Σε μια εποχή όπου η ταχύτητα κυριαρχεί σε μια πληθώρα εκφάνσεων της καθημερινότητας: ταχυφαγία, ταχυπληροφόρηση, ταχυπλουτισμός, ταχυκαταξίωση πως θα μπορούσε ο έρωτας να ξεφύγει από το σχήμα αυτό;
Ο Σλαβόι Ζίζεκ (Slavoj Zizek), σύγχρονος φιλόσοφος και μελετητής της θεωρητικής ψυχανάλυσης, μέσω ενός σύντομου video στο YouTube με τίτλο “Events and Encounters Explain Our Fear of Falling in Love” σκιαγραφεί μέσα σε λίγα λεπτά την επικρατούσα στάση απέναντι στον έρωτα που συνοψίζεται στο δίπολο ταχύτητα-ευκολία.
Εκεί περιγράφει την τάση του σύγχρονου ανθρώπου για επιλογές που στοχεύουν στην απόκτηση οφέλους χωρίς συνέπειες, στην απόλαυση χωρίς τον μόχθο, στο τελικό αποτέλεσμα χωρίς να διανύσουμε την ενδιάμεση διαδρομή, στην επιτυχία χωρίς το ρίσκο. Όλα στο όνομα μιας ψευδαίσθησης απεριόριστων επιλογών που απαξιώνει την αξία της επένδυσης (χρονικής ή συναισθηματικής) σε έναν στόχο, υποβιβάζοντάς την σε αφορμή για χλευασμό και απαξίωση.
Ο τρόπος που έχουμε δομήσει την καθημερινότητα εξηγεί τη δυσκολία να ερωτευθούμε μιας και αυτό προϋποθέτει να επιτρέψουμε στον άλλον να καταλάβει κάποιο χώρο μέσα στη δική μας. Να παραμερίσουμε λίγο ή πολύ κάποιες από τις συνήθειες, να παραλλάξουμε κάποιες από τις ρουτίνες, από τα δεδομένα της ζωής μας, προκειμένου ο άλλος να χωρέσει σε αυτήν.
Ο Ζίζεκ αναφέρεται στον αγγλικό όρο “falling in love” που σηματοδοτεί την «πτώση» του άλλου μέσα στη ζωή μας, της οποίας θα αποτελέσει πλέον κομμάτι. Ωστόσο η παρουσία του λειτουργεί συχνά ως απειλή στα κεκτημένα της καθημερινότητας. Καθώς ο χρόνος είναι ρυθμισμένος και μοιρασμένος με τρόπο ώστε να δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας, η επένδυση σε οτιδήποτε έξω από εμάς είναι μερική και ελεγχόμενη, ζυγισμένη αυστηρά, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος της ανατροπής.
Οτιδήποτε σημαντικό είναι συνάμα και εν δυνάμει αντικαταστάσιμο, αναπληρούμενο από άλλα όμοια με το ελάχιστο δυνατό κόστος και κόπο, έτσι ώστε τίποτα να μην γίνεται τόσο ζωτικό και πυρηνικό πέρα από τον ίδιο μας τον εαυτό.
Διαβάστε σχετικά: Επτά λόγοι που οι περισσότεροι άνθρωποι φοβούνται την αγάπη
Ποιος είναι λοιπόν ο κίνδυνος αν κανείς αφήσει αυτόν τον επιπλέον χώρο διαθέσιμο, επιτρέποντας σε κάποιον άλλον να εισέλθει στη ζωή του;
Να γίνει κάποιος άλλος; Να θέλει πράγματα που δεν γνώριζε ή που θεωρούσε ότι δεν του άρεσαν, μόνο και μόνο επειδή τα θέλει και ο άλλος, στη βάση της επιθυμίας για κοινές συνήθειες που θα ικανοποιεί την ανάγκη να συμπεριλάβει τον άλλον ως κομμάτι της δικής του ρουτίνας.
Να αλλάξει τις συνήθειές του; Να διαλέγει πράγματα που δε θα διάλεγε, να επισκέπτεται μέρη και να του αρέσουν χόμπυ που δεν θα επέλεγε, να συμμετέχει σε δραστηριότητες, να αποζητά εμπειρίες στις οποίες δεν είχε σκεφτεί να εμπλακεί, μόνο και μόνο επειδή τα θέλει ο άλλος.
Να επιτρέψει στον άλλο να πάρει χώρο στο μυαλό και στην καρδιά του; Να τον σκέφτεται, να τον αναζητά, να χαμογελά με κάθε μήνυμα ή τηλεφώνημα. Να ανησυχεί με τις σιωπές, την αίσθηση απομάκρυνσης έστω και για λίγο στη διάρκεια της καθημερινότητας. Να ζει την ανασφάλεια με αφορμή κάθε μικρό κενό στην μεταξύ τους επικοινωνία. Να βιώνει εναλλαγές στη διάθεση που θα μοιάζει εύθραυστη μιας και θα εξαρτάται από τον τρόπο και το βαθμό αλληλεπίδρασης ή ανταπόκρισης του άλλου στα αισθήματα και τις επιθυμίες του.
Να γίνει μέρος της ζωής του; Να επιδιώκει να τον εντάξει στην καθημερινότητα ακόμη και μέσα από τις διηγήσεις λεπτομερειών της μέρας, συμβάντων που προκάλεσαν γέλιο ή αναστάτωση. Να θέλει αντίστοιχα να γνωρίζει ρουτίνες του άλλου, πού βρίσκεται και τί κάνει, όχι τόσο για να ελέγξει τις κινήσεις του αλλά για να μπορεί μέσα από τη γνώση των δράσεών του να αποτελεί και ο ίδιος, έστω και νοερά, μέρος της ροής της μέρας του.
Να παραχωρήσει κάτι δικό του; Να αποκαλύπτει μικρές δικές του συνήθειες, ρουτίνες ή παραξενιές των οποίων ο άλλος γίνεται μέρος και συμμέτοχος. Να ανοίγει μια μικρή πόρτα στον ιδιωτικό του κόσμο και να καλωσορίζει τον άλλον ελπίζοντας να εκληφθεί ως χαριτωμένο ή γοητευτικό καθετί δικό του που συνιστά μυστική, αγαπημένη ρουτίνα.
Να καταλαμβάνει χώρο στη σκέψη και στο μυαλό του; Να πιάνει τον εαυτό του να ξαναζεί στιγμές που έχουν περάσει μαζί, αλλά και να στήνει νοερά σκηνικά από στιγμιότυπα καταστάσεων, συζητήσεων, εμπειριών που φαντάζεται στο μέλλον, ταξιδεύοντας στο μαζί που θα ήθελε να βιώσουν σαν προοπτική.
Να ανατρέψει τις ισορροπίες του; Να επηρεάσει το χρόνο που επένδυε σε άλλα πρόσωπα ή δραστηριότητες πριν εισέλθει στη ζωή του. Να αλλάξει τη συχνότητα που σχετίζεται με φίλους και γνωστούς, το χρόνο που αφιέρωνε στον εαυτό του για διασκέδαση, χόμπυ, ξεκούραση καθώς πλέον το μαζί γίνεται ανάγκη και προτεραιότητα αλλάζοντας αναπόφευκτα τη διαθεσιμότητά του σε άλλα πρόσωπα και καταστάσεις.
Να ανησυχεί ότι θα του ξανασυμβεί ό,τι έπαθε στο παρελθόν; Να φοβάται μήπως ξαναεγκαταληφθεί ή ξαναπροδοθεί, καθώς η παρουσία του άλλου κλονίζει τη σιγουριά και την αίσθηση ασφάλειας που προσφέρει ο αυτο-έλεγχος ως προς τη διαχείριση του χρόνου και την ένταση των συναισθημάτων.
Το πέρασμα από την εύλογη δημιουργία χώρου μέχρι το να γίνει κανείς κάποιος άλλος είναι συχνά δυσδιάκριτο. Η σχέση δεν συνεπάγεται απαραίτητα ότι κανείς ορίζεται αποκλειστικά από τη δυάδα, κι αυτό αφορά όχι μόνο τη ματιά των άλλων αλλά κυρίως το πως οι ίδιοι αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας.
Στο όνομα του έρωτα ο άλλος συνιστά μέρος της ζωής μας, ανατρέποντας τις ισορροπίες και ωθώντας μας σε αλλαγές των συνηθειών μας. Όταν όμως καταλήξει να καταλαμβάνει όλο το χώρο αφήνοντας μόνο μια μικρή γωνιά σε αυτό που μέχρι πριν ήταν δικό μας τότε το «μαζί» μετατρέπεται σε εισβολή που απειλεί τα προσωπικά όρια και αποδυναμώνει την ουσία της σχέσης.
Η συνύπαρξη δύο ανθρώπων έχει νόημα όταν λειτουργεί ως ευτυχής συνάντηση που πολλαπλασιάζει τη δύναμη του ενός παρά σαν μια συνεύρεση που αποδυναμώνει τα μέλη της, απογυμνώνοντάς τα από αυτό που καταφέρνουν να είναι ως μονάδες.
Όταν η συνάντηση δύο ανθρώπων συνεπάγεται χαρά και δύναμη, το ρίσκο του «ερωτεύεσθαι» αποτελεί πολύ λιγότερο τόλμημα και πολύ περισσότερο μια αναγκαία επιλογή ζωής. Η παρουσία του άλλου, όσο κι αν αλλάζει αυτό που είχαμε συνηθίσει να συμβαίνει στη ζωή μας, όσο κι αν εισάγει την αναπόφευκτη αναστάτωση της αναμονής, της προσδοκίας ή της προσμονής, όσο κι αν αναδεικνύει το φόβο της εξάρτησης ή της απώλειας του αυτοελέγχου που είχαμε κατακτήσει, την ίδια στιγμή μας προσφέρει συναισθήματα και εμπειρίες που μόνο μέσα από τη σχέση με κάποιον άλλον μπορούμε να απολαύσουμε.
Αρκεί η πτώση του στη ζωή μας να μην καταλήγει να βγάλει εμάς έξω από αυτήν.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
