Το 32% των έφηβων κοριτσιών δήλωσε ότι όταν ένιωθαν άσχημα για το σώμα τους το Instagram τις έκανε να νιώθουν χειρότερα.
Από τον Μάρτιο του 2020, τουλάχιστον, οι υπεύθυνοι του Facebook γνώριζαν ότι το Instagram –η εφαρμογή που ανήκει στην εταιρεία Facebook– μπορεί να κάνει τους εφήβους να νιώσουν χειρότερα για το σώμα τους, σύμφωνα με μια εσωτερική έκθεση που αποκτήθηκε από τη WallStreetJournal.
Το 32% των έφηβων κοριτσιών δήλωσε ότι όταν ένιωθαν άσχημα για το σώμα τους το Instagram τις έκανε να νιώθουν χειρότερα, έγραψαν οι ερευνητές του Facebook στην έκθεσή τους για τις αρνητικές επιδράσεις του Instagram, σύμφωνα με την εφημερίδα.
Αυτό το αποτέλεσμα ίσως έχει σχέση τόσο με τους μηχανισμούς της ίδιας της εφαρμογής όσο και με το κοινό της. Η εξαιρετικά οπτική φύση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που προτιμούν οι νέοι, όπως το TikTok, το Snapchat και το Instagram, δίνει κοινωνική έμφαση στην εμφάνιση. Την ίδια στιγμή, οι νέοι άνθρωποι που έλκονται από αυτές τις εφαρμογές ακόμα αναπτύσσουν την αίσθηση ταυτότητάς τους. Βρίσκονται σε μια πολύ ευάλωτη περίοδο ζωής, λέει η Ρέιτσελ Ρότζερς, αναπληρώτρια καθηγήτρια Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Νορθουέστερν.
Ωστόσο, η Ρότζερς θεωρεί ότι είναι εφικτό να χρησιμοποιούμε αυτές τις πλατφόρμες με πιο ισορροπημένο και υγιή τρόπο. Απλώς χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια.
Τι γνώμη έχετε για τα ευρήματα σχετικά με τις αρνητικές επιδράσεις του Instagram, που ήρθαν στο φως από τη Wall Street Journal;
Δεν είμαι σε θέση να σχολιάσω τι μπορεί να έχει συλλέξει η Facebook όσον αφορά τα δικά τους δεδομένα και πώς το αντιμετωπίζουν, αλλά σχετικά με το ερώτημα του αν αυτές και άλλες πλατφόρμες συνδέονται με αρνητικές επιδράσεις στην ψυχική υγεία, γνωρίζουμε από πολλές ανεξάρτητες έρευνες ότι αυτό φαίνεται να ισχύει.
Ειδικά στις περιοχές με τις οποίες είμαι περισσότερο εξοικειωμένη, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν επιδράσεις στα συναισθήματα των νέων σχετικά με την εμφάνιση και την ικανοποίηση από το σώμα τους.
Επίσης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για διατροφικές διαταραχές και άλλα θέματα ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη και η χαμηλή αυτοεκτίμηση. Γνωρίζουμε ότι ο διαδικτυακός εκφοβισμός προκύπτει μεταξύ των νέων ανθρώπων και ξέρουμε ότι για κάποιους, οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές. Δεν χωρά αμφιβολία ότι υπάρχει ένα σημαντικό σώμα έρευνας που δείχνει ότι αυτές οι πλατφόρμες μπορούν να έχουν αρνητική επίδραση στους νέους ανθρώπους.
Γιατί η χρήση εφαρμογών αυτού του τύπου έχει τέτοια επίδραση στην ψυχική υγεία;
Έχει να κάνει με έναν συνδυασμό των ίδιων των εφαρμογών και του κοινού τους. Κατά τη γνώμη μου, που υποστηρίζεται από ερευνητικά δεδομένα, υπάρχουν πολλά πράγματα που κάνουν τις εφαρμογές επιβλαβείς.
Πρώτον, το γεγονός ότι οι πιο δημοφιλείς εφαρμογές ανάμεσα στους νέους είναι πολύ οπτικές. Καταναλώνεις μόνο εικόνες και καλείσαι να δημιουργήσεις εικόνες του εαυτού σου. Αυτό σε προσανατολίζει να σκέφτεσαι ότι η εμφάνισή σου είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι σου. Αν μόνο κοιτάς εικόνες άλλων ανθρώπων ή μόνο ανεβάζεις φωτογραφίες του εαυτού σου, υπογραμμίζεται ότι η εμφάνιση είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της αυτοεκτίμησής σου – και ξέρουμε ότι αυτό είναι επικίνδυνο, καθώς η εμφάνιση αλλάζει με το πέρασμα του χρόνου.
Δεύτερον, αυτές οι εφαρμογές είναι πολύ διαδραστικές – ένας από τους λόγους που δημοσιεύεις υλικό είναι για να υπάρξει ανατροφοδότηση. Προφανώς, ελπίζεις ότι οι αντιδράσεις θα είναι θετικές, αλλά όλοι ξέρουμε ότι δεν συμβαίνει πάντα αυτό. Σε ένα πλαίσιο σκέψης όπου αξίζεις μόνο όσο αξίζει η εικόνα σου, οι αντιδράσεις σε αυτή είναι μια ευθεία αντανάκλαση της αξίας σου ως ατόμου. Έτσι, αυτό σε επηρεάζει πολύ.
Τέλος, σε αυτές τις εφαρμογές, μπλέκονται με αδιαφανείς τρόπους τα εταιρικά με τα ατομικά συμφέροντα. Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά σε συνδυασμό με τους νέους ανθρώπους που αναπτύσσουν την ταυτότητά τους οδηγούν στις αρνητικές επιδράσεις αυτών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Πώς η εμπειρία του να βλέπεις εικόνες σε αυτές τις εφαρμογές διαφέρει από το να τις βλέπεις σε περιοδικά;
Οι έφηβοι ακόμα αναπτύσσουν την κατανόησή τους για το πώς λειτουργεί η πρόθεση του μάρκετινγκ και το τι βαθμός επιμέλειας και επεξεργασίας υπάρχει πίσω από αυτές τις εικόνες. Το επίπεδο του ψηφιακού γραμματισμού των χρηστών σε αυτές τις εφαρμογές ποικίλλει. Ακούς κάποιους να λένε «Αυτό είναι βίντεο, άρα θα είναι αληθινό, γιατί δεν μπορείς να τροποποιήσεις τα βίντεο», αλλά φυσικά και μπορείς να βάλεις φίλτρα στα βίντεο, όπως και στις εικόνες.
Όμως υπάρχει επίσης και κάποια δυσκολία στο να καταλάβει κανείς ότι ακόμα κι αν ένα ποστ δεν προσπαθεί ξεκάθαρα να πουλήσει ένα προϊόν, τοποθετήθηκε εκεί με έναν συγκεκριμένο προωθητικό σκοπό. Κανείς δεν δημοσιεύει περιεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με την ελπίδα οι άλλοι να νομίσουν ότι δεν είναι ελκυστικός, δημοφιλής, ή κάποιος με τον οποίο δεν θα έκαναν παρέα.
Υπάρχει και το θέμα με τους αλγόριθμους, που γεμίζουν το feed σου με διαφημίσεις με βάση αυτό που πιστεύουν ότι σε ενδιαφέρει. Τι ρόλο παίζει αυτό;
Όταν μιλάμε για την εφηβεία και τη σημασία της νόρμας: αν πιστεύεις ότι αυτό που βλέπεις είναι το ίδιο με αυτό που βλέπουν όλοι οι άλλοι, η πίεση των συνομηλίκων θα έχει πολύ μεγαλύτερη επίδραση πάνω σου από, ας πούμε, κάποιον που είναι 25 χρονών.
Διαβάστε σχετικά: 10 τρόποι για να παραμείνετε ψυχικά υγιείς σε έναν άκρως διαδικτυακό κόσμο
Υπάρχει τρόπος ένα νέο άτομο να χρησιμοποιεί αυτές τις εφαρμογές πιο ισορροπημένα;
Θεωρώ ότι υπάρχει και νομίζω ότι αυτές οι εφαρμογές έχουν εγγενείς περιορισμούς. Μια από τις δυσκολίες που σχετίζονται με το λογισμικό είναι το πόσο δύσκολο είναι να πεις στον αλγόριθμο ότι δεν σου αρέσει κάτι. Μπορείς να προσπαθήσεις να τον ξεγελάσεις, υπερεκθέτοντάς τον στα πράγματα που θέλεις να βλέπεις, κι αυτό αυτόματα θα μειώσει τα πράγματα που δεν θέλεις.
Αλλά καθώς το Facebook και το Instagram δεν έχουν επιλογή dislike, είναι πολύ δύσκολο να πεις «δεν μου αρέσει αυτό, δεν θέλω να το βλέπω». Η άλλη δυσκολία είναι ότι έχουν πολύ οπτικό χαρακτήρα – είναι πολύ δύσκολο να αλληλεπιδράσεις στο Snapchat ή στο Instagram με τρόπο που να μην αφορά κάπως την εμφάνιση, επειδή το κείμενο δεν αποτελεί σημαντικό κομμάτι αυτών των εφαρμογών.
Πιστεύω ότι οι νέοι μπορούν να αλληλεπιδράσουν με αυτές τις εφαρμογές με καλύτερους τρόπους, και κάποιοι όντως το κάνουν. Όμως, όταν το περιγράφουν, καταλαβαίνεις πόση προσπάθεια χρειάζεται και πόσο συνειδητό πρέπει να είναι, και, με κάποιο τρόπο, αυτό τους διαχωρίζει από τους άλλους.
Μπορείς να περάσεις πολύ χρόνο για να μάθεις στον αλγόριθμο τι είδους πράγματα σε ενδιαφέρουν. Μπορείς να είσαι πολύ προσεκτικός και συνειδητός σχετικά με το ποιον και τι ακολουθείς, να επιμελείσαι τον διαδικτυακό σου χώρο. Μπορείς να μην υποκύψεις στην πίεση να κάνεις το προφίλ σου πολύ ορατό, όσο άβολο κι αν είναι να εξηγείς το γιατί.
Έχουν οι εταιρείες ευθύνη απέναντι στους νέους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τις πλατφόρμες τους να τους διευκολύνουν να τις χρησιμοποιούν με πιο υγιή τρόπο;
Προσωπικά, θα έλεγα ότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε ευθύνη να κάνουμε τον κόσμο ένα πιο ασφαλές και δίκαιο μέρος. Θα συμφωνήσω ότι οι εταιρείες έχουν αυτή την ευθύνη, και πιστεύω ότι αυτό ισχύει για όλες τις εταιρείες που βγάζουν κέρδος από το να κάνουν τους ανθρώπους να νιώθουν ότι η εμφάνισή τους είναι ανεπαρκής. Είναι κοινωνική ευθύνη, είναι το πρώτο για το οποίο πρέπει να νοιάζονται οι άνθρωποι που επωφελούνται περισσότερο.
Απόδοση - Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
