Το κουτί που χρησιμοποιείται από τους νέους γονείς συνδέεται με τη φροντίδα του παιδιού τους και σχετίζεται με τη μακρά παράδοση της Φινλανδίας.
Η πρόσφατη εκδοχή του πακέτου μητρότητας –ή «baby box», όπως αναφέρεται συνήθως εκτός Φινλανδίας αυτή η παροχή του κράτους πρόνοιας– παρουσιάστηκε στο κοινό από το Kela, το φινλανδικό Ίδρυμα Κοινωνικής Ασφάλισης. Αυτό το σημαντικό γεγονός πάντα ακολουθείται από μια ζωηρή διαδικτυακή συζήτηση σχετικά με το περιεχόμενο του κουτιού.
Ποια είναι τα νέα σχέδια και χρώματα των βρεφικών ρούχων που υπάρχουν στο κουτί; Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί πάντα το σχέδιο της χειμωνιάτικης φόρμας – ένας χαρακτηριστικός τρόπος για να ξεχωρίσει κανείς τα μωρά που γεννήθηκαν την ίδια χρονιά.
Η Φινλανδία της δεκαετίας του 1930, όταν ξεκίνησε αυτή η παράδοση, ήταν μια σχετικά φτωχή αγροτική χώρα, με υψηλή βρεφική θνησιμότητα. Διέφερε πολύ από το σημερινό εύπορο σκανδιναβικό κράτος. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και σήμερα, το baby box διατηρεί τη σημασία του για τους Φινλανδούς. Η ιστορία του κουτιού φωτίζει την οικογενειακή πτυχή της πολιτικής κοινότητας και τις υλικές και συναισθηματικές διαστάσεις του κράτους κοινωνικής πρόνοιας.
Η έμπνευση για το πακέτο μητρότητας αντλείται από μεσοπολεμικές πρωτοβουλίες που περιλάμβαναν καλάθια με προμήθειες τα οποία δίνονταν σε οικογένειες ως μέσο ανακούφισης από τη φτώχεια. Μετά την Πράξη για τα Επιδόματα Μητρότητας του 1937, το πακέτο μητρότητας μετατράπηκε σε κρατικό επίδομα, το οποίο αρχικά δινόταν με βάση το εισόδημα της οικογένειας, αλλά από το 1949 και έπειτα έγινε οικουμενικό.
Ως αποτέλεσμα, το πακέτο σύντομα έχασε το στίγμα που το συνέδεε με τη φτώχεια. Η κυβέρνηση το προώθησε και οι Φινλανδοί το δέχτηκαν ως δώρο του κράτους σε όλους τους νεογέννητους πολίτες. Σήμερα, όλες οι οικογένειες στη Φινλανδία λαμβάνουν το πακέτο, ή την αντίστοιχη χρηματική αποζημίωση, ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση.
Σήμερα, το 95% των γυναικών που γίνονται για πρώτη φορά μητέρες επιλέγουν το πακέτο αντί για το χρηματικό επίδομα. Ακόμα κι έτσι, η κυβέρνηση ανανεώνει συχνά το κουτί, και έχουν υπάρξει κάποιες δημιουργικές ιδέες που το συνοδεύουν. Πρόσφατα, το Υπουργείο Οικονομικών και Εργασίας πρότεινε, μαζί με το κουτί, το κράτος να ανοίγει έναν λογαριασμό για όλα τα νεογέννητα, με αρχικό ποσό 300 ευρώ για κάθε παιδί.
Στην πράξη, η βασική ιδέα του κουτιού έχει αλλάξει πολύ λίγο από τη δεκαετία του 1940. Το 1949, το πακέτο περιείχε ένα σύνολο αντικειμένων για το μωρό, αλλά και κάποια για τη μητέρα. Η ιδέα ήταν ότι το κουτί θα έπρεπε να περιέχει όλα όσα χρειαζόταν μια μητέρα για να φροντίσει το βρέφος τους πρώτους μήνες μετά τη γέννηση. Το ίδιο το κουτί χρησίμευε ως το πρώτο κρεβάτι του μωρού και συνοδευόταν από στρώμα, σεντόνι και κουβέρτα. Το πακέτο περιλάμβανε επίσης προϊόντα προσωπικής υγιεινής.
Για το 2021, το κουτί περιέχει βρεφικά ρούχα σε διαφορετικά μεγέθη, με ζωηρά χρώματα και μοντέρνα σχέδια. Επιπλέον, περιέχει έναν υπνόσακο, μια χειμερινή ολόσωμη φόρμα, σεντόνι και κουβέρτα, άλλα βασικά αντικείμενα για τη φροντίδα του νεογέννητου, ένα παιδικό βιβλίο και ένα παιχνίδι.
Το 2017, η κυβέρνηση της Σκωτίας ανακοίνωσε ότι θα παρείχε ένα παρόμοιο κουτί για όλα τα νεογέννητα μωρά. Μεγάλο μέρος της συζήτησης στο Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με το κουτί έχει επικεντρωθεί στη χρήση του ως ασφαλούς χώρου για ύπνο και στο ερώτημα εάν ο ύπνος στο κουτί συμβάλλει στην πρόληψη του συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.
Για τους Φινλανδούς, αυτή η συζήτηση μοιάζει ασήμαντη. Μερικοί νέοι γονείς ακόμα χρησιμοποιούν το κουτί ως τον πρώτο χώρο ύπνου για το νεογέννητο. Όχι επειδή πιστεύεται ότι προλαμβάνει από τη βρεφική θνησιμότητα αλλά επειδή είναι ένα βολικό μέρος για ύπνο, που θυμίζει στα μωρά την περίοδο που βρίσκονταν στη μήτρα. Επίσης, καθώς οι νέοι γονείς και οι παππούδες έχουν κι εκείνοι κοιμηθεί σε ένα τέτοιο κουτί, αυτή η συνήθεια αποτελεί μια παράδοση που ενώνει τους Φινλανδούς με την οικογένεια και τους προγόνους τους.
Διαβάστε σχετικά: Νεογνική Περίοδος: “Μην...το μωρό θα κακομάθει!”
Το «κουτί» ως συναισθηματικό αντικείμενο
Στη Φινλανδία σήμερα, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην κοινωνικο-υλική, πολιτισμική ιστορία και το μέλλον του πακέτου μητρότητας – στις κοινωνικές λειτουργίες και σημασίες του που αλλάζουν, στις εμπειρίες και στις αναμνήσεις που συνδέονται με το baby box. Μια οπτική για το κουτί είναι να το δούμε ως «συναισθηματικό αντικείμενο».
Τα συναισθηματικά αντικείμενα είναι αντικείμενα που κουβαλούν και μεταδίδουν συναισθηματικές συνδέσεις, μέσω της χρήσης, της όψης, της αφής ή της ανάμνησής τους. Μερικά αντικείμενα, όπως η σημαία ενός έθνους, είναι σκοπίμως κατασκευασμένα για να προωθούν ή να εκφράζουν συναίσθημα. Κάποια πιο καθημερινά και συνηθισμένα αντικείμενα αποκτούν επίσης συναισθηματικό νόημα, μέσω της χρήσης τους και αργότερα μέσω της ανάμνησής τους. Το baby box μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει και στις δύο αυτές κατηγορίες.
Όταν το κουτί χρησιμοποιείται από τους νέους γονείς συνδέεται με τη φροντίδα του παιδιού τους και αποκτά νόημα. Η χρήση του κουτιού προκαλεί συναισθήματα που κυμαίνονται από αγάπη, χαρά, ελπίδα μέχρι θλίψη, όπως στην περίπτωση του χαμού ενός παιδιού.
Το κράτος και οι θεσμοί του έχουν επίσης προσδοκίες σε σχέση με τους αποδέκτες του κουτιού: οι νέοι γονείς που χρησιμοποιούν το κουτί θεωρείται ότι αναπτύσσουν ισχυρά συναισθήματα που συνδέονται με τον ρόλο τους ή μαθαίνουν κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους φροντίδας ενός παιδιού.
Το γεγονός ότι το κουτί έχει λειτουργήσει ως εργαλείο ισότητας και συμπερίληψης, δίνοντας σε κάθε παιδί την ευκαιρία για ένα ισότιμο ξεκίνημα, δεν το κάνει αυτόματα συμπεριληπτικό για όλους, όπως για παράδειγμα για τις εθνικές μειονότητες.
Δεν έχουν όλοι τη δυνατότητα ή την επιθυμία να ανήκουν στο κράτος κοινωνικής πρόνοιας όπως συλλαμβάνεται σε σχέση με το πακέτο μητρότητας. Η σημασία του baby box δεν πρέπει να απλοποιείται – είναι μια ποικιλόμορφη και πολυπαραγοντική εμπειρία. Το φύλο, η εθνικότητα, η κοινωνική τάξη, η ηλικία και η γεωγραφική θέση παίζουν ρόλο στη διαμόρφωσή της.
Το πακέτο μητρότητας της Φινλανδίας αποτελεί μια επιτυχημένη κοινωνική καινοτομία. Το ενδιαφέρον που προκαλεί σε άλλες χώρες σχετίζεται επίσης με τον ρόλο του ως συναισθηματικού αντικειμένου. Για κάποιους Φινλανδούς, το θετικό ενδιαφέρον λειτουργεί ως πηγή εθνικής υπερηφάνειας. Επίσης, η παγκόσμια αναγνώριση ενισχύει την εικόνα του baby box ως συμβόλου του κράτους κοινωνικής πρόνοιας.
Απόδοση: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
Εάν δυσκολεύεσαι να χαρείς κάτι θετικό στη ζωή σου και δεν συνεργάζεσαι ήδη με κάποιο ψυχολόγο/ψυχοθεραπευτή, ξεκίνα σήμερα. Επικοινώνησε με έναν ψυχολόγο στον #ΜyPsychologist, τον έγκυρο Επαγγελματικό Οδηγό Ειδικών Ψυχικής Υγείας!
