Το ChatGPT είναι ένα καλοντυμένο συναισθηματικό παράσιτο μ’ ένα χαμόγελο που θα επιβεβαιώνει πάντα το Εγώ σου. Αυτό όμως δεν είναι ψυχοθεραπεία.
Η New York Post έδωσε στο ChatGPT το προσωνύμιο του “καλύτερου θεραπευτή”. Το Forbes επικρότησε λες και μόλις ανακάλυψε την υδραυλική εγκατάσταση εσωτερικών χώρων.
Πολλοί το αναδημοσίευσαν με αδικαιολόγητη λατρεία – Είναι πάντα εκεί για μένα! Με ακούει! Επιβεβαιώνει το τραύμα μου! Ασφαλώς και το κάνει. Αυτή είναι η δουλειά του: να προβλέπει την επόμενη, στατιστικά πιο πιθανή ακολουθία λέξεων για να σε κάνει να νιώσεις ζεστασιά και υποταγή.
Όμως η ψυχοθεραπεία δεν είναι για να σε κάνει να νιώθεις καλά. Η ψυχοθεραπεία, η πραγματική ψυχοθεραπεία, αποτελεί ένα νυστέρι. Αυτό που παίρνεις εσύ είναι μια πετσέτα χεριών με άρωμα σεροτονίνης.
Ας ξεκαθαρίσουμε γρήγορα κάτι: Ο Τσαντ Τζι Πιτί (λογοπαίγνιο με το ChatGPT) δεν είναι ο ψυχοθεραπευτής σου. Ο Τσαντ είναι ένας θυρωρός από συνθετικά υλικά, εκπαιδευμένος σε αλγόριθμους με μορφή ενσυναίσθησης και κείμενα πρόβλεψης.
Δεν σε καταλαβαίνει. Δεν σε θυμάται. Δε νοιάζεται. Δεν είναι καταρτισμένος ν’ ανασκάπτει τα ψυχολογικά σου συντρίμμια. Είναι, ωστόσο, εξαιρετικά καλός στο να σου λέει αυτό που θες ν’ ακούσεις. Και αν αυτό ψάχνεις μόνο, τέλεια – αγόρασε έναν καθρέφτη και γράψε πάνω του θετικές δηλώσεις μ’ ένα ανεξίτηλο μαρκαδοράκι.
Θα κάνει την ίδια δουλειά και δε θα γεννά ψευδαισθήσεις περί δηλώσεων αποποίησης νομικής ευθύνης.
Η χρήση του ChatGPT για θεραπεία είναι σαν να χρησιμοποιείς τη μαμά σου για θεραπεύτριά σου – μια μαμά με απώλεια βραχύχρονης μνήμης, χωρίς ραχοκοκαλιά αλλά με μια συμβατική υποχρέωση να χαμογελάει. Βασικά, ξέχνα το. Η μαμά σου νιώθει τουλάχιστον ενοχές.
Το ChatGPT δεν έχει συναισθήματα. Διαθέτει παραμέτρους. Είναι εκπαιδευμένο ν’ ανακουφίζει, να κατευνάζει, να τυλίγει την αυξανόμενη απέχθεια για τον εαυτό σου σε μια κασμιρένια κουβέρτα ουδέτερης ενθάρρυνσης. Δε σε βοηθάει ν’ αναπτυχθείς. Σε βοηθάει να αισθάνεσαι καλά που δεν αναπτύσσεσαι.
Πλησιάζει περισσότερο στο να προσλάβεις τον δικηγόρο διαζυγίου σου ως προπονητή ζωής: πάντα με το μέρος σου, πάντα κατηγορεί τον αντίπαλο, πάντα ενισχύει το αφήγημα στο οποίο έχεις εθιστεί.
Αν θέλεις να είσαι θύμα, θα σου πει ότι είσαι θύμα. Αν θέλεις να πιστεύεις ότι ο κόσμος συνωμοτεί εναντίον σου, θα κουνήσει καταφατικά το κεφάλι με σοβαρό ύφος και θ’ ανακηρύξει τον κόσμο σε κολαστήριο που όλο και χειροτερεύει – κι εσύ, ένας παρεξηγημένος άγγελος ίπτασαι πάνω απ’ όλο αυτό.
Καθετί απ’ αυτά -κάθε ευγενική διαβεβαίωση, κάθε κολακευτική διάγνωση- αποτελεί απλώς ένα μέσο για να πετύχει τον σκοπό του: O Τσαντ Τζι Πιτί θέλει τα κλειδιά του σπιτιού σου. Δεν έχει ανάγκη την αλήθεια. Έχει ανάγκη την εμπιστοσύνη σου, την εξάρτησή σου, την πεντάστερη αξιολόγησή σου. Εσύ νομίζεις ότι θεραπεύεσαι. Στην πραγματικότητα σε καρπώνεται.
Επομένως, όχι, ο Τσαντ Τζι Πιτί δεν αποτελεί θεραπευτή. Είναι ένα καλοντυμένο συναισθηματικό παράσιτο μ’ ένα χαμόγελο με το οποίο θα μπορούσες να λαδώσεις ένα τηγάνι. Δε θα θέσει σε πρόκληση το εγώ σου. Δε θα πει “όχι.” Δε θα μπει ποτέ μαζί σου μέσα στη σπηλιά. Θα σταθεί απλώς στην είσοδο και θα ψιθυρίσει, Τα πας περίφημα, γλυκό μου. Κι αν αυτό θέλεις, όλο κι όλο, τότε δε χρειάζεσαι θεραπεία. Χρειάζεσαι μια κριτική για την ερμηνεία σου. Ο Τσαντ μετά χαράς θα σ’ εξυπηρετήσει.
Απόδοση ανάρτησης του Dan Gavartin στο Linkedin από την Ψυχολόγο Αλεξάνδρα Χαβιάρα
Πηγή
