PsychologyNow Team

Η εφαρμογή της κλασικής εξαρτημένης μάθησης στην ανθρώπινη συμπεριφορά του John B. Watson

Η εφαρμογή της κλασικής εξαρτημένης μάθησης στην ανθρώπινη συμπεριφορά του John B. Watson

PsychologyNow Team
παιδί στο οποίο εφαρμόζεται η κλασική εξαρτημένη μάθηση του John B. Watson

Ο Watson τόνιζε πως για να θεωρηθεί η ψυχολογία μια γνήσια επιστήμη πρέπει να μεταθέσει το ενδιαφέρον της από τις εσωτερικές ψυχικές διεργασίες προς την παρατηρούμενη συμπεριφορά, η οποία μπορεί να μετρηθεί.


Ο John B. Watson ήταν ένας Αμερικανός ψυχολόγος, ο οποίος έμεινε γνωστός στην ιστορία της ψυχολογίας για την ανακάλυψη και τη θεμελίωση της σχολής το συμπεριφορισμού.

Επηρεάστηκε ιδιαίτερα από το έργο του Pavlov και πρωτοστάτησε με τη θεωρία του πως τα ανθρώπινα συναισθήματα είναι αποτέλεσμα εξαρτημένων αντιδράσεων. Επέκτεινε δηλαδή τη θεωρία της κλασικής εξαρτημένης μάθησης στην ανθρώπινη συμπεριφορά.

Αναλυτικότερα, ο Watson τόνιζε πως για να θεωρηθεί η ψυχολογία μια γνήσια επιστήμη πρέπει να μεταθέσει το ενδιαφέρον της από τις εσωτερικές ψυχικές διεργασίες προς την παρατηρούμενη συμπεριφορά, η οποία μπορεί να μετρηθεί. Έτσι ήταν υποστηρικτής της ιδέας πως όλη η έκφανση της ανθρώπινης συμπεριφοράς μπορεί και αξίζει να μελετηθεί ως μία διαδικασία ερεθίσματος και αντίδρασης. Η διαδικασία αυτή μάλιστα, όπως επισήμανε, έχει τρία στάδια:

  • Πριν την εξάρτηση: πρόκειται για το στάδιο που το μη εξαρτημένο ερέθισμα προκαλεί μια μη εξαρτημένη αντίδραση ή με άλλα λόγια, όταν ένα ανεξάρτητο περιβαλλοντικό ερέθισμα έχει ως αποτέλεσμα μια φυσική, ανακλαστική απάντηση.
  • Κατά τη διάρκεια της εξάρτησης: στο στάδιο αυτό ένα ουδέτερο ερέθισμα που δεν προκαλεί καμία αντίδραση συσχετίζεται με το ανεξάρτητο ερέθισμα, παύει να είναι ουδέτερο και μετατρέπεται σε εξαρτημένο ερέθισμα.
  • Μετά την εξάρτηση: στο τελευταίο αυτό στάδιο το εξαρτημένο ερέθισμα, που προηγουμένως συσχετίστηκε με το ανεξάρτητο ερέθισμα, προκαλεί μία νέα εξαρτημένη αντίδραση.

Ο Watson λοιπόν με τη συνεργάτη του, Rosalie Rayner, ήταν οι πρώτοι ψυχολόγοι που εφάρμοσαν τις αρχές της κλασικής εξαρτημένης μάθησης στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Πιο συγκεκριμένα εξέτασαν τη διαδικασία ανάπτυξης φοβιών στους ανθρώπους μέσω ενός από τα πιο ηθικώς αμφιλεγόμενα πειράματα, «το πείραμα του μικρού Άλμπερτ».


Διαβάστε σχετικά: Η θεωρία της Κοινωνικής Μάθησης του Albert Bandura


Ο Άλμπερτ ήταν παιδί μιας νοσοκόμας που εργαζόταν σε νοσοκομείο για παιδιά και είχε περιγραφεί ως ένα «απολύτως υγιές» βρέφος. Όταν ήταν 9 μηνών είχε διερευνηθεί η αντίδρασή του σε κάποια ερεθίσματα: σε ένα άσπρο ποντίκι, στο κάψιμο εφημερίδων και στο χτύπημα ενός σφυριού σε μια μεταλλική ράβδο πίσω από το κεφάλι του. Από αυτά μόνο το τελευταίο το τρόμαζε.

Έτσι ορίστηκε ως ανεξάρτητο ερέθισμα το χτύπημα του σφυριού στην μεταλλική ράβδο και ο φόβος ως ανεξάρτητη αντίδραση. Τα υπόλοιπα ερεθίσματα θεωρούνταν ουδέτερα γιατί δεν προκαλούσαν καμία αντίδραση.

Στη συνέχεια, όταν ο Άλμπερτ ήταν 11 μηνών το ποντίκι και το ανεξάρτητο ερέθισμα παρουσιάστηκαν ταυτόχρονα. Έτσι κάθε φορά που ο Άλμπερτ προσέγγιζε το ποντίκι για να το χαϊδέψει, ο Watson χτύπαγε το σφυρί σε μία μεταλλική ράβδο πίσω από το κεφάλι του. Αυτό επαναλήφθηκε επτά φορές για τις επόμενες επτά εβδομάδες, με αποτέλεσμα το εξαρτημένο πλέον ερέθισμα – το ποντίκι – να τρομάζει από μόνο του τον Άλμπερτ και ο φόβος πλέον να αποτελεί εξαρτημένη αντίδραση.

Ο φόβος αυτός μάλιστα επεκτάθηκε και σε άλλα τριχωτά ζώα όπως λαγοί, σκυλιά και άλλα ερεθίσματα που προηγουμένως ήταν ουδέτερα. Πραγματοποιήθηκε δηλαδή ένα φαινόμενο που ονομάζεται γενίκευση των ερεθισμάτων. Ο φόβος επικρατούσε για αρκετές μέρες, μετά από δέκα μέρες ήταν λιγότερο φανερός, αλλά ακόμα και ένα μήνα μετά εξακολουθούσε να υπάρχει.

Σύμφωνα με τα παραπάνω λοιπόν είναι εμφανής η σημασία της κλασικής εξαρτημένης μάθησης για την ερμηνεία της συμπεριφοράς των ανθρώπων, ενώ αξίζει να αναφερθεί πως έχει πρακτική εφαρμογή και σε πολλούς τομείς της καθημερινότητας.

Η θεωρία αυτή όχι μόνο μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο των θεραπευτών για την αντιμετώπιση των φοβιών και του άγχους των ασθενών, αλλά μπορεί παράλληλα να εφαρμοστεί και στην τάξη με τη δημιουργία ενός ευχάριστου περιβάλλοντος που βοηθάει τους μαθητές να αποβάλλουν το φόβο και το άγχος τους. Δεν προκαλεί εντύπωση επομένως πως η κλασική εξαρτημένη μάθηση είναι μία από τις πιο διαδεδομένες και ευρέως αναγνωρισμένες θεωρίες στην επιστήμη της ψυχολογίας.


Βιβλιογραφία:

Bas Morf
Απόδοση: Μορφιάδου Βασιλική – Ψυχολόγος

 

 

 

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

NEO BANNER ODHGOS SPOUDWN 21 22 ARXIKH

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...