Tα βρέφη είναι αρκετά συνδεδεμένα με τις ανάγκες τους, καθώς γνωρίζουν πότε ζεσταίνονται, πότε κρυώνουν, πότε πεινούν και πότε όχι, πότε πονάνε και πότε χρειάζονται στοργή. Στους πρώτους μήνες της ζωής τους, όλες αυτές οι ανάγκες επικοινωνούνται αποκλειστικά μόνο μέσα από το κλάμα.
Ο Erickson στην θεωρία του, υποστηρίζει πως οι βιολογικές ανάγκες του βρέφους συνδυάζονται άμεσα με την ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη, θεωρώντας πώς από την γέννησή του έως την ηλικία του 1ου έτους, αν ικανοποιούνται οι βιολογικές ανάγκες του βρέφους, τότε του προσδίδουν και την αίσθηση της εμπιστοσύνης για τον νέο του κόσμο (Salkind, 2006).
Ο Winnicott (1991), προσθέτει πως η πρώτη αυτή περίοδος ονομάζεται φυσιολογική αυτιστική φάση, καθώς ο γονιός προσαρμόζεται πλήρως στις ανάγκες του βρέφους και το βρέφος εξαρτάται απόλυτα από το γονιό του. Σε αυτή τη φάση, είναι απαραίτητη η ενσυναίσθηση και η αφοσίωση.
Οι συνήθης πεποιθήσεις: “Μην το αγκαλιάσεις, θα συνηθίσει”, “Μην το νανουρίζεις, θα συνηθίσει”, “Μην το θηλάζεις πέραν των 10 λεπτών, θα σε τραυματίσει…”, μάλλον δεν ισχύουν για όλες τις συνθήκες και για όλες τις ηλικίες, καθώς σύμφωνα με τα παραπάνω, στην πρώτη περίοδο μετά τη γέννηση αυτό που χρειάζεται το βρέφος είναι κυρίως την αγκαλιά και την ικανοποίηση των αναγκών του ώστε να εμπιστευτεί τον κόσμο του, να νιώσει ασφάλεια και να συνεχίσει την ανάπτυξή του εξερευνώντας τον κόσμο του και ολοκληρώνοντας το Εγώ του.
Διαβάστε σχετικά: Η στενή επαφή και οι αγκαλιές στη βρεφική ηλικία αλλάζουν το γενετικό μας επίπεδο
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και κατά τον θηλασμό. Ορισμένοι θεωρούν πως αν το παιδί κλαίει και το θηλάζεις, τότε μαθαίνει “το στήθος”. Η αλήθεια είναι πως ο θηλασμός παράγει συγκεκριμένες ορμόνες που βοηθούν το βρέφος να ηρεμήσει κι αν το βρέφος δείτε ότι κλαίει συχνά και αναζητεί στήθος, μάλλον σημαίνει πως περνάει μια περίοδο ραγδαίας ανάπτυξης που έχει ανάγκη όλο αυτό. Ας μην ξεχνάμε πως έρχονται σε αυτόν τον κόσμο τρομαγμένα, καθώς από ένα ζεστό υγρό περιβάλλον, εκθέτονται ξαφνικά σε ένα κρύο περιβάλλον.
Στην αρχή της ζωής τους (0-5 / 6 μηνών), όπου τα βρέφη προσπαθούν να προσαρμοστούν σε ένα νέο για αυτούς περιβάλλον, είναι αδύνατον να κάνουν τη σκέψη Τώρα που κλαίω, η μαμά και ο μπαμπάς θα με πάρουν αγκαλιά. Στην ηλικία των 9-11 μηνών, τα παιδιά μπορεί να αρχίσουν να γίνονται χειριστικά ως προς κάποιες καταστάσεις, π.χ. Κλαίω για να πάρω ένα παιχνίδι παρόλο που είναι ώρα ύπνου ή απλά κλαίω για να κοιμηθώ με το γονιό μου.
Παρόλα αυτά, νομίζω πως σε καμιά γυναίκα ή σε κανένα άντρα δε θα άρεσε να της/του έλεγε ο/η σύντροφός τους “Δε θα σε αγκαλιάσω, γιατί μετά θα θες συνεχώς αγκαλιές και όταν θα είμαι δουλειά εσύ θα παραπονιέσαι!”. Η αγκαλιά είναι πολύ σημαντική για κάθε ηλικία. Αυτό που αλλάζει με την ηλικία, είναι τα όρια ή οι κανόνες που μπαίνουν. Το νεογνό, δεν μπορεί να μάθει ή να κατανοήσει κανόνες “Επειδή κλαις δε θα σε αγκαλιάσω”, το μόνο που νιώθει είναι ικανοποίηση ή απειλή.
Μεγαλύτερα παιδιά, μαθαίνουν να υπομένουν περισσότερο, μαθαίνουν να υπακούουν σε κανόνες. Αυτό δε σημαίνει πως αρχίζω να μετρώ τις αγκαλιές μου, αλλά ότι μαθαίνω στο παιδί μια σταθερή ρουτίνα, η οποία δε θα αλλάξει για μια αγκαλιά ή για ένα παράπονο.
Είναι μάλλον πολύ πιο πιθανόν, η όλη αυτή διαδικασία της μάθησης να επηρεάζει πολύ περισσότερο τους ίδιους τους γονείς παρά τα παιδιά. Δηλαδή, όταν ο γονιός παίρνει αγκαλιά το μωρό, το οποίο με αντανακλαστικές κινήσεις τον σφίγγει και κατευθείαν ηρεμεί, εύκολα μπορεί να το επαναλάβει είτε για να ξανά αισθανθεί την όλη αυτή μαγική διαδικασία, είτε γιατί ξέρει πώς αυτός είναι ο τρόπος να ηρεμήσει άμεσα και γρήγορα το παιδί.
Σημαντικό είναι να γνωρίζετε πως το κλάμα ενισχύει και τους πόνους κολικών, καθώς κλαίγοντας το παιδί καταπίνει αέρα, ενώ επίσης δυσχεραίνει τη διαδικασία της ανεξαρτησίας του, αλλά επίσης μειώνει το επίπεδο του οξυγόνου και αυξάνει έντονα τους παλμούς της καρδίας, κάτι το οποίο όταν επαναλαμβάνεται μπορεί να καταστεί επιζήμιο για τη συνολική του ανάπτυξη (Sears, 1985). Πάντα το βρέφος στέλνει κάποια μηνύματα πριν ξεκινήσει να κλαίει και αν ο γονιός ανταποκριθεί, τότε δεν υπάρχει λόγος να κλάψει.
Με το να κρατάτε το μωρό σας στην αγκαλιά σας, ήδη του προσφέρεται πολλά, ακόμη κι αν δεν έχει πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή να ηρεμήσει άμεσα. Ένας τρόπος να χαλαρώνει το βρέφος αν κλαίει για πολλές ώρες το βράδυ, είναι να το βάλετε να κοιμηθεί μαζί σας, αγνοώντας την κοινή πεποίθηση ότι έτσι θα το κακομάθετε!
Διαβάστε σχετικά: Η γέννηση της συνείδησης - η δημιουργία του Εγώ μέσα από το «Εμείς»
Μην ξεχνάτε ότι για 9 μήνες κοιμόταν μαζί σας κάθε πρωί και κάθε βράδυ και άκουγε τους χτύπους της καρδιάς σας, ίσως να δυσκολεύεται να διακόψει αμέσως αυτόν τον δεσμό. Τέλος, σκεφτείτε τελικά αν με τέτοιες συμπεριφορές μαθαίνει το βρέφος (και τις ξαναζητά) ή μαθαίνει / αρέσουν στον γονιό και τις επαναλαμβάνει.
Στόχος σας: να επικεντρωθείτε στις ανάγκες του παιδιού σας τη συγκεκριμένη στιγμή, τη συγκεκριμένη ώρα, αγνοώντας το τί πρέπει να κάνετε βάσει των βιβλίων. Μια τέτοια συμπεριφορά δεν θα μπορούσε να “κακομάθει” το βρέφος! Όσο περισσότερο ανταποκρίνεστε στις συγκεκριμένες του ανάγκες, τόσο περισσότερο θα αρχίσει να εμπιστεύεται τον κόσμο του και να μειώνει το κλάμα που προκύπτει λόγω ανασφάλειας.
Ειδικά όταν κλαίει στην αγκαλιά σας, του μαθαίνεται ότι είστε κοντά του, θα είστε κοντά του και στις δύσκολες στιγμές, χωρίς να το εγκαταλείπετε. Όταν αλληλεπιδράτε με ένα βρέφος, να είστε εσείς και το βρέφος, όχι εσείς και αυτά που λένε πολλοί άλλοι με το βρέφος.
Βιβλιογραφία:
- Salkind, N. J. (2006). Εισαγωγή στις θεωρίες ανθρώπινης ανάπτυξης. Αθήνα: Πατάκη
- Sears, W. 1985. The fussy baby. New York: Penguin Group.
- Winnicott, D. W., (1991). The child, the family and the outside world. England: The Penguin Books.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
