Η ταινία “Nightmare Alley” του Γκιγιέρμο ντελ Τόρο είναι μια σκοτεινή, αισθητικά άρτια εξερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής, βουτηγμένη στον κόσμο της εξαπάτησης, της επιθυμίας και της ηθικής αποσύνθεσης.
Σε αυτό το ψυχολογικό θρίλερ με στοιχεία φιλμ νουάρ, ο πρωταγωνιστής Στάντον Καρλάιλ (Bradley Cooper) είναι ένας αινιγματικός άνδρας που καταλήγει να εργάζεται σε ένα περιπλανώμενο καρναβάλι. Εκεί, μαθαίνει την τέχνη της “μαντείας” και της ψευδο-τηλεπάθειας, εξελίσσοντας τις ικανότητές του σε ένα όπλο χειραγώγησης.
Η ταινία έχει βαθιά υπαρξιακή και ψυχαναλυτική διάσταση. Ο Σταν δεν είναι απλώς ένας άνδρας που πεινά για επιτυχία· είναι κάποιος που προσπαθεί απελπισμένα να γεμίσει ένα εσωτερικό κενό. Η ιστορία του είναι πορεία αυτοκαταστροφής και ταυτόχρονα μία μελέτη του πώς το τραύμα, η ενοχή και η ανάγκη για αποδοχή μπορούν να στρεβλώσουν την προσωπικότητα.
Οι άνθρωποι θέλουν απεγνωσμένα να σου πουν ποιοι είναι. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να τους ακούσεις.
Η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση στην αφήγηση είναι καθαρή: ο άνθρωπος μπορεί να ελέγξει το αφήγημα που λέει στον κόσμο, αλλά αν αυτό το αφήγημα βασίζεται σε ψέματα, τότε είναι μόνο θέμα χρόνου να γκρεμιστεί. Η έννοια της υποσυνείδητης ανάγνωσης ενδείξεων (cold reading) γίνεται εδώ μεταφορά για τη χειραγώγηση στις ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και για τη βαθιά επιθυμία των ανθρώπων να πιστεύουν, ακόμα και εις βάρος της λογικής.
Η εικαστική προσέγγιση του ντελ Τόρο, με τη χρήση σκοτεινών τόνων, παραμορφωμένων ειδώλων και σουρεαλιστικών σκηνικών, εντείνει την αίσθηση μιας εφιαλτικής πραγματικότητας. Το καρναβάλι και η αστική κοινωνία παρουσιάζονται ως δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: όλοι φορούν προσωπεία, όλοι θέλουν να εξαπατήσουν ή να εξαπατηθούν.
Το πιο σπαρακτικό στοιχείο της ταινίας είναι η κυκλική της δομή: ο ήρωας, στην κορύφωση της ιστορίας, επιστρέφει εκεί απ’ όπου ξεκίνησε, μόνο που τώρα έχει χάσει τα πάντα — και πάνω απ’ όλα, τον εαυτό του. Το “Nightmare Alley” δεν είναι μόνο ένας τίτλος· είναι ο δρόμος της αυταπάτης, της φιλοδοξίας και τελικά της ψυχικής κατάρρευσης.
Συνολικά, η ταινία αποτελεί ένα ψυχαναλυτικό ταξίδι στα βάθη της ανθρώπινης επιθυμίας και της αυτοκαταστροφής. Δείχνει ότι η αλήθεια δεν είναι πάντα λυτρωτική, αλλά το ψέμα μπορεί να γίνει φυλακή.
Δείτε το τρέιλερ:
