλογο ως προς την περιοχή της αμυγδαλής, ενώ σε μεγάλο βαθμό δεν φαίνεται να αποτρέπεται από τα φλοιώδη κέντρα τα οποία είναι γνωστό ότι εμπλέκονται στη βαθυστόχαστη εξέταση.

Η τάση για συναισθηματικό μοίρασμα ενθυμητικών εικόνων και κειμένων είναι ακόμα πιο ανεξέλεγκτη από ό, τι στα συμβατικά μέσα ενημέρωσης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την επιλεκτική εξάπλωση ενός εξαιρετικά αξιομνημόνευτου περιεχομένου μέσω των κοινωνικών δικτύων, δημιουργώντας κίνητρα για τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης να διαμορφώσουν ακόμη πιο εντυπωσιακές ειδήσεις.


Διαβάστε σχετικά: Φοβίες: Πόσο μας δυσκολεύουν, από που πηγάζουν και πως μπορούμε να κάνουμε τη ζωή μας πιο εύκολη;


Τι πρέπει να κάνουμε ενώ περιμένουμε να ηρεμήσει η κατάσταση;

Σίγουρα, μία σημαντική συμβουλή είναι να δώσουμε προσοχή στις επίσημες ιατρικές πληροφορίες, για παράδειγμα, του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, οι οποίες είναι ενήμερες και ακριβείς.

Οι συμπεριφορικές συμβουλές είναι σχετικά απλές: να πλένουμε συχνά τα χέρια μας, να καλύπτουμε το στόμα μας όταν βήχουμε ή ακόμα καλύτερα να φοράμε μάσκα και να αποφεύγουμε να αγγίζουμε το πρόσωπό μας, όσο μπορούμε.

Η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη στην ηπειρωτική Κίνα, όπου τα ελεγχόμενα από το κράτος μέσα ενημέρωσης ανταγωνίζονται έντονα με τα κοινωνικά δίκτυα, εν μέρει λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης απέναντί τους. Ένα πλεονέκτημα όμως που έχει η κινεζική κυβέρνηση είναι η ικανότητά της να εφαρμόζει γρήγορα και αποφασιστικά τις απαραίτητες δράσεις για τον περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου.

Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχουν πολύ διαφορετικές προκλήσεις μεταξύ των καπιταλιστικών και κομμουνιστικών χωρών, όσον αφορά τη διακοπή της διάδοσης των μολυσματικών ασθενειών.

Τροφή για σκέψη

Συνοψίζοντας, ας μην ξεχνάμε τη μεγαλύτερη εικόνα όσον αφορά τους κινδύνους της καθημερινής μας ζωής.

Περνώντας υπερβολικό χρόνο από τη ζωή μας μπροστά στην τηλεόραση ενώ τρώμε ανθυγιεινά σνακ, είναι μάλλον μία πιο ριψοκίνδυνη συνήθεια από τη χειραψία.

Επίσης, ενθυμούμενοι τον τρόμο που σκόρπισε ο ιός SARS, καλό είναι να λάβουμε υπόψη μας ότι η εποχική γρίπη προκαλεί πενταπλάσιους θανάτους κάθε χρόνο. Μήπως θα πρέπει να φοβόμαστε περισσότερο την εποχική γρίπη ή μήπως πρέπει να σταματήσουμε να φοβόμαστε τόσο όλες τις λοιμώξεις;


Πηγή: medicalxpress.com
Συγγραφέας: Peter Hall
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...