Αριστονίκη Θεοδοσίου-Τρυφωνίδου
Εξελικτική Ψυχολόγος
«Η μαμά μου λέει ότι δεν χρειάζεται να πηγαίνω στον παιδικό σταθμό, γιατί είμαι πιο έξυπνη. Τότε ο μπαμπάς μου φωνάζει: ‘Μα πιο έξυπνη από ποιον;’» αναφέρει η τετράχρονη Στέλλα.
Πότε ένα παιδί θεωρείται έξυπνο;
Ένα παιδί θεωρείται έξυπνο, σύμφωνα με διάφορους ερευνητές, όταν επιδεικνύει μεγαλύτερες λεκτικές, λογικές ή μαθηματικές ικανότητες σε σχέση με τους συνομηλίκους του. Ένα παιδί που σε ένα τέστ νοημοσύνης επιτυγχάνει βαθμολογία 100 θεωρείται πως συμβαδίζει με την ηλικία του ενώ ένα παιδί που επιτυγχάνει βαθμολογία μεγαλύτερη του 130 θεωρείται χαρισματικό.
Η έννοια ωστόσο της πνευματικής ηλικίας τίθεται σε αμφισβήτηση καθότι ένα παιδί δεν μπορεί να θεωρείται ότι είναι έξυπνο μόνο επειδή σκέφτεται σαν μεγαλύτερο κατά ένα ή δύο χρόνια ούτε επειδή έχει γνώσεις αλλά πέραν αυτών, μπορεί να αντιμετωπίζει τα προβλήματα με τρόπο δημιουργικό, ευρηματικό και προσωπικό. Ο Θερστοούν ανέφερε τη δεκαετία του 30 πώς έξυπνο παιδί είναι το παιδί που μπορεί να προσαρμόζεται κατάλληλα στις καταστάσεις.
Η έννοια της ευπροσαρμοστίας χαρακτηρίζεται από τον Θερστοούν από τα εξής:
1. το παιδί είναι σε θέση να αποφεύγει να ενεργεί ενστικτωδώς
2. μπορεί να σκέφτεται πριν προχωρήσει σε δράση
3. μπορεί να αναλύει μια κατάσταση, μπορεί να κάνει συγκρίσεις με το παρελθόν, τροποποιώντας την αντίδραση του ανάλογα με τις εμπειρίες του και τέλος, μπορεί να επιλέγει την ενέργεια που συμβάλλει περισσότερο και με τρόπο θετικό στην προώθηση τών στόχων του.
Από την στιγμή λοιπόν που οι απόψεις διίστανται για το τι είναι η νοημοσύνη ποια είναι τελικά εκείνα τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα παιδί για να θεωρείται έξυπνο;
Οι έρευνες δείχνουν πως στην ουσία γινόμαστε έξυπνοι. Έχουμε τις προυποθέσεις ωστόσο κάποιοι περισσότερο και κάποιοι λιγότερο μπορούμε να τις ενισχύσουμε. Η ανάπτυξη των δυνατοτήτων του εγκεφάλου συνεχίζεται και στην ενηλικίωση αν και παρουσιάζει μια μεγάλη εξέλιξη γύρω στα 12 έτη. Ο κόσμος του εγκεφάλου είναι συναρπαστικός. Διαφορες έρευνες φωτίζουν κατα καιρούς διάφορους διαδρόμους του εγκεφάλου ας δούμε μερικούς φωτεινούς σηματοδότες:
Η ρέουσα νοημοσύνη, αυτή που επιτρέπει την εξεύρεση δημιουργικών λύσεων, εξαρτάται κυρίως από την ικανότητα προσοχής. Η προσοχή δεν ανήκει στην γενετική μας κληρονομιά. Η ικανότητα προσήλωσης της προσοχής σε ένα αντικείμενο δεν είναι έμφυτη, αλλά αποκτάται με αργό ρυθμό και κόπο, όπως ακριβώς συμβαίνει και την ικανότητα ομιλίας. Ο κόσμος μπαίνει σε τάξη, μέσα από λέξεις ή εικόνες.
Πιστέψτε στις ανθρώπινες δυνατότητες εκμεταλευόμενοι την γνώση που φέρνει στο φως η επιστήμη!
