Ο καλός ύπνος εξυπηρετεί χιλιάδες ζωτικές λειτουργίες, με εξίσου σημαντικό το γεγονός ότι κρατάει μακριά το άγχος.
Πώς κοιμηθήκατε χθες το βράδυ; Αν η απάντηση είναι «χάλια» και συνοδεύεται από ένα παρορμητικό αίσθημα άγχους, μία μελέτη η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Human Behaviour, μπορεί να σας εξηγήσει το λόγο που συμβαίνει αυτό.
Είναι γνωστό ότι η έλλειψη ύπνου οδηγεί σε αισθήματα άγχους, ακόμα και σε υγιείς ανθρώπους. Η νέα αυτή μελέτη ωστόσο, αποκαλύπτει ότι η διάρκεια του βαθύ ύπνου ή αλλιώς ύπνου αργών κυμάτων ενισχύει περισσότερο αυτή τη συσχέτιση.
Οι συγγραφείς συμπεραίνουν ότι αυτό συμβαίνει επειδή οι ταλαντώσεις βραδέων κυμάτων του εγκεφάλου, προσφέρουν ένα ευεργετικό, αγχολυτικό όφελος στα δίκτυα του εγκεφάλου, τα οποία σχετίζονται με τη ρύθμιση των συναισθημάτων.
Προκειμένου να ερευνήσουν αυτή τη συσχέτιση, οι ψυχολόγοι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνια, διεξήγαγαν μία σειρά από πειράματα. Αρχικά, η ομάδα ζήτησε από 18 φοιτητές να περάσουν δυο νύχτες στο εργαστήριο: την πρώτη φορά να κοιμηθούν ολόκληρη τη νύχτα και την άλλη φορά να μην κοιμηθούν καθόλου. Το βράδυ και το επόμενο πρωί οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο μετρούσε τα επίπεδα άγχους τους.
Επίσης, το πρωί παρακολούθησαν συναισθηματικά φορτισμένα και αποκρουστικά βίντεο, ενώ οι ερευνητές εξέτασαν την εγκεφαλική τους δραστηριότητα, χρησιμοποιώντας λειτουργική μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου (fMRI).
Σε αντίθεση με τη νύχτα όπου οι συμμετέχοντες είχαν κοιμηθεί, οι μαγνητικές τομογραφίες μετά την ολονύχτια αγρυπνία, βρήκαν μειωμένη δραστηριότητα στον έσω προμετωπιαίο φλοιό, ο οποίος κατά κανόνα είναι υπεύθυνος για τη ρύθμιση των συναισθημάτων, ενώ τα βαθύτερα κέντρα του μεταιχμιακού συστήματος τα οποία σχετίζονται με το συναίσθημα, όπως η αμυγδαλή, εμφανίστηκαν υπερδραστήρια. Αυτό μοιάζει σαν ο εγκέφαλος να πατάει έντονα το πετάλι του συναισθηματικού επιταχυντή, χωρίς να έχει επαρκή φρένα, δηλώνει ο επικεφαλής συγγραφέας Μάθιου Γουόκερ.
Αρκετά εντυπωσιακό είναι το γεγονός, ότι οι μισοί από αυτούς τους φοιτητές, οι οποίοι είχαν στερηθεί τον ύπνο τους, ανέφεραν ποσοστά άγχους που κανονικά θα σηματοδοτούσαν μια αγχώδη διαταραχή. Στην πραγματικότητα, οι μετρήσεις τους συσχετίστηκαν άμεσα με αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητά τους: οι συμμετέχοντες με την μεγαλύτερη απότομη πτώση στην δραστηριότητα του έσω προμετωπιαίου φλοιού, ανέφεραν την μεγαλύτερη κορύφωση άγχους.
Διαβάστε σχετικά: 12 συμβουλές για να κοιμάσαι καλύτερα
Με ποιο τρόπο προστατεύει ο ύπνος από αυτές τις αλλαγές;
Στο βίντεο καταγράφηκε ότι οι συμμετέχοντες που είχαν κοιμηθεί, και συγκεκριμένα εκείνοι οι οποίοι βίωσαν μεγαλύτερης διάρκειας ύπνο αργών κυμάτων, παρουσίασαν μεγαλύτερη δραστηριότητα στον έσω προμετωπιαίο φλοιό και μικρότερη στο μεταιχμιακό σύστημα. Επομένως, φαίνεται ότι ο βαθύς ύπνος, είχε αποκαταστήσει την προμετωπιαία ικανότητα του εγκεφάλου να ρυθμίζει τα συναισθήματα, αποτρέποντας την κλιμάκωση του άγχους.
Η ομάδα επίσης διεξήγαγε μια διαδικτυακή μελέτη, όπου 154 άνθρωποι όλων των ηλικιών κατέγραψαν τα επίπεδα ύπνου και άγχους τους, για ένα διάστημα τεσσάρων ημερών. Τα δεδομένα των συμμετεχόντων έδειξαν ότι η ποιότητα του ύπνου, προέβλεπε τα επίπεδα άγχους τους την επόμενη μέρα. Ακόμα και οι ανεπαίσθητες ενοχλήσεις κατά τη διάρκεια του ύπνου, πυροδοτούσαν αισθήματα άγχους.
Με δεδομένο τον υψηλότερο επιπολασμό του ανεπαρκούς ύπνου και των διαταραχών άγχους σε μεγάλο ποσοστό του δυτικού κόσμου, η κατανόηση των μηχανισμών που συνδέουν αυτά τα δύο, είναι σημαντική. Συνεπώς, οι συγγραφείς της μελέτης προτείνουν στρατηγικές για τη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου σε αγχώδεις πληθυσμούς και σε πληθυσμούς οι οποίοι στερούνται τον ύπνο και προτείνουν ότι ο ύπνος θα μπορούσε να είναι μία «μη φαρμακευτική παρέμβαση για την αντιμετώπιση του άγχους», η οποία έχει παραβλεφθεί. Πρόκειται για έναν αξιοθαύμαστο στόχο.
Ωστόσο, η γνώση ότι η έλλειψη ύπνου επιδεινώνει το άγχος, δύσκολα προκαλεί υπνηλία. Επομένως, είναι πιθανό σε ορισμένες περιπτώσεις, έρευνες όπως αυτή, ακούσια να επιδεινώνουν τα προβλήματα τα οποία οι επιστήμονες επιχειρούν να επιλύσουν;
Τα ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι η ανησυχία σχετικά με το αν θα τα καταφέρουμε να κοιμηθούμε, μπορεί να βλάψει περισσότερο απ’ ό,τι η ίδια η έλλειψη ύπνου – γι’ αυτό είναι σημαντικό να μελετάμε προσεκτικά τον τρόπο με τον οποίο μεταβιβάζουμε τέτοιου είδους ευρήματα.
Για αρχή, ίσως θα ήταν καλό να έχουμε κατά νου την μεγαλύτερη εικόνα: κάποιες φορές ο ανεπαρκής ύπνος είναι αναπόφευκτος και δε σηματοδοτεί απαραίτητα την καταστροφή. Αξίζει επίσης να θυμόμαστε ότι υπάρχουν ατομικές διαφορές, οι οποίες ανακόπτουν τις αρνητικές επιδράσεις της στέρησης ύπνου, ενώ υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν μία γενετική τάση να χρειάζονται λιγότερο ύπνο.
Ωστόσο, τα επιχειρήματα αυτά δεν θα πρέπει να αφαιρούν τις ευθύνες από τους ανθρώπους και την κοινωνία γενικότερα. Ο καλός ύπνος εξυπηρετεί χιλιάδες ζωτικές λειτουργίες, με εξίσου σημαντικό το γεγονός ότι κρατάει μακριά το άγχος. Αναμφίβολα, μελλοντικές έρευνες θα συνεχίσουν να επισημαίνουν την ανάγκη εκπαίδευσης αναφορικά με τα οφέλη του υγιούς ύπνου, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τον καλύτερο τρόπο για τη μετάδοση των σχετικών γνώσεων.
Πηγή: digest.bps.org.uk
Απόδοση: Χριστοδουλάκη Ελένη - Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
