psychologist-banner-2
thumb

Ο Μύθος του Σπηλαίου και οι Σύγχρονοι Influencers: Μια Νέα Αλληγορία

- Social Media
12 Μαΐου 2025

Αν ξαναέγραφε σήμερα ο φιλόσοφος το έργο του, ίσως δεν θα επέλεγε πέτρες και αλυσίδες, αλλά φίλτρα και followers.


Ο Πλάτων, στον περίφημο “Μύθο του Σπηλαίου”, περιγράφει ανθρώπους δεμένους μέσα σε ένα σκοτεινό σπήλαιο, οι οποίοι βλέπουν μόνο σκιές αντικειμένων που περνούν πίσω τους, προβαλλόμενες από τη φωτιά. Αυτές οι σκιές αποτελούν γι’ αυτούς την πραγματικότητα, καθώς δεν έχουν δει ποτέ τον έξω κόσμο. Μόνο όταν κάποιος απελευθερώνεται και ανεβαίνει προς το φως, ανακαλύπτει την αλήθεια και το φως της γνώσης — μια πορεία δύσκολη, αλλά λυτρωτική.

Στη σύγχρονη εποχή, θα μπορούσαμε να φανταστούμε το “σπήλαιο” ως τον ψηφιακό κόσμο των κοινωνικών δικτύων. Οι σκιές στον τοίχο είναι τα φιλτραρισμένα stories, οι καλοστημένες φωτογραφίες, και οι χορηγούμενες ζωές των influencers. Οι θεατές αυτής της “παράστασης” είναι οι ακόλουθοι, που πολλές φορές θεωρούν αυτήν τη στιλβωμένη εικόνα ως πραγματικότητα — όπως οι δέσμιοι του σπηλαίου πίστευαν πως οι σκιές ήταν η αλήθεια.

Οι influencers, από την άλλη, μοιάζουν να είναι αυτοί που διαμορφώνουν τις σκιές. Μα, ειρωνικά, και αυτοί μπορεί να είναι παγιδευμένοι στον ρόλο τους: προσπαθώντας συνεχώς να συντηρούν την εικόνα που έχουν χτίσει, ίσως χάνουν και οι ίδιοι την επαφή με το “έξω”, με την πραγματικότητα. Η έξοδος από το “σπήλαιο” ίσως σημαίνει να αναγνωρίσουμε το κατασκευασμένο της ψηφιακής εικόνας και να αναζητήσουμε κάτι αυθεντικότερο.

Η μεταφορά του μύθου του Πλάτωνα μάς προτρέπει να σκεφτούμε: ποιοι είμαστε πραγματικά; Είμαστε οι θεατές των σκιών, οι δημιουργοί τους, ή εκείνοι που επιδιώκουν να βγουν από το σπήλαιο — κι ας θαμπώνονται από το φως της αλήθειας;

Στο Σπήλαιο με Wi-Fi: Πλάτων, Πίξελ και Επιρροή

Κάποτε ο Πλάτων φαντάστηκε ένα σπήλαιο σκοτεινό, γεμάτο δεσμώτες που γνώριζαν μόνο σκιές. Δεν είχαν ιδέα για τον ήλιο, για τα αληθινά χρώματα, για την ουσία των πραγμάτων. Ζούσαν μέσα σε μια σκιώδη παράσταση – και την αποκαλούσαν “πραγματικότητα”.

Αν ξαναέγραφε σήμερα ο φιλόσοφος το έργο του, ίσως δεν θα επέλεγε πέτρες και αλυσίδες, αλλά φίλτρα και followers. Το σπήλαιο του 21ου αιώνα είναι φωτεινό μεν, αλλά όχι από ήλιο – από οθόνες. Δεν έχει τοίχους από βράχο, αλλά timelines. Και οι σκιές; Δεν ρίχνονται από φωτιά αλλά από ring lights.

Οι σύγχρονοι δεσμώτες δεν κοιτούν προς τον τοίχο, αλλά σκρολάρουν προς τα κάτω. Η πραγματικότητά τους είναι curated, retouched και sponsored. Η ζωή τους μετριέται σε likes, σε αναρτήσεις που εξαφανίζονται σε 24 ώρες — και όμως, αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια στην αυτοεικόνα.

Στο κέντρο της παράστασης, οι influencers. Φαίνονται ελεύθεροι, κι όμως: είναι οι πιο καλοστυλιζαρισμένοι δεσμώτες απ’ όλους. Καθημερινά χτίζουν τον τοίχο του σπηλαίου με νέα σκιά-περιεχόμενα: φωτογραφίες από τέλειες ζωές, τέλειες σχέσεις, τέλειες διακοπές. Αν κάποιος τολμήσει να σηκωθεί και να δει τον ήλιο — το αληθινό, όχι εκείνο του Instagram — κινδυνεύει να καεί από την αλήθεια: πως η ζωή είναι αδέξια, θαμπή, και συχνά άβολα αληθινή.

Και τι γίνεται αν ο πρώην influencer αποφασίσει να επιστρέψει στο σπήλαιο, να τους πει ότι εκεί έξω υπάρχει κάτι πέρα από φίλτρα και hashtags; Πλάτων θα απαντούσε: “θα τον χλευάσουν, ίσως και να τον σκοτώσουν.” Εμείς απλά θα τον ξεφολουάρουμε..

ΓΡΑΨΕ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΟΥ

Παρακολούθηση σχολίων
Ειδοποίηση για
0 Σχόλια
Νεότερο
Το πιο παλιό Περισσότεροι ψήφοι
Inline Feedbacks
Δείτε όλα τα σχόλια