Ανάμεσα σε όλες τις προσπάθειες ή έγνοιες για να μεγαλώσουμε υγιή παιδιά ως καλοί γονείς εγκαταλείπεται συχνά ένας από τους πιο σημαντικούς ρόλους, ο συζυγικός. Φαίνεται πως είναι πολύ πιο δύσκολο και πολύπλοκο να είμαστε απλά συνοδοιπόροι στη ζωή κάποιου, παρά να νιώθουμε υπεύθυνοι για κάποιον.
Συνήθως η προσοχή μας στρέφεται στο ρόλο μας ως γονείς. Στο πώς μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι γονείς και να βοηθήσουμε το παιδί μας να γίνει όσο πιο τέλειο γίνεται, προσπαθώντας να ακολουθήσουμε κάθε “χρυσή” συνταγή. Μάλιστα οι περισσότεροι ειδικοί δίνουν μεγάλη έμφαση στα όρια που τίθενται από το γονιό στο παιδί, καθώς μόνο έτσι νιώθει ασφαλές να μάθει τις οδηγίες χρήσης του κόσμου.
Πολλοί “μύθοι” γύρω από το ρόλο του γονιού δίνουν μια αίσθηση δύναμης και αξίας. Αν και ο γονιός δε πρέπει ποτέ να ξεχνά πως οφείλει να βρίσκεται πάντα ένα βήμα πιο ψηλά από το παιδί του, δεν είναι ποτέ το ίδιο το παιδί του, ούτε ζει για το παιδί του, ούτε ότι το παιδί του μπορεί να ζήσει αποκλειστικά και μόνο πλάι του. Φυσικά όλα αυτά εξαρτώνται από το αναπτυξιακό στάδιο του κάθε παιδιού και για το λόγο αυτό, ο γονιός οφείλει συνεχώς να αναδιαμορφώνει το ρόλο.
Και κάπου ανάμεσα σε όλες αυτές τις προσπάθειες ή έγνοιες, εγκαταλείπεται συχνά ένας από τους πιο σημαντικούς ρόλους, ο συζυγικός, καθώς φαίνεται πως είναι πολύ πιο δύσκολο και πολύπλοκο να είμαστε απλά συνοδοιπόροι στη ζωή κάποιου, παρά να νιώθουμε υπεύθυνοι για κάποιον. Εντούτοις, μια υγιής σχέση ανάμεσα στο ζευγάρι αποτελεί το πρωταρχικό βήμα για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού.
Σε αυτό το σημείο, όπως και σε πάρα πολλά άλλα, φαίνεται πως η αυτοεκτίμηση πρωταγωνιστεί, η αίσθηση δηλαδή που έχει κάποιος για την προσωπική του αξία. Το πόσο άξιος ή όχι νιώθει κανείς καλλιεργείται κυρίως στην παιδική ηλικία, ενώ μπορεί να διαμορφωθεί και στην ενήλικη ζωή.
Και με κάποιο τρόπο δημιουργείται μία αλυσίδα όπου η αυτοεκτίμηση του ατόμου, επηρεάζει την αξία της σχέσης και η αξία της σχέσης επηρεάζει την αυτοεκτίμηση του παιδιού και η αυτοεκτίμηση του παιδιού επηρεάζει την αξία του εαυτού του και των επιτευγμάτων του είτε σε ότι αφορά τις σχέσεις του είτε άλλους τομείς της ζωής του.
Στη συνέχεια θα μιλήσουμε για τους τρεις παράγοντες που καλλιεργούν την αυτοεκτίμηση, αλλά και πώς αυτοί οι παράγοντες βρίσκουν εφαρμογή στη υγιή σχέση ενός ζευγαριού.
Διαβάστε σχετικά: Πώς μπορεί να βοηθήσει η θεραπεία ζεύγους;
1. Η αγάπη άνευ όρων
Ταυτίζεται με την ειλικρινή αγάπη, να αγαπάς δηλαδή το σύντροφό σου για αυτό που πραγματικά είναι αυτός, και όχι για αυτό που μπορεί να έχεις στο μυαλό σου πως θα ήθελες να είναι ή αγαπώντας τον μόνο κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Αντί να πω στη σύντροφό μου Αν μάθεις να μαγειρεύεις, θα σε αγαπώ περισσότερο και τότε θα σε παντρευτώ, μπορώ να πω Θα σε παντρευτώ γιατί σε αγαπώ, και όσο αφορά το τί θα τρώμε θα το ρυθμίσουμε μαζί σιγά σιγά.
Ή αντί να πω Αν συνεχίσεις να τρως τόσο πολύ θα γίνεις όπως το βόδι (άρα δε θα μου αρέσεις), μπορώ να απλά να πω Σε πεθύμησα, θες να περάσουμε το βράδυ κάνοντας κάτι το διαφορετικό μαζί;
Άλλωστε οι άπαντες στη γη έχουν ορισμένες συμπεριφορές ή σκέψεις που μπορεί να είναι κάπως πιο αρνητικές. Όμως εσύ γιατί είσαι μαζί του; Για να ενισχύεις αυτή του την πλευρά ή καλλιεργείς ακόμη περισσότερο τα θετικά του στοιχεία; Είναι πολύ σημαντικό εντός μίας σχέσης η αγάπη άνευ όρων να αποδεικνύεται σε πράξεις. Τα λόγια εύκολα λέγονται και εύκολα ξεχνιούνται, σε αντίθεση με την πράξη που αποτυπώνεται σε βαθύτερα “στρώματα” της μνήμης μας.
Είναι πολύ διαφορετικό να αγκαλιάσω το σύντροφό μου όταν έρθει στο σπίτι, να τον φιλήσω και να τον ρωτήσω “τί κάνεις;” παρά να πω ένα “Σε αγαπώ” μόνο. Εκτός αυτών, τα λόγια προσλαμβάνονται με τέτοιο τρόπο κάθε φορά στον εγκέφαλό μας, ώστε να ταιριάζει με τη διάθεση που κουβαλάμε κάθε φορά κι έτσι μπορεί να δημιουργηθούν εύκολα παρεξηγήσεις χωρίς να υπάρχει σημαντικός λόγος. Φυσικά το ότι αγαπώ τον άλλο χωρίς προϋποθέσεις δε σημαίνει πως αποδέχομαι οτιδήποτε κι αν κάνει.
Για παράδειγμα ο κύριος Ψ πάντα αργεί στις οικογενειακές συναντήσεις. Η σύζυγός του έχει δύο επιλογές: είτε να τον βρίζει που καθυστερεί, κάτι που θα ενισχύσει την επανάληψη αυτής της συμπεριφοράς, καθώς προκαλεί τη μεγάλη προσοχή της συντρόφου του, είτε να επισημάνει την καθυστέρηση με ένα διαφορετικό τρόπο που περιλαμβάνει και τον εαυτό της μέσα σε όλο αυτό, όπως: Αργήσαμε πάλι. Θα συζητήσουμε μετά πως θα μπορέσουμε να ετοιμαστούμε πιο νωρίς την επόμενη φορά. Εσείς πως θα αντιδρούσατε στην πρώτη επιλογή και πώς στην δεύτερη;
2. Σωστά και ξεκάθαρα όρια
Μπορεί κανείς να καταλάβει τη σημασία των σωστών και ξεκάθαρων ορίων, πιο εύκολα στη σχέση γονιού-παιδιού. Ωστόσο, η σημασία τους είναι εξίσου σημαντική και στη σχέση των ζευγαριών, καθώς όρια δεν σημαίνει απλά και μόνο πως κάποιος είναι ανώτερα ιεραρχικά από κάποιον άλλον, ασκεί δύναμη σε αυτόν και του καθορίζει το τί είναι σωστό και τί όχι.
Όρια σημαίνει πως έχει κανείς τη δύναμη να εκφράζει εντός μιας σχέσης τα δικά του τα θέλω, τις δικές του προτιμήσεις, όπως και τη δυσαρέσκειά του για άλλες καταστάσεις ή γεγονότα. Όλα αυτά πρέπει να γίνονται με σταθερό και ξεκάθαρο τρόπο. Για παράδειγμα, η κυρία Χ είναι η γυναίκα του κύριου Ψ.
Πριν τρεις μήνες η κυρία Χ πέρασε από διάφορες αλλαγές και παρουσιάζονταν σε μια διαρκή ένταση και υπερκινητικότητα. Αυτό όλο είχε σημαντική επίδραση στη σχέση της με τον Ψ, καθώς συνεχώς τον πείραζε χτυπώντας τον ελαφρά στον αυχένα του. Την πρώτη φορά, ο κύριος Ψ, σταμάτησε αυτό που έκανε και στράφηκε όλη του η προσοχή στην κυρία Χ με τρόπο αστείο.
Την επόμενη φορά που η κυρία Χ ένιωθε να βαριέται, επανάλαβε αυτή τη συμπεριφορά της, ώστε να τραβήξει την προσοχή του συντρόφου της αν και τα αποτελέσματα ήταν αντίθετα από τα αναμενόμενα, καθώς θύμωσε έντονα ο ίδιος. Την τρίτη φορά, επαναλήφθηκε το ίδιο μοτίβο όπως στην πρώτη φορά. Το παράπονο του κύριου Ψ, είναι πως η σύντροφός του δε σέβεται τη δυσαρέσκειά του για το χτύπημα στον αυχένα.
Από την άλλη πλευρά η κυρία Χ, υποστηρίζει πως όλο αυτό το κάνει γιατί αρέσει και στον Ψ. Αυτό όλο το χάσμα στη δική τους επικοινωνία συμβαίνει εξαιτίας της αδυναμίας της γυναίκας από τη μία πλευρά να οριοθετήσει τον εαυτό της, αλλά και του άντρα στο να εκφράσει τα δικά του όρια, τις προτιμήσεις του και τις δυσαρέσκειές του. Η ύπαρξη σταθερών ορίων, λειτουργεί όπως η ύπαρξη στολής σε μια δουλειά.
Ενώ μπορεί να θες να φορέσεις κάτι άλλο (ή αντίστοιχα να συμπεριφερθείς με υπερβολικό τρόπο), αυτός ο σταθερός κανόνας αρχικά σε ανακουφίζει καθώς ξέρεις πως να ντυθείς καθημερινά, ενώ παράλληλα σου δίνει ένα αίσθημα ασφάλειας, καθώς είσαι σίγουρη πως το ένδυμά σου θα είναι αρεστό από τους υπόλοιπους συναδέλφους ή τον υπεύθυνο σου (μαθαίνεις τα όρια του συντρόφου σου και παράλληλα μαθαίνεις εναλλακτικούς τρόπους εκτόνωσης της πίεσής σου ή γενικότερα το χειρισμό διάφορων καταστάσεων).
Φυσικά το να θέτω συγκεκριμένα όρια δε σημαίνει πως είμαι απόλυτος πάντα ή ποτέ σε αυτά. Ο άνθρωπος αλλάζει συνεχώς και μαζί με αυτόν και οι προτιμήσεις του ή τα όριά του. Το “πάντα” ή το “ποτέ” είναι λέξεις που εγκλωβίζουν και καλό θα ήταν να αποφεύγονται!! Εκτός αυτού προκαλούν μεγάλη ένταση και άγχος και συχνά καταλήγουν σε αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Διαβάστε σχετικά: Θεραπεία ζεύγους: Όλα αυτά που τα ζευγάρια νιώθουν ότι τους χωρίζουν, αξιοποιούνται για να τους ενώσουν
3. Ο Σεβασμός στο σύντροφο
Ο σεβασμός του άλλου, είναι ίσως από τα πιο σημαντικά συστατικά μιας υγιούς σχέσης. Μπορεί κανείς να σκεφτεί πως ο σεβασμός περιλαμβάνει τόσο την αγάπη άνευ ορίων, καθώς δέχεσαι πραγματικά των άλλον και την προσωπικότητά του / τη διαφορετικότητά του, όσο και τα σταθερά όρια, καθώς για να μπορεί κανείς να θέσει τα όρια σε μία σχέση σημαίνει πως αρχικά σέβεται ο ίδιος το δικό του εαυτό.
Βάσει του πιο πάνω παραδείγματος (όρια), φαίνεται πώς ακόμη και αν ο ένας από τους δύο συντρόφους έχει τη δύναμη να θέτει ξεκάθαρα τα δικά του όρια, αν ο άλλος δεν μπορεί να τα σεβαστεί, δημιουργείται μία δυσαρμονία.
Ορισμένοι υποστηρίζουν πως ο σεβασμός δεν είναι κάτι που μαθαίνεται. Είναι κάτι που υπάρχει ή δεν υπάρχει. Ενώ στη σχέση γονιού-παιδιού, η καλλιέργεια των προηγούμενων δύο, ωθεί την ανάπτυξή του σεβασμού, στη σχέση ανάμεσα στα ζευγάρια, θεωρείται πως περισσότερο η ύπαρξη σεβασμού προς τον άλλο ενισχύει την αγάπη άνευ όρων και την ικανότητα έκφρασης των προσωπικών ορίων.
Επιπλέον, σε αντίθεση με τη σχέση γονιού-παιδιού, στη σχέση ενηλίκων ο σεβασμός του γεγονότος πως “ο άλλος δεν είμαι εγώ”, συμβάλλει στην ενδυνάμωση του άλλου, με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσει να θέσει τα προσωπικά του όρια εντός της σχέσης, στην αναγνώριση πώς ο άλλος μπορεί να είναι διαφορετικός και να θέσει τα δικά του προσωπικά όρια.
Φυσικά πέραν αυτών των τριών συστατικών, αυτό που κάνει μία ερωτική σχέση να διαφέρει από τις άλλες σχέσεις είναι η ύπαρξη του πάθους ή του έρωτα. Ωστόσο, μόνο η ύπαρξη αυτού του συστατικού δεν είναι αρκετό ούτε επαρκή για να διατηρηθεί μια σχέση υγιής τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
** Είναι σημαντικό να μην κολλάμε στα μοτίβα σχέσεων που μάθαμε από το παρελθόν. Το παρελθόν είναι παρελθόν, μπορεί να επηρεάζει το παρόν, όμως είναι δική μας ευθύνη αν θέλουμε το παρελθόν να γίνει μέλλον. Δεν είναι ντροπή να θέτεις τα όριά σου στη σχέση σου, όμως χρειάζεται χρόνος για να μάθεις να θέτεις υγιή όρια.
Είναι μια διαδικασία. Το μόνο σίγουρο είναι πώς ο άλλος μπορεί να σεβαστεί τα δικά σου όρια και να αγαπήσει πραγματικά τον δικό σου εαυτό, μόνο αν εσύ πρώτος τα πετύχεις αυτά. Βοήθησε τον σύντροφό σου για να σε βοηθήσει και ταυτόχρονα να βοηθήσετε μαζί τη δική σας σχέση!!