“Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν ποτέ ” και μερικές ακόμα πεποιθήσεις που αναδύονται με αφορμή μία ταινία. “Είμαι άραγε αυτός που γυρεύω; “
Υπόθεση
«Το Βαποράκι» (The mule) είναι μια ταινία για όσους αντιστέκονται στο στερεότυπο «Ο άνθρωπος δεν αλλάζει», αντέχουν να είναι αυθεντικοί, αμφισβητώντας πρώτα τον εαυτό τους, και αγωνίζονται να μετακινήσουν τη ζωή τους μέσα από τις σχέσεις, θαρραλέα έστω και την φαινομενικά ύστατη στιγμή.
Ο ενενηντάχρονος Ερλ Στόουν (πρωταγωνιστής), είναι ένας ανθοκαλλιεργητής φαινομενικά πετυχημένος, βετεράνος του πολέμου της Κορέας, ένας άνθρωπος επικεντρωμένος στην δουλειά του, την επαγγελματική του ταυτότητα και ό,τι περιστοιχίζει αυτή και τις κοινωνικές προεκτάσεις της.
Στη προσωπική του όμως ζωή είναι διαζευγμένος και έχει καταφέρει να αποξενωθεί από τη γυναίκα του, την κόρη του και την εγγονή του. Στην αφήγηση της ιστορίας, χαρακτηριστική σκηνή της θέσης του απέναντι στην οικογένεια, είναι όταν ο πρωταγωνιστής δεν εμφανίζεται στο γάμο της κόρης του, καθώς διασκεδάζει για ακόμη μία φορά σε ένα ανθοκομικό συνέδριο.
Περνώντας τα χρόνια η αγορά και οι ανάγκες της αλλάζουν, ο Ερλ όμως δεν αναπροσαρμόζει την επιχείρηση του στις απαιτήσεις των καιρών. Αποτέλεσμα της ακαμψίας του απέναντι στην εξέλιξη των πραγμάτων είναι να βρίσκεται πλέον μόνος και στα πρόθυρα χρεοκοπίας.
Ο ενενηντάχρονος Ερλ Στόουν είναι πλέον απένταρος, ανεπιθύμητος από την οικογένεια του και αντιμέτωπος με τη χρεοκοπία της επιχείρησής του, όταν τυχαία του προσφέρεται μία δουλειά, στην οποία - φαινομενικά πρέπει απλά να οδηγεί. Στην πραγματικότητα, γίνεται μεταφορέας εμπορεύματος στην υπηρεσία του μεξικάνικου καρτέλ ναρκωτικών.
Τα πάει καλά, τόσο καλά που οι μεταφορές ολοένα και αυξάνονται και ο ίδιος σύντομα μετατρέπεται σε σημαντικό πρόσωπο για την βιωσιμότητα της «επιχείρησης». Δεν αργεί ωστόσο να τον εντοπίσει το δίκτυο της κρατικής υπηρεσίας για την καταπολέμηση των ναρκωτικών .
Έτσι, παρόλο που τα οικονομικά του προβλήματα φαίνονται να ανήκουν στο παρελθόν, τα προηγούμενα προσωπικά λάθη του αρχίζουν να τον βαραίνουν σε τέτοιο βαθμό που αισθάνεται πλέον αβεβαιότητα για την μέχρι τώρα ζωή του. Τελικά αναρωτιέται εάν θα έχει το χρόνο να διορθώσει τις οικογενειακές και προσωπικές του σχέσεις, πριν βρεθεί ενώπιον της επιβολής του νόμου ή των αρχηγών του καρτέλ ή του ίδιου του θανάτου.
Αναδύονται λοιπόν μια σειρά από ερωτήματα και προβληματισμούς παράλληλα στον πρωταγωνιστή και στον θεατή της ταινίας «Το Βαποράκι», βιώνοντας ένα συγκινητικό υπαρξιακό αναστοχασμό πάνω στο χαμένο χρόνο, τον οποίο ο Ερλ θέλει να κερδίσει επαναπροσδιορίζοντας την θέση του πλέον με την οικογένειά του. Η καριέρα του ως διακινητή-μεταφορέα του προσφέρει την τελευταία φαινομενικά συγκίνηση της ζωής του, και γίνεται το μέσο να έρθει κοντά στην πρώην γυναίκα του, την κόρη του και την εγγονή του και εν τέλει να τις αποχαιρετήσει.
Με αφορμή λοιπόν αυτή την ταινία, συνδυάζοντας γεγονότα γλυκόπικρα και νοσταλγικά, με τον πρωταγωνιστή από τη μία προσπαθώντας να χωρέσει σε μια νέα πραγματικότητα στην οποία «περισσεύει» και από την άλλη να κοιτάζει το δικό του παρελθόν με τολμηρή αυτοκριτική διάθεση έρχεται στην επιφάνεια μία συχνά κυρίαρχη τοποθέτηση των ανθρώπων: "Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν ποτέ..."
Είναι μία από αυτές τις φράσεις που λέμε συχνά μεταξύ των οικογενειακών, φιλικών, θεραπευτικών, συζητήσεων ντύνοντας την κυρίως με ένα στεναγμό παραίτησης και απογοήτευσης. Ο τάδε… είναι ο τρόπος του… επειδή ήταν πάντα έτσι... Ξέρετε το γνωμικό για τη διδασκαλία νέων κόλπων σε γέρικα σκυλιά. Κυρίως αυτό αναφέρεται στον χαρακτήρα, για παράδειγμα, πόσο ανοιχτός και εύκολος είναι ή δεν είναι. Μπορεί να μην είναι εύκολο να μάθεις σε ένα γέρικο σκυλί καινούργια κόλπα, καμιά φορά ακόμα και εάν το σκυλί δεν είναι και τόσο «γέρικο» τελικά…
Ιστορικά, τέτοιες δημοφιλείς αντιλήψεις υποστηρίχθηκαν παλαιότερα από τις κοινωνίες και δυστυχώς συνεχίζουν να έχουν αρκετούς υποστηρικτές.
Η ταινία έρχεται να ανατρέψει το στερεότυπο "Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν ποτέ" ίσως δείχνοντας ότι οι επιλογές μας απέναντι στις «απόλυτες» αλήθειες , τις φοβίες, τις μη –μιλημένες λύπες, τη φαινομενική συναισθηματική αστάθεια μπορεί να συζητηθούν και να επαναπροσδιοριστούν τοποθετώντας πρωταγωνιστή έναν ενενηντάχρονο πριν αποσυρθεί από τη ζωή.
Με αφορμή τα παραπάνω , ενώ κάθε ζωή φαινομενικά είναι διαφορετική, υπάρχουν ίσως μερικές κοινές δηλώσεις που εκφράζουν τις προσκολλήσεις, τις «λύπες» που τείνουν να περικλείουν τους περισσότερους πολιτισμούς ανεξάρτητα από την τάξη, τη φυλή, την ηλικία και το φύλο:
Δεν έδειξα αρκετά ή σωστά την αγάπη μου στους ανθρώπους που ήταν πιο κοντά μου
Είναι σημαντικό να κάνετε ειρήνη με καταστάσεις και ανθρώπους τοποθετώντας τον εαυτό σας στο εδώ και τώρα και να περάσετε τον εναπομένοντα χρόνο που πιθανότατα έχετε στη Γή με αυτούς που αγαπάτε, κάνοντας πράγματα που σας εκφράζουν. Επιτρέψτε στους άλλους να μάθουν πώς αισθάνεστε και να έχουν την επιλογή να σας γνωρίσουν πραγματικά. Αν υπάρχουν ημιτελείς συζητήσεις μεταξύ εσάς και των άλλων, τώρα είναι η στιγμή να επικοινωνήσετε αυτές τις ανησυχίες.
Η απομάκρυνση από την «ασφάλεια» του παρελθόντος δεν είναι εύκολη. Ωστόσο, μπορείτε να επιλέξετε να παραμείνετε γειωμένοι στην παρούσα στιγμή και να συνδεθείτε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα, με φίλους σας εδώ και τώρα. Ίσως εάν απαρνηθούμε την ζωή που είχαμε σχεδιάσει, αρχίσουμε να ζούμε την ζωή που μας περιμένει.
Δεν έκανα μέχρι σήμερα σχεδόν τίποτα από ό, τι θέλησα να κάνω στη ζωή μου
Ξεκινώντας στη ζωή πιστεύετε ότι μπορείτε να επιτύχετε οτιδήποτε. Ωστόσο, αιφνίδια γεγονότα και δυσάρεστα συμβάντα της ζωής μπορούν να επηρεάσουν τους νεανικούς στόχους (σενάρια ζωής). Γεγονότα όπως τον πόλεμο στη χώρα κατοικίας, μια απρογραμμάτιστη εγκυμοσύνη, η ανάγκη για εργασία για βιοποριστικούς λόγους, η αναβολή των σπουδών και άλλες καταστάσεις μπορούν να θέσουν τα όνειρά σας σε αναμονή.
Ξαφνικά τα «σενάρια ζωής» γκρεμίζονται και αρκετοί εγκλωβίζονται στις δυσκολίες, στα ανεκπλήρωτα όνειρα, και αρνούνται να απαρνηθούν την ζωή που είχαν «προσχεδιάσει». Πιστεύοντας ότι η ζωή μας είναι μόνο για τα μεγάλα επιτεύγματα που ονειρευόμασταν, υποφέρουμε συχνά γιατί δεν καταφέραμε να γράψουμε το τέλειο μυθιστόρημα ή να ανέβουμε σε ένα συγκεκριμένο βουνό ή να βγάλουμε αρκετά χρήματα ή να περάσουμε πρώτοι σε κάποια σχολή.
Η ιστορία της ζωής μας δεν χρειάζεται να αφορά τα επιτεύγματα. Μπορεί να αφορά τις μεμονωμένες στιγμές της ζωής μας, αυτές που ο χρόνος κύλησε γρήγορα από ευτυχία, που περάσαμε με αγαπημένα μας πρόσωπα, είτε διαβάζοντας ένα βιβλίο, χαζεύοντας ένα ηλιοβασίλεμα, τα μικρά καθημερινά πράγματα που συχνά θεωρούμε δεδομένα. Η αληθινή ιστορία του ποιος-α είστε συνεχίζεται μέχρι την τελευταία σας αναπνοή.
Μακάρι να είχα πράξει διαφορετικά και να είχα επιλέξει αλλιώς
Ίσως να πιστεύετε ότι η ζωή σας θα είχε εξελιχτεί διαφορετικά αν είχατε πάρει το "δρόμο που δεν ταξίδεψα"– και ότι αυτό από μόνο του το γεγονός θα είχε κάνει όλη τη διαφορά. Στο τέλος της ζωής τους, ή και πριν από αυτό συχνά οι άνθρωποι τείνουν να κατηγορούν τις επιλογές τους κινούμενοι ανάμεσα στις λύπες και τις φοβίες τους για την απόφαση τους να διαλέξουν το φανερά πιο ασφαλές δρόμο.
Όταν κοιτάζουμε πίσω, συχνά σκεπτόμαστε μόνο τη θετική πλευρά του "τι θα μπορούσε να συνέβαινε αν ήταν αλλιώς... " Η ζωή έχει έναν τρόπο εξέλιξης που δεν μπορεί εύκολα να οδηγηθεί ή να εξηγηθεί όσο και εάν προσπαθούμε να έχουμε τον έλεγχο της. Είναι απλά η ιστορία μας και η ζωή μας, ένα ταξίδι με συνοδοιπόρους, λάθη, μυστήρια, άγνωστο γεμάτο συναισθήματα και μαγεία.
Υπάρχουν λοιπόν μερικές επιλογές όταν είστε έτοιμοι να μιλήσετε για τα συναισθήματά σας με κάποιον άλλο:
Μπορείτε να μιλήσετε με τους αγαπημένους σας. Εάν είστε φοβισμένοι, λυπημένοι επειδή δεν αφιερώσατε αρκετό χρόνο στα παιδιά σας, αφήσατε τη δουλειά σας να πάρει πάρα πολύ χρόνο μακριά από τον-η σύζυγό ή το-η σύντροφο σας, ή αφήσατε μια φιλία να χαθεί, μπορείτε να επιλέξετε εάν θα δώσετε το δικαίωμα στον εαυτό σας να μιλήσετε για αυτά τα γεγονότα.
Κάντε ειρήνη με τον εαυτό σας. Ακόμα κι αν οι απογοητεύσεις σας αφορούν τις επιλογές που κάνατε ή τις ευκαιρίες που δεν έχετε πάρει, συζητώντας με τους ανθρώπους που σας αγαπούν, μπορούν να σας βοηθήσουν να τις δείτε κάτω από ένα νέο φως. Ίσως και ένα γράμμα, μία κάρτα, ή ό,τι άλλο μπορείτε να εντάξετε στην προσπάθεια σας να αποτυπώσετε τα ανείπωτα συναισθήματα και σκέψεις σας. Προϋπόθεση της ειρήνης γύρω μας, είναι να θελήσουμε ειρήνη μέσα μας.
Μπορείτε να αναζητήσετε βοήθεια μέσα από την διαδικασία της ατομικής ή της ομαδικής θεραπείας . Φυσικά, μερικές φορές το να πρέπει να μιλήσετε με «επαγγελματίες» φαίνεται πολύ τρομακτικό, όμως ίσως η ντροπή είναι ένα εμπόδιο που στέκεται ανάμεσα σε εσάς και στο δικαίωμα σας να διεκδικήσετε μια θεραπευτική σχέση, ισότιμη και ανθρώπινη .
Οι ψυχολόγοι μέσα από την ψυχοθεραπευτική διαδικασία μπορούν να σας βοηθήσουν να καταλάβετε γιατί έχετε σκέψεις, πεποιθήσεις, μοτίβα ζωής που έχουν μετατραπεί σε ιστορίες αυτοτιμωρίας, εγκλωβισμού και λύπης. Ο θεραπευτικός διάλογος και οι διαφορετικές θεραπευτικές τεχνικές αποτελούν το μέσο με το οποίο οι άνθρωποι σχετίζονται και ανακαλύπτουν προκαταλήψεις, γενικεύσεις και στερεότυπα που τους εγκλωβίζουν σε μία ζωή καθήλωσης. Ο θεραπευτής θα συμπορευτεί μαζί σας στο ταξίδι αναζήτησης εαυτού.
Οι ζωές των περισσότερων ανθρώπων δεν είναι ακριβώς όπως τις ονειρευόντουσαν. Κάθε ζωή έχει αποτυχίες καθώς και θριάμβους, αλλά υπάρχει και στις δύο πλευρές χαρά και αγάπη κρυμμένη να ανακαλυφθεί. Η ελπίδα βρίσκεται πίσω από την ευκαιρία μιας καλά μιλημένης ιστορίας, και καθώς μας αναλογεί μια και μόνο ανθρώπινη ζωή, δώστε της αξία. Η συγχώρεση του εαυτού μας και των άλλων μπορεί να μας απαλλάξει από συναισθηματικά βάρη, επιτρέποντάς μας να ασχοληθούμε με τη διαδικασία της αλλαγής και κάποιες φορές της εξιλέωσης.
Η ταινία είναι μια ιστορία ελπίδας για την «αλλαγή» από έναν άνθρωπο πολύ κοντά στο θάνατο, με ελαττώματα, στρεβλώσεις, ιδιορρυθμίες, στέλνοντας ένα μήνυμα:
«Όταν δεν προσπαθώ να αλλάξω τις καταστάσεις, τα γεγονότα και τους άλλους γύρω μου, μάλλον βρίσκω χρόνο να ασχοληθώ με τον εαυτό μου».
Σε ένα κόσμο που σχεδόν όλοι φοβόμαστε την μοναξιά αναζητούμε ποιό θα είναι το «αντικείμενο» ζωής που δεν θα μας προδώσει. Πόσο παλιά είναι αυτή η ιστορία στον καθένα μας; Άραγε τρέχοντας μακριά από καταστάσεις που νιώθουμε ανεπαρκείς καταλήγουμε σε ιστορίες δίχως τέλος;
Δείτε το trailer:
