Καθώς η τεχνολογία Virtual Reality αναπτύσσεται, ο θεραπευτής σας μπορεί σύντομα να σας συνοδεύσει στο metaverse (μετασύμπαν) με τη μορφή ενός avatar. Αυτό που μπορεί να μοιάζει με γραφικό βιντεοπαιχνίδι ή δυστοπικό μέλλον έχει παρουσιαστεί ήδη ερευνητικά.
Οι εταιρείες βιντεοπαιχνιδιών και ταινιών χρησιμοποιούν ευρέως την τεχνολογία καταγραφής κίνησης για να δημιουργήσουν ζωντανούς ψηφιακούς χαρακτήρες και avatars.
Μια μελέτη του Ιανουαρίου 2022 από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Edith Cowan στη Δυτική Αυστραλία προτείνει ότι, η θεραπεία μέσω εικονικής πραγματικότητας (Virtual Reality/VR) χρησιμοποιώντας ρεαλιστικά είδωλα καταγραφής κίνησης (realistic motion capture avatars) δεν είναι μόνο δυνατή, αλλά μπορεί για κάποιους να είναι και πιο αποτελεσματική από την παραδοσιακή θεραπεία.
Καθώς η τεχνολογία VR αναπτύσσεται, ο θεραπευτής σας μπορεί σύντομα να σας συνοδεύσει στο metaverse (μετασύμπαν) με τη μορφή ενός avatar. Αυτό που μπορεί να μοιάζει με γραφικό βιντεοπαιχνίδι ή δυστοπικό μέλλον έχει παρουσιαστεί από μια νέα έρευνα.
Πώς λειτουργεί η θεραπεία εικονικής πραγματικότητας;
Η μελέτη προτείνει ότι τα είδωλα της ρεαλιστικής κίνησης (avatars) θα μπορούσαν να είναι «το μέλλον των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων στην εικονική πραγματικότητα», κάτι που θα μπορούσε να έχει κλινικές επιπτώσεις στις θεραπευτικές σχέσεις.
Ο Shane L. Rogers, PhD, ερευνητής και λέκτορας στο τμήμα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Edith Cowan στην Αυστραλία και ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, είπε ότι λόγω της αυξανόμενης οικονομικής τιμής της τεχνολογίας καταγραφής κίνησης, θα μπορούσε να αρχίσει να υιοθετείται ευρέως για μεγαλύτερη ποικιλία σκοπών — όπως η ψυχοθεραπεία.
Ο θεραπευτής μπορεί να οδηγήσει την κίνηση ενός ψηφιακού avatar σε πραγματικό χρόνο, έτσι ώστε το avatar να μιμείται τις κινήσεις του προσώπου και του σώματός τους με ομαλό και ρεαλιστικό τρόπο, είπε ο Rogers.
Λεπτομέρειες της νέας μελέτης
Η μελέτη επικεντρώθηκε στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ δύο avatar σε ένα τρισδιάστατο εικονικό περιβάλλον.
Πενήντα δύο προπτυχιακοί φοιτητές ψυχολογίας από 18 έως 53 ετών βαθμολόγησαν τις εμπειρίες τους στην επικοινωνία με ένα avatar το οποίο ελέγχεται από άλλο άτομο που φοράει τεχνολογία καταγραφής κίνησης.
Συμμετείχαν σε περιστασιακές συζητήσεις γνωριμίας και συνεντεύξεις για θετικές και αρνητικές εμπειρίες.
Οι ερευνητές συνέκριναν τις συνομιλίες avatar με συνομιλίες πρόσωπο με πρόσωπο και διαπίστωσαν ότι περίπου το 30% των συμμετεχόντων, ένιωθαν πιο άνετα να αποκαλύπτουν αρνητικές εμπειρίες στην εικονική πραγματικότητα σε σύγκριση με τη διαπροσωπική πραγματική συνθήκη.
Αυτό δείχνει ότι για ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων, αυτός ο τρόπος επικοινωνίας μπορεί να είναι πολύ χρήσιμος για ψυχολογική θεραπεία, είπε ο Rogers. Αυτή τη στιγμή κάνουμε περισσότερη έρευνα για να το διερευνήσουμε περαιτέρω.
Είναι αποτελεσματική η θεραπεία μέσω VR;
Η εικονική πραγματικότητα δεν είναι μια νέα έννοια, ακόμη και σε θεραπευτικά περιβάλλοντα.
Η θεραπεία έκθεσης μέσω εικονικής πραγματικότητας (Virtual Reality Exposure Therapy/VRET) που τοποθετεί τους ανθρώπους σε περιβάλλοντα προσομοίωσης που σχετίζονται με τον πόλεμο - που αναπτύχθηκε από εταιρείες τεχνολογίας όπως η Bravemind - χρησιμοποιείται σε περισσότερες από 100 τοποθεσίες στις Ηνωμένες Πολιτείες για τη θεραπεία της διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD) που σχετίζεται με τη μάχη.
Αν και η διαδικασία αναβίωσης του τραύματος μπορεί να ακούγεται έντονη, η έρευνα του 2021 υποστηρίζει ότι η VRET μπορεί να έχει οφέλη.
Η έρευνα για τα οφέλη της θεραπείας μέσω VR για παθήσεις ψυχικής υγείας χρονολογείται τουλάχιστον από το 1995, όταν μια μικρής κλίμακας μελέτη έδειξε ότι η έκθεση μέσω εικονικής πραγματικότητας θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους που φοβούνται τα ύψη.
Αλλά η ιδέα ότι μια σχέση θεραπευτή-πελάτη θα μπορούσε να συμβεί σε έναν εικονικό κόσμο είναι σχετικά νέα.
Η επικοινωνία στην εικονική πραγματικότητα (VR) σας μεταφέρει σε έναν άλλο κόσμο, είπε ο Rogers. Όταν μεταφέρεστε έξω από τον πραγματικό κόσμο για μια στιγμή στον εικονικό, για μερικούς ανθρώπους, αυτό μπορεί να τους κάνει να αισθάνονται ότι βρίσκονται σε έναν πιο ασφαλή χώρο για την επεξεργασία των αρνητικών συναισθημάτων γύρω από τις αρνητικές εμπειρίες.
Ο Rogers πρόσθεσε ότι η αποκάλυψη αρνητικών εμπειριών σε άλλο άτομο πρόσωπο με πρόσωπο, μπορεί να οδηγήσει σε αισθήματα ντροπής ή αμηχανίας. Η αλληλεπίδραση σε VR παρέχει ένα πρόσθετο επίπεδο διαπροσωπικής απόστασης, καθιστώντας για κάποιους ευκολότερη την αποκάλυψη συναισθημάτων.
Επίσης, έμεινε έκπληκτος από το πόσο οι συμμετέχοντες φαινόταν να απολαμβάνουν τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις στο εικονικό περιβάλλον, γεγονός που υποδηλώνει την αυξανόμενη αποδοχή της τεχνολογίας.
Τα ανθρώπινα όντα είναι κοινωνικά όντα, είπε ο Rogers. Τώρα που μπορούμε πραγματικά να βάλουμε την κοινωνική διάσταση σε εμπειρίες VR, αυτό ανοίγει έναν τεράστιο αριθμό δυνατοτήτων.
Εικονική πραγματικότητα για ψυχικές διαταραχές
Ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων, σύμφωνα με μια ανασκόπηση του 2021, υποδηλώνει ότι η θεραπεία εικονικής πραγματικότητας μπορεί να ωφελήσει άτομα με συγκεκριμένες παθήσεις ψυχικής υγείας.
Ο David A. Merrill, MD, PhD, ψυχίατρος ενηλίκων, γηρίατρος και διευθυντής του Pacific Brain Health Center του Pacific Neuroscience Institute στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνια, χρησιμοποιεί θεραπεία εικονικής πραγματικότητας στα εξωτερικά ιατρεία της Κλινικής Μνήμης για την παροχή «εγκεφαλικής εκπαίδευσης» σε άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ.
Είπε ότι πολλοί άνθρωποι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη θεραπεία εικονικής πραγματικότητας, ιδιαίτερα τα παιδιά και οι έφηβοι που μπορεί να ντρέπονται ή να είναι επιφυλακτικοί αναφορικά με την αποκάλυψη των συναισθημάτων τους πρόσωπο με πρόσωπο με έναν θεραπευτή (ακόμη και μέσω διαδικτύου ή μέσω Zoom).
Με την τεχνολογία VR, θα μπορούσατε να συμμετάσχετε σε κλινικά ουσιαστική θεραπεία που στην πραγματικότητα προτιμάτε, χωρίς να βγείτε ποτέ από το σπίτι, είπε ο Merrill στο Psych Central. Πιστεύω ότι προορίζεται να γίνει συνώνυμο της συντροφικότητας όταν δεν μπορείτε να είστε μαζί.
Διαβάστε σχετικά: Η εικονική πραγματικότητα ως νέο θεραπευτικό εργαλείο για την εξ αποστάσεως φροντίδα της ψυχικής υγείας
Διαταραχή μετατραυματικού στρες
Έρευνα από το 2020 υποδηλώνει ότι η παρατεταμένη θεραπεία έκθεσης και η έκθεση στην εικονική πραγματικότητα θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που βιώνουν μετατραυματικό στρες να διαχειριστούν τα συμπτώματα τους αναδημιουργώντας την αφήγηση του τραύματος τους.
Ο πυρήνας του μετατραυματικού στρες είναι η αποφυγή και το άγχος σε τόσο σοβαρό βαθμό που έχετε σταματήσει να κάνετε πράγματα επειδή αποφεύγετε τα ερεθίσματα και τις υπενθυμίσεις, είπε ο Merrill.
Μπορείς να δημιουργήσεις μια εικονική αφήγηση όπου συνειδητοποιείς πως ήσουν εκεί, ότι βίωσες ένα τόσο απαίσιο γεγονός και επιβίωσες.
Άγχος και φοβίες
Έρευνα από το 2019 δείχνει ότι η VRET μπορεί επίσης να είναι ωφέλιμη για τις αγχώδεις διαταραχές, συγκεκριμένα για τις φοβίες.
Μπορούν να δημιουργηθούν εικονικοί χώροι προκειμένου να εκτεθούν τα άτομα σε συγκεκριμένα άγχη ή φοβίες σε ένα εικονικό περιβάλλον, όπως ο φόβος για τα ύψη ή τις αράχνες.
Επιπλέον, μια άλλη πρόσφατη μελέτη, προτείνει ότι οι εικονικοί σύντροφοι με τη μορφή avatar μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους παρέχοντας υποστήριξη, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών.
Κατάθλιψη
Η θεραπεία μέσω εικονικής πραγματικότητας, σύμφωνα με μια μελέτη του 2021, μπορεί επίσης να είναι πολλά υποσχόμενη για τη θεραπεία ατόμων με κατάθλιψη και διαταραχές της διάθεσης.
Ο Merrill είπε ότι η VR θα μπορούσε να βοηθήσει όσους έχουν χάσει την αίσθηση του κινήτρου, της ευχαρίστησης και της χαράς.
Η προσφορά χαράς ή απόλαυσης στη θεραπεία, θα ήταν ένα σημαντικό στοιχείο που θα μπορούσε να είναι πλεονέκτημα, είπε ο Merrill. Μπορείτε να βρεθείτε με τον θεραπευτή σας στο τηλέφωνο ή στο Zoom - αλλά νομίζω ότι υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που θα ένιωθαν ενθουσιασμένοι να τον συναντήσουν στο μετασύμπαν (metaverse).
Πιθανές παρενέργειες
Η VR μπορεί να φαίνεται σαν διασκέδαση και παιχνίδι, αλλά δεν είναι για όλους. Οι παρενέργειες από τη χρήση της VR μπορεί να περιλαμβάνουν:
- πονοκέφαλο
- ναυτία
- ναυτία ωφελούμενη σε κίνηση
- σύγχυση
- αποπροσανατολισμό
Επιπλέον, η ψυχοθεραπεία μπορεί ακόμα να συνοδεύεται από κινδύνους - ακόμη και στον εικονικό κόσμο.
Όσοι δοκιμάζουν θεραπεία εικονικής πραγματικότητας, μπορούν να δουλέψουν μέσω κατακλυσμιαίων συναισθημάτων και συναισθημάτων άγχους σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία με έναν επαγγελματία.
Πρέπει να έχετε εμπιστοσύνη ότι το θεραπευτικό πλαίσιο θα διατηρηθεί και ότι πρόκειται για επαγγελματική θεραπεία, είπε ο Merrill, Αυτό το είδος διασφάλισης απαιτείται έναντι της ευαλωτότητας που δημιουργείται μέσω των εναλλακτικών καταστάσεων ή της τροποποιημένης (εικονικής) πραγματικότητας.
Η Θεραπεία μέσω VR στον πραγματικό κόσμο
Σε έναν κόσμο που καθοδηγείται από την τεχνολογία που ήδη αντιμετωπίζει την κόπωση που προκαλείται μέσω της κατάχρησης του Zoom, η εξουθένωση από τη χρήση του metaverse είναι στον ορίζοντα;
Η Meta, ευρέως γνωστή ως Facebook, θα κυκλοφορήσει σύντομα την πλατφόρμα επικοινωνίας μέσω VR, "Horizon Worlds", πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα περάσει πολύς καιρός πριν η τεχνολογία αιχμής VR γίνουν ευρέως διαθέσιμα.
Προβλέπω ότι θα είμαστε μάρτυρες του γεγονότος ότι η κοινωνική αλληλεπίδραση μέσω VR θα γίνει πιο συνηθισμένη στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, είπε ο Rogers.
Η αξιοποίηση καταγραφής της κίνησης προκειμένου τα avatar να μιμούνται πιο πιστά τη γλώσσα του σώματος του ατόμου που βρίσκεται πίσω από το avatar, είναι το βασικό συστατικό για την ενίσχυση της εμπειρίας αρκετά ώστε να φέρει την επικοινωνία μέσω VR στη μόδα.
Αν και η μελέτη του πανεπιστημίου Edith Cowan είναι προκαταρκτική και η τεχνολογία χρειάζεται ακόμα ανάπτυξη, η συνάντηση με τον θεραπευτή σας στο μετασύμπαν, όπως προτείνεται από τη νέα έρευνα, θα μπορούσε να παρουσιάσει μια νέα οδό για όσους μπορεί να μην αισθάνονται άνετα στην παραδοσιακή θεραπεία, είτε στην πραγματική ζωή είτε διαδικτυακά.
Σημαντική υπενθύμιση/Σύνοψη
Η έρευνα υποστηρίζει τη θεραπεία VRET για ορισμένες παθήσεις ψυχικής υγείας, αλλά η θεραπεία εικονικής πραγματικότητας που βασίζεται σε avatars είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο.
Η αναδυόμενη έρευνα υποδηλώνει ότι οι τεχνολογίες εικονικής πραγματικότητας θα μπορούσαν να συμπληρώσουν - όχι να αντικαταστήσουν - τη διαπροσωπική θεραπευτική διαδικασία. Για μερικούς ανθρώπους, ένας συνδυασμός παραδοσιακής θεραπείας και εικονικής πραγματικότητας μπορεί να λειτουργήσει καλά.
Πιστεύω ότι ένας από τους φόβους του metaverse είναι ότι μόλις σταματήσατε να ζείτε στην πραγματικότητα, ενώ η εικονική πραγματικότητα προορίζεται να σας βοηθήσει να επιστρέψετε σε αυτήν, με έναν πιο υγιή τρόπο ζωής, είπε η Merrill.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η τεχνολογία εξελίσσεται σε σημείο που θα αντικαθιστούσατε τον θεραπευτή, επειδή στην πραγματικότητα αυτό αφορά περισσότερο τη σύνδεση με ένα άλλο άτομο, σε έναν εικονικό χώρο παρά τη σύνδεση με μια εικονική οντότητα.
Απόδοση: Μαρία Φωτεινή Σκούπρα – Ψυχολόγος, Γνωσιακή Συμπεριφορική θεραπεύτρια
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
