PsychologyNow Team

Η σύνδεση της διάθεσης και της διατροφικής συμπεριφοράς

Η σύνδεση της διάθεσης και της διατροφικής συμπεριφοράς

PsychologyNow Team
ένα κομμάτι γλυκό σε ένα πιάτο υποδηλώνει την σύνδεση της διάθεσης και της διατροφικής συμπεριφοράς

Ο φόβος και ο θυμός περιορίζουν την όρεξή μας, ενώ η θλίψη και η απογοήτευση την ενισχύουν.


Μία νέα μελέτη εξετάζει τη σχέση μεταξύ της διάθεσης και της υπερκατανάλωσης τροφής σε υγιή και βουλιμικά άτομα.

Όλοι μας γνωρίζουμε πώς είναι να περιμένουμε να φάμε το αγαπημένο μας φαγητό: είμαστε εξοικειωμένοι με την έννοια του φαγητού και της νευρικότητας στο στομάχι, αντί της αίσθησης της πείνας. Στις διατροφικές διαταραχές όμως, όπως η ανορεξία, η βουλιμία ή η υπερφαγία, τα τρόφιμα και τα συναισθήματα μπλέκονται με έναν απειλητικό για την υγεία τρόπο.

Εκτός από τα προβλήματα που δημιουργούνται στο άτομο με τη διατροφική διαταραχή, από τις ανθυγιεινές δίαιτες για το υπερβολικό βάρος και την κοινωνική απομόνωση, οι διατροφικές διαταραχές είναι επίσης ένα τεράστιο βάρος για το σύστημα δημόσιας υγείας.


Διαβάστε σχετικά: Οι διατροφικές διαταραχές μέσα από το δυσλειτουργικό οικογενειακό σύστημα


Το εύκολο φαγητό αντί του κυνηγιού για την επιβίωση

Κατά την Παλαιολιθική Εποχή το ανθρώπινο σώμα ήταν απόλυτα προσαρμοσμένο στην τότε ζωή ως κυνηγός-τροφοσυλλέκτης, όταν το φαγητό ήταν λιγοστό. Σήμερα, το ίδιο το σώμα βρίσκεται σε μια κοινωνία που προσφέρει γεύματα υψηλής θερμιδικής αξίας σε κοντινή απόσταση. Κάθε λογής φαγητό ή σνακ είναι διαθέσιμο όλο το εικοσιτετράωρο χάρη στα καλά εφοδιασμένα ντουλάπια της κουζίνας, του ψυγείου και των εστιατορίων του γρήγορου φαγητού. Αυτή η εύκολη διαθεσιμότητα προκαλεί την αυτοσυγκράτηση μας.

Παρά το γεγονός ότι έχει αποδειχθεί ότι η συναισθηματική διατροφή είναι πιο συχνή σε υπέρβαρα άτομα, λίγα πράγματα είναι γνωστά σχετικά με το πώς λειτουργούν πραγματικά οι διαδικασίες ρύθμισης, όταν πρόκειται για την πρόσληψη τροφής.

Η μελέτη που διεξάγεται στο Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Σάλτσμπουργκ, σκοπεύει να διερευνήσει τις συνδέσεις μεταξύ της διάθεσης και των ανθυγιεινών διατροφικών συμπεριφορών. Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου, οι ερευνητές συγκρίνουν υγιείς και βουλιμικές γυναίκες. Οι συμμετέχουσες στη μελέτη είναι αποκλειστικά γυναίκες, δεδομένου ότι το φύλο σχετίζεται κατά κύριο λόγο με τις διατροφικές διαταραχές.

Προκειμένου να ασκηθούν τα κοινά στοιχεία μεταξύ περιορισμένου και συναισθηματικού φαγητού, η ομάδα των ερευνητών χρησιμοποιεί ένα συνδυασμό μαθησιακών θεωριών, εργαστηριακών πειραμάτων και μιας ημερολογιακής διατροφικής εφαρμογής για smartphone. Επικεντρωνόμαστε στην πρόσληψη τροφής η οποία δεν οδηγείται από την πείνα. Θέλουμε να βρούμε τη σχέση μεταξύ συναισθημάτων και πρόσληψης τροφής που παίρνει τη μορφή μιας ενισχυμένης όρεξης για τα εύκολα διαθέσιμα τρόφιμα, εξηγεί ο κύριος ερευνητής Jens Blechert.

Η ρύθμιση των συναισθημάτων μέσω της διατροφής

Σε προηγούμενη online έρευνα που βασίζεται η νέα έρευνα, η πλειοψηφία των γυναικών ανέφερε ότι όταν ήταν λυπημένη έτρωγε περισσότερο από το συνηθισμένο. Η έρευνα απεκάλυψε επίσης ότι οι ερωτηθείσες έτρωγαν λιγότερο από το κανονικό, όταν βρίσκονταν σε κατάσταση άγχους ή θυμού. Όταν ήταν ευτυχισμένες, έτρωγαν τις συνήθεις ποσότητες.

Οι φυσιολογικές πλευρές που εμπλέκονται στην αλληλεπίδραση μεταξύ άγχους ή επιθετικότητας έχουν ερευνηθεί εις βάθος. Η απελευθέρωση της κορτιζόλης προετοιμάζει το ανθρώπινο σώμα για μια απάντηση πάλης ή φυγής. Και στις δύο περιπτώσεις, το αίσθημα της πείνας καταστέλλεται.

Όμως, τι γίνεται με την πρόσληψη τροφής όταν νιώθουμε χαλαροί ή απογοητευμένοι; Η θλίψη δεν συνεπάγεται απειλή. Ο Jens Blechert πιστεύει ότι η υπόθεση αυτή αφορά κατά πάσα πιθανότητα ψυχολογικούς μηχανισμούς και μαθημένη συμπεριφορά.

Η λαίμαργη κατανάλωση σχεδόν πάντα συνοδεύεται και προκαλείται από συναισθήματα, γι’ αυτό και μια καλά δοκιμασμένη θεραπεία για τις διατροφικές διαταραχές είναι η ανάλυση των καταστάσεων που προκαλούν την υπερκατανάλωση τροφής και η αναζήτηση εναλλακτικών, πιο υγιών τρόπων αυτο-ικανοποίησης (κοινωνικές επαφές, για παράδειγμα). Βρίσκοντας τα κοινά σημεία μεταξύ υγιών και βουλιμικών καταναλωτών, οι ερευνητές ελπίζουν να ανοίξουν το δρόμο για πιο εκλεπτυσμένες παρεμβάσεις.

Η ομάδα των ερευνητών σκοπεύει να μελετήσει την κατανάλωση του χαλαρού φαγητού σε μια διαδικασία διερεύνησης δύο σταδίων. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας, οι υγιείς συμμετέχοντες στη μελέτη κατηγοριοποιούνται σε υπο-τύπους: σε ιδιαίτερα συναισθηματικούς καταναλωτές, σε απαθείς καταναλωτές και μια ενδιάμεση ομάδα. Οι πρώτοι 30 συμμετέχοντες έχουν ήδη βρεθεί, αλλά το δείγμα θα πρέπει να επεκταθεί κατά 30 περισσότερες γυναίκες διαφόρων ηλικιών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών υποβάθρων.

Το πρώτο βήμα είναι μια έρευνα δέκα ημερών με ένα ψηφιακό ημερολόγιο διατροφής και διάθεσης. Με την εφαρμογή Psy-Diary έχουμε δώσει στις συμμετέχουσες στη μελέτη, ένα πρακτικό εργαλείο για την αυτοκαταγραφή συναισθηματικά φορτισμένων καταστάσεων και μη φυσιολογικής διατροφικής συμπεριφοράς, εξηγεί ο Jens Blechert.

Προκειμένου να παρακινηθούν οι συμμετέχουσες να απαντήσουν, ένας ήχος χτυπά στο κινητό τους. Χρειάζονται μόνο δύο λεπτά για την αυτοκαταγραφή, το οποίο είναι ο λόγος που το 90% των καταχωρήσεων έχουν γίνει έγκαιρα και προσεκτικά, υποστηρίζουν οι ερευνητές.

Με βάση τα στοιχεία που παρέχονται από την εφαρμογή, οι συμμετέχουσες χωρίζονται σε συναισθηματικούς και μη-συναισθηματικούς καταναλωτές φαγητού. Οι επιστήμονες στη συνέχεια συγκρίνουν τις δύο ομάδες μετρώντας την ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο: οι γυναίκες καλούνται να θυμηθούν αρνητικές στρεσογόνες καταστάσεις κατά την τελευταία εβδομάδα, υπό ελεγχόμενες συνθήκες.

Οι καταστάσεις που αναφέρουν πιο συχνά, παρεμπιπτόντως, είναι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, για παράδειγμα διαπληκτισμοί με φίλους τους στο Skype. Το αρνητικό στρες συχνά συνοδεύεται από θλίψη. Μετά το ερέθισμα της διάθεσης, το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) καταγράφει ποιες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται ως αντίδραση όταν προβάλλονται εικόνες από νόστιμα σνακ. Αυτό επιτρέπει στους ερευνητές να εξάγουν συμπεράσματα σχετικά με τους μηχανισμούς που εμπλέκονται στη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού.


Διαβάστε σχετικά: Από την διατροφή (eating) στην θρέψη (ΕΑΤΤing)


Ποια περιοχή του εγκεφάλου ανταποκρίνεται στα οπτικά ερεθίσματα;

Μέσα από αυτή την ελεγχόμενη ερευνητική διαδικασία, οι ερευνητές διερευνούν πώς επεξεργάζονται οι εικόνες των τροφίμων, κάτω από μία θλιβερή ανάμνηση. Μήπως τότε οι γυναίκες προσέχουν περισσότερο τα φαγητά; Ή μήπως οι γυναίκες καταστέλλουν την προσοχή τους φοβούμενες ότι θα χάσουν τον ελέγχο; Και πού στον εγκέφαλο μπορούν να μετρηθούν οι αντιδράσεις τους στις εικόνες;

Γνωρίζουμε ότι η ρύθμιση των συναισθημάτων παρουσιάζεται στον μετωπιαίο λοβό. Όταν κάποιος κοιτάζει απλά εικόνες φαγητού, θα περιμέναμε να υπάρχει εγκεφαλική δραστηριότητα στον οπτικό φλοιό ή στο κέντρο ανταμοιβής. Σε περίπτωση της ρύθμισης των συναισθημάτων μέσω της διατροφής, θα περιμέναμε οι μετωπιαίοι λοβοί να στρέψουν την προσοχή στις εικόνες, αν η διάθεση είναι αρνητική, σημειώνει ο Jens Blechert. Αυτό θα προσέφερε μια σημαντική θεραπευτική προσέγγιση: να μετατοπιστεί η προσοχή προς εναλλακτικές λύσεις.


Πηγή: medicalxpress.com
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...