Ουρανία Αργύρη

Η θεραπευτική σχέση στη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία

Η θεραπευτική σχέση στη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία

Ουρανία Αργύρη
Θεραπευτής Γνωστικής Συμπεριφορικής Θεραπείας συνομιλεί με θεραπευόμενη
Image credit: Racool_studio/ freepik.com

Ο όρος Θεραπευτική Σχέση αναφέρεται στη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο θεραπευτή και το θεραπευόμενο από την πρώτη στιγμή της συνεργασίας τους (Σταλίκας, 2004) και αποτελεί, σύμφωνα με τον Mahoney (1991), ένα από τα τρία συστατικά στοιχεία κάθε ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης.


Η Θεραπευτική Σχέση στο Γνωσιακό-Συμπεριφοριστικό μοντέλο

Η ενασχόληση της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής προσέγγισης με τη θεραπευτική σχέση τοποθετείται από τη δεκαετία του 1970 και μετά, καθώς τότε οι γνωστικές-συμπεριφοριστικές τεχνικές άρχισαν να εφαρμόζονται ευρύτερα στην κλινική πρακτική και τέθηκε το αίτημα της αντιμετώπισης χρόνιων προβλημάτων και διαταραχών άρρηκτα δεμένων με τις διαπροσωπικές σχέσεις (π.χ. οριακή προσωπικότητα).

Τότε έγινε εμφανής η ύπαρξη και άλλων παραγόντων, οι οποίοι, παρότι δε σχετίζονταν αυστηρά με τις γνωσιακές-συμπεριφοριστικές τεχνικές, ήταν στενά συνδεδεμένοι με τη διαδικασία της θεραπευτικής αλλαγής (Newman, 1998). Ως ένας από αυτούς τους παράγοντες θεωρήθηκε και η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο θεραπευτή και το θεραπευόμενο.

Ο Beck (1979) αναφέρει χαρακτηριστικά: Οι γνωσιακές και συμπεριφοριστικές παρεμβάσεις μάλλον απαιτούν τους ίδιους λεπτούς χειρισμούς και τη δημιουργία της ίδιας θεραπευτικής ατμόσφαιρας που έχει περιγραφεί αναλυτικά στο πλαίσιο της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας. Σε άλλες αναφορές του (1976) τονίζει τη συνεργατική φύση της θεραπευτικής σχέσης εκφράζοντας την άποψη ότι σκοπός του θεραπευτή είναι να δουλέψει μαζί με το θεραπευόμενο για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος που προκαλεί τη δυσλειτουργία. Σε αυτό, άλλωστε, το πλαίσιο εισήγαγε τη βασική για τη γνωσιακή ψυχοθεραπεία έννοια του συνεργατικού εμπειρισμού (Beck, Rush et al., 1979)

Η θεραπευτική σχέση, όπως παρουσιάζεται μέσα από το γνωσιακό–συμπεριφοριστικό μοντέλο, μπορεί να αποδοθεί μέσα από ένα σχετικά πρόσφατο ορισμό, λέγοντας ότι πρόκειται για τα προσωπικά χαρακτηριστικά και αξίες του θεραπευτή, τα προσωπικά χαρακτηριστικά και αξίες του θεραπευόμενου καθώς και τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση (Wright & Davies, 1994).Ως βασικά χαρακτηριστικά του θεραπευτή αναγνωρίζονται: α) η ζεστασιά, β) η ενσυναίσθηση και γ) η γνησιότητα (Beck, Rush, Shaw, & Emery, 1979).

Η καλή θεραπευτική σχέση συνιστά «αναγκαία, αλλά όχι ικανή» συνθήκη για την επίτευξη του θεραπευτικού αποτελέσματος (Beck και συν., 1979). Ωστόσο, η θεραπευτική σχέση αποτελεί τη βάση για την εφαρμογή των τεχνικών της γνωσιακής ψυχοθεραπείας (Persons, 1989). H καλή θεραπευτική σχέση δε θεωρείται από μόνη της θεραπευτική, αλλά αποτελεί περισσότερο ένα στοιχείο που βοηθά τον θεραπευόμενο να δεχτεί με μεγαλύτερη ευκολία τη θεραπεία (Bordin, 1976).

Οι Raue και Goldfried (1994) αναφέρουν τέσσερις τρόπους με τους οποίους οι θεραπευτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν δημιουργικά τη θεραπευτική σχέση στο πλαίσιο της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής προσέγγισης:

  • να χρησιμοποιήσουν τη λειτουργία του συναισθηματικού δεσμού που αναπτύσσεται μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου ως ένα είδος θετικής ενίσχυσης που βοηθά τον πελάτη να υιοθετήσει νέες, πιο αποτελεσματικές και υγιείς συμπεριφορές.
  • Όσο ενισχύεται η συναισθηματική εγγύτητα μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες ο δεύτερος να αντιμετωπίσει τη συμπεριφορά του πρώτου ως παράδειγμα προς μίμηση.
  • Η εδραίωση μιας σχέσης συνεργασίας μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου θα συμβάλει στην αποτελεσματικότερη διεξαγωγή της θεραπευτικής διαδικασίας και πιθανώς στην επιτυχή έκβαση της θεραπείας.
  • Τέλος, ο πιο σημαντικός ίσως τρόπος με τον οποίο η θεραπευτική σχέση μπορεί να αποβεί καθοριστική στο πλαίσιο της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας είναι η αντιμετώπιση της αντίστασης που προβάλλει ο θεραπευόμενος στις υποδείξεις του θεραπευτή.

Φαίνεται λοιπόν ότι αν και αρχικά ο όρος «θεραπευτική συμμαχία» δεν χρησιμοποιήθηκε ρητά στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική προσέγγιση, τα συστατικά της στοιχεία –δηλαδή ο συναισθηματικός δεσμός και η συνεργασία γύρω από τους θεραπευτικούς στόχους και τις στρατηγικές- αναγνωρίζονταν ως σημαντικά για την επιτυχία της θεραπείας.


*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...