Ο Αριστοτέλης, προσπάθησε να προσεγγίσει την ομοφυλοφιλία ως κοινωνικό φαινόμενο και όχι καθορίζοντάς την με ανατομικούς όρους, μιλώντας για τον ενεργητικό και τον παθητικό ρόλο και το πώς αυτός δημιουργείται από την εφηβική περίοδο της ζωής του άνδρα και έπειτα.
Η ομοφυλοφιλία είναι ένα θέμα που έχει συζητηθεί από αρχαιοτάτων χρόνων και όχι ένα φαινόμενο της σύγχρονης εποχής. Η ομοφυλοφιλία και η παιδεραστία στην αρχαία Ελλάδα είναι ένα θέμα που απασχόλησε τους ερευνητές, οι οποίοι έδωσαν κυρίως έμφαση στην κοινωνική διάσταση που είχε το φαινόμενο αυτό στην αρχαία ελληνική κοινωνία και στα χαρακτηριστικά που είχε σε κάθε εποχή και σε κάθε πολιτικό σύστημα.
Σημαντική πηγή για το θέμα αποτέλεσαν οι παραστάσεις εραστή και ερωμένου στην αγγειογραφία (μελανόμορφη και ερυθρόμορφη), κυρίως μέχρι το τέλος του 5ου π.Χ. αι., οπότε και περιορίζονται αυτές οι παραστάσεις, ενώ εξίσου κύρια πηγή ήταν οι πληροφορίες από τα κείμενα της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, κυρίως της ποίησης. Η ομοφυλοφιλία δεν περιορίστηκε μόνο στις ανδρικές σχέσεις, αλλά και στον γυναικείο έρωτα.
Κατά την ελληνική κοινωνία των αρχαϊκών χρόνων, ο περιορισμός της γυναίκας στο σπίτι, η ικανοποίηση της σεξουαλικής ανάγκης με εταίρες, ο γάμος με σκοπό τη διατήρηση και τη διαχείριση της περιουσίας, έθεταν τη γυναίκα στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής και δεν ευνοούσαν την καλλιέργεια συναισθηματικών σχέσεων στα δύο φύλα. Στην κοινωνία εκείνων των χρόνων το αριστοκρατικό ιδεώδες, η συνεχής επικοινωνία των ανδρών στην πολεμική εκπαίδευση αλλά και στον πόλεμο, η ανδρική γυμνότητα στον αθλητισμό και η ανάδειξη του ωραίου και του γενναίου στους αθλητικούς αγώνες, όπως και οι συγκεντρώσεις ανδρών στα συμπόσια και στις κοινωνικές συναθροίσεις, δημιουργούσαν ένα κατάλληλο υπόστρωμα στο οποίο μπορούσε να αναπτυχθεί η ανδρική ομοφυλοφιλία.
Σε αυτό το πλαίσιο αναπτύχθηκαν κυρίως στους αρχαϊκούς χρόνους και οι σχέσεις παιδεραστίας, εραστή και ερωμένου, κυρίως ανδρών από την ίδια κοινωνική τάξη μεταξύ ενός ώριμου άνδρα και ενός εφήβου. Στη σχέση αυτή, που θα έχει κοινωνική διάσταση και κυρίως χαρακτήρα εισαγωγής και «μύησης» στην ενήλικη ζωή, θα βρει χώρο και η ερωτική ομοφυλοφιλική συνεύρεση, η οποία ωστόσο δεν θα διαρκέσει για πάντα, καθώς η σχέση θα εξελιχθεί διαχρονικά σε σχέση φιλίας και εμπιστοσύνης.
Άλλωστε οι διαρκείς ομοφυλοφιλικές σχέσεις και η ανδρική πορνεία ήταν κατακριτέες. Όσον αφορά στον γυναικείο ομοφυλοφιλικό έρωτα, κύριο παράδειγμά του αποτελεί η περίπτωση της Σαπφούς. Με τα ποιήματά της εξυμνούσε τον έρωτα μεταξύ των γυναικών, αν και εκφράζεται η άποψη ότι η σχέση με τα κορίτσια ήταν ανάλογη με εκείνη που είχε ο Σωκράτης με τους μαθητές του. Δηλαδή ήταν μεν πολύ έντονη, αλλά χωρίς σωματική ερωτική επαφή.
Σε αυτό το κοινωνικό πλαίσιο οι αρχαίοι Έλληνες ιατροί επιχείρησαν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο της ομοφυλοφιλίας, κλίνοντας περισσότερο στο να αναζητήσουν την ύπαρξη μιας κάποιας ψυχικής διαταραχής στα άτομα αυτά. Κάποιοι υποστήριξαν ότι είναι μία ασθένεια που περνάει από γενιά σε γενιά μέσω του σπέρματος.
Ωστόσο, δεν μπόρεσαν να βρούνε δείγματα παρανοειδούς συμπεριφοράς ή μη επαφής με την πραγματικότητα, όπως στις άλλες ψυχικές διαταραχές. Παράλληλα, δεν μπόρεσαν να βρούνε και κάποια οργανικά σημάδια ασθένειας, οπότε δεν κατάφεραν να διατυπώσουν θεμελιωμένα τη θεωρία της ομοφυλοφιλίας ως ασθένεια.
Ο Αριστοτέλης, προσπάθησε να προσεγγίσει την ομοφυλοφιλία ως κοινωνικό φαινόμενο και όχι καθορίζοντάς την με ανατομικούς όρους, μιλώντας για τον ενεργητικό και τον παθητικό ρόλο και το πώς αυτός δημιουργείται από την εφηβική περίοδο της ζωής του άνδρα και έπειτα.
Πολλοί αρχαίοι ιατροί και φιλόσοφοι χρησιμοποιώντας τα μεθοδολογικά εργαλεία των διαφόρων σχολών ιατρικής σκέψης, προσέκρουαν στο εμπόδιο ότι ούτε η θεωρία των χυμών ούτε η θεωρία της στερεοπαθολογίας ούτε οι παραλλαγές τους μπορούσαν να προσφέρουν μια ικανοποιητική ερμηνεία ώστε να καταταχθεί η ομοφυλοφιλία στις ψυχικές διαταραχές.
Πηγή: Η ομοφυλοφιλία σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες ιατρούς, Συγγραφείς: Κ. Λάιος, Μ.Μ. Μόσχος, Ε. Κουκάκη, Μ.-E. Κονταξάκη, Γ. Ανδρούτσος
