Επίσκεψη στο Freud Museum, στο Λονδίνο

Χάρης Πίσχος

Επίσκεψη στο Freud Museum, στο Λονδίνο

Χάρης Πίσχος

Όποιος ταξιδέψει στο Λονδίνο, ακόμα και αν δεν σχετίζεται με τον ψυχολογικό χώρο, αξίζει να επισκεφθεί το σπίτι του Sigmund Freud, όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του και πλέον διατηρείται ως μουσείο.


Η αξία της επίσκεψης έγκεται στο ότι η ψυχαναλυτική θεωρία του Freud, κατέχει μία εξέχουσα θέση στον πολιτισμό μας, στην ιστορία της ψυχολογίας και στη σημασία της ως προτύπου διαμόρφωσης της προσωπικότητάς μας.

Ο Sigmund Freud δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις καθώς είναι γνωστός για την ψυχαναλυτική του θεωρία που περιγράφει το βαθμό στον οποίον έχουμε επίγνωση των φαινομένων: το συνειδητό περιλαμβάνει φαινόμενα για τα οποία έχουμε επίγνωση σε οποιαδήποτε στιγμή, το προσυνειδητό τα φαινόμενα που μπορούμε να αντιληφθούμε αν τους δώσουμε προσοχή και το ασυνείδητο τα φαινόμενα που αγνοούμε και που δεν μπορούμε να αντιληφθούμε παρά μόνο σε ειδικές περιστάσεις. Η θεωρία του φυσικά δεν εξαντλείται εδώ και σύντομα θα γίνει ένα αφιέρωμα στο Hall of Fame.

Σε αυτό το οίκημα το οποίο, βρίσκεται στo νούμερο 20 της οδού Maresfield Gardens, στο όμορφο και ήσυχο προάστιο Hampstead του Λονδίνου, ο Freud έμεινε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, μετά την φυγή του από τη Βιέννη λίγο πριν ξεσπάσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Πριν από τη φυγή του, είχε λάβει τα πρώτα σημάδια αντισημιτισμού καθώς το 1932 οι Ναζί στο Βερολίνο, άναψαν μία μεγάλη "γιορτινή" φωτιά με τα βιβλία του.

 

 

 

 

Στην είσοδο του σπιτιού, βρίσκεται μία πινακίδα όπου αναγράφονται όλες οι εκδηλώσεις/ομιλίες/συμπόσια/εκθέσεις που διοργανώνονται στο μουσείο. Την περίοδο της επίσκεψης μας, εκτυλισσόταν η έκθεση "Hide and Seek" από την οργάνωση Kids Company. Σε αυτή την έκθεση, έργα της οποίας είχαν τοποθετηθεί ευχάριστα μέσα στο μουσείο, τα παιδιά είχαν δημιουργήσει τους δικούς τους φακέλους μέσα στους οποίους έβαζαν τα μυστικά τους, τα συναισθήματά τους ακόμα και τους φόβους, με όποιο τρόπο ήθελαν να τα αποτυπώσουν.

 

 

 

Αναπαραγωγή της οικίας της Βιέννης στο Λονδίνο

Η οικογένεια Freud φτάνοντας στο Λονδίνο, προσπάθησε να αναπαραγάγει το παλιό τους σπίτι στη Βιέννη - και το κατάφεραν καθώς ακόμα και τα ράφια επανασυναρμολογήθηκαν στο νέο σπίτι. Παρά την ασθενή υγεία του, ο Freud συνέχισε να βλέπει μερικούς ασθενείς και εδώ έγραψε μάλιστα τα τελευταία του βιβλία.

Μπαίνοντας κανείς στο σπίτι του Freud, αντικρίζει δεξιά ένα έπιπλο με τζάμι και ράφια, μέσα στο οποίο βρίσκονται προσωπικά αντικείμενα του Freud. Αυτά τα καθημερινά αντικείμενα, συμπεριλαμβάνουν το παλτό που φορούσε ο Freud από τη Βιέννη στο Λονδίνο το 1938, συνταγές ιατρών για την κακή υγεία του Freud, το γαμήλιο μενού από τον γάμο του Freud το 1886, τα γυαλιά του, την επαγγελματική του κάρτα και στυλό και σημειωματάριο, τα πρώτα αντικείμενα που αγόρασε όταν έφτασε στο Λονδίνο.

 

 

 

Το σπίτι

Η περιήγηση ξεκινούσε από τον επάνω όροφο, όπου στον χώρο έξω από τα δωμάτια μπορεί να βρει κανείς πολλές φωτογραφίες και πορτρέτα του Freud, προτομές του, πίνακες, καθώς και το γενεαλογικό του δέντρο. Ο Freud ήταν παντρεμένος με την Martha Bernays με την οποία απέκτησαν έξι παιδιά. Από τα παιδιά του, μόνο η κόρη του Anna ακολούθησε τα επαγγελματικά του χνάρια, ενώ ο πιο γνωστός απόγονος του Freud είναι ο εγγονός του, ο ζωγράφος Lucian Freud.

 

 

 

 

 

Ο επάνω όροφος αποτελείται από δύο δωμάτια: ένα μεγάλο που ήταν ο χώρος εργασίας της κόρης του Anna Freud, πανομοιότυπος με του πατέρα της. Ο χώρος περιλαμβάνει πολλές φωτογραφίες της οικογένειας Freud στους τοίχους, έναν αργαλειό, ένα γραφείο και ένα παρόμοιο "ντιβάνι" όπου έβλεπε τους θεραπευόμενούς της. Το διπλανό δωμάτιο, είναι χώρος σεμιναρίων και ομιλιών, που τη στιγμή της επίσκεψης, προβαλλόταν ένα documenter γύρω από τη ζωή του Freud.

 

 

 

 

Το εμβληματικό γραφείο

Επιστρέφοντας στον κάτω χώρο, μπαίνει κανείς στο επιβλητικό γραφείο του Sigmund Freud. Η είσοδος στο γραφείο του, γίνεται σχεδόν από τη μέση του δωματίου, όπου αριστερά διακρίνει κανείς το γραφείο του, με την χαρακτηριστική καρέκλα του και απέναντι το ντιβάνι του, με την πράσινη πολυθρόνα δίπλα στο προσκεφάλι. Πολύχρωμα ριχτάρια ανατολικού τύπου καλύπτουν το πάτωμα, τα τραπέζια και τον ψυχαναλυτικό καναπέ του. Το «ντιβάνι», αυτό το εμβληματικό έπιπλο, δόθηκε στον Freud από έναν θεραπευόμενό του, το 1891, και έγινε το σημείο αναφοράς της θεραπείας του. Κατά τη διάρκεια της ψυχανάλυσης, οι θεραπευόμενοι ξάπλωναν στο ντιβάνι, καθώς ο Freud τους άκουγε χωρίς να τον βλέπουν από την πράσινη πολυθρόνα που βρισκόταν δίπλα του.

 

 

 

Ο λόγος που επελέγη από τον Freud το ''ντιβάνι'' για να κάνει τη θεραπεία του, δεν οφείλεται στην ύπνωση που αρχικά υποστήριζε με πάθος και στη συνέχεια εγκατέλειψε αλλά στο γεγονός ότι θεωρούσε πώς ο θεραπευόμενος όταν ήταν ξαπλωμένος, άφηνε τον έλεγχο και μπορούσε να εκφραστεί πιο ενστικτωδώς, κάτι που επέτρεπε στον Freud να αγγίξει το ασυνείδητό του. Γιατί ο ίδιος είχε βάλει πάνω από το προσκεφάλι του ντιβανιού την πολυθρόνα του, έτσι ώστε να τον ακούει με το αριστερό του αυτί; Μην ψάχνετε ψυχαναλυτικές εξηγήσεις: o Freud απλά δεν μπορούσε να ακούσει σχεδόν καθόλου από το δεξί του αυτί, επιβεβαιώνοντας τη δική του θεωρία, που αναφέρει ότι "μερικές φορές ένα πούρο, είναι απλά ένα πούρο"...

 

 

Όπου και να κοιτάξει κανείς μέσα στο δωμάτιο θα δει αρχαία αντικείμενα. Ο Sigmund Freud εργαζόταν περικυκλωμένος από όλες αυτές τις αρχαιότητες, που αντανακλούσαν το ενδιαφέρον του για τις αρχαίες κουλτούρες, τις οποίες ενσωμάτωσε μέσα στις ιδέες του και στα γραπτά του. Το πάθος του να συλλέγει κυρίως Αιγυπτιακά, Ελληνικά και Ρωμαϊκά αντικείμενα, ξεκίνησε μετά το θάνατο του πατέρα του το 1896. Για αυτόν τα αρχαία αντικείμενα συμβόλιζαν έναν κόσμο μακρινό και μυστήριο, έναν κόσμο ονείρου, τον κόσμο του ασυνειδήτου. Μερικά από τα πιο αγαπημένα του, βρίσκονταν μπροστά στο γραφείο του Freud, μαζί με ένα άγαλμα της θεάς Αθηνάς, το οποίο του το έδωσε λαθραία η φίλη του Μαρία Βοναπάρτη.

 

 

 

Τα βιβλία που βρίσκονται στους τοίχους και στις βιβλιοθήκες, αντανακλούν τα ποικίλα ενδιαφέροντα του Freud για την ιατρική, την επιστήμη, την λογοτεχνία, την τέχνη και την αρχαιολογία. Στο κάδρο που βρίσκεται πάνω από το τζάκι και απεικονίζει τους Φαραώ στις πυραμίδες, διακρίνει κανείς ένα κόκκινο φως να βγαίνει από τη βάση τους. Ο Freud πίστευε ότι το φως αυτό αντιπροσώπευε το ασυνείδητο που κρύβουν όλοι οι άνθρωποι μέσα τους, όλες τις ενορμήσεις και τα ένστικτα που λειτουργούν προς την αναζήτηση της ηδονής.

 

 

 

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ήταν μία αξιόλογη περίοδος εγκαρτέρησης και δημιουργικότητας. Εκείνα τα χρόνια, ο Freud εξακολουθούσε να εργάζεται παρά τις υπερβολικές σωματικές ενοχλήσεις και τους πόνους, συμπεριλαμβανομένων 33 εγχειρήσεων για καρκίνο της γνάθου.

 

 

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών του, όταν ήταν πολύ άρρωστος για να μετακινηθεί, του ετοίμασαν ένα κρεβάτι στο δωμάτιο όπου μελετούσε, το οποίο έβλεπε προς τον κήπο, στο πίσω μέρος του σπιτιού και στο οποίο, πέθανε το Σεπτέμβριο του 1939.

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...