Πως μπορεί ο γονιός να προστατεύσει το παιδί από το να εκτεθεί σε αυτό το είδος βίας και να την υποστεί; Αλλά και ποιοί είναι οι παράγοντες που ωθούν αντίστοιχα ένα παιδί στο να ασκήσει οργανωμένη βία σε κάποιο συμμαθητή ή συνομήλικο;
Το φαινόμενο του bullying, δηλαδή η στοχευμένη και επαναλαμβανόμενα βίαιη συμπεριφορά (λεκτική ή σωματική) που υπόκειται ένα παιδί από συμμαθητές ή συνομηλίκους, ενσαρκώνει τη νέα αγωνία των γονιών τα τελευταία χρόνια.
Οι μορφές που μπορεί να πάρει είναι ποικίλες, και αφορούν τη σωματική βία- όπως χτυπήματα, σπρωξίματα ή κλωτσιές, τη λεκτική βία – με τη μορφή υποτιμητικών προσφωνήσεων ή πειραγμάτων που προσβάλλουν, είτε τη διάδοση φημολογίας που θίγει την υπόληψη του ατόμου και συχνά συνεπάγεται τον κοινωνικό του αποκλεισμό. Μια πιο πρόσφατη μορφή σχολικού εκφοβισμού αφορά το διαδικτυακό bullying, όπου η διαπόμπευση του ατόμου πραγματοποιείται μέσω e-mail, μηνυμάτων στο Facebook ή SMS.
Η παρενόχληση, οι επίμονες προσβολές, ο στιγματισμός και η επακόλουθη περιθωριοποίηση, απαξιώνουν τα παιδιά ως μέρος του συνόλου, επηρεάζουν σημαντικά την αυτο-εικόνα τους, και κατ’ επέκταση την ακαδημαϊκή επίδοση και τις κοινωνικές τους δεξιότητες.
Πως μπορεί ο γονιός να προστατεύσει το παιδί από το να εκτεθεί σε αυτό το είδος βίας και να την υποστεί; Αλλά και ποιοί είναι οι παράγοντες που ωθούν αντίστοιχα ένα παιδί στο να ασκήσει οργανωμένη βία σε κάποιο συμμαθητή ή συνομήλικο;
Είναι σαφές ότι το πλαίσιο του σχολείου χρειάζεται να αναλαμβάνει δράση για τον εντοπισμό και την αποτροπή συστηματικών συμπεριφορών στοχοποίησης σε βάρος συγκεκριμένων μαθητών. Πέρα αλλά και προγενέστερα από αυτό, βασική ασπίδα προστασίας αποτελεί η θέση του παιδιού στο πλαίσιο της οικογένειας και η σχέση που αναπτύσσει με τους κοντινούς του.
Το παιδί χρειάζεται να εισπράττει την υποστήριξη και αποδοχή του κηδεμόνα, ο οποίος κατανοεί τα συναισθήματα και τις δυσκολίες του, συζητά ανοιχτά μαζί του, χωρίς υπερβολικές υποδείξεις και επικριτικότητα, σέβεται τη γνώμη και τις επθυμίες του, είναι υποστηρικτικός στα λάθη και στις αποτυχίες του, πιστεύει στις δυνάμεις του και στη δυνατότητά του να ανατρέψει ένα κακό αποτέλεσμα ή να επανορθώσει έναν λάθος χειρισμό.
Διαβάστε σχετικά: Σχολικός εκφοβισμός: Μπορούμε να τον πατάξουμε, θέλουμε;
Όλα τα παραπάνω βοηθούν το παιδί να χτίσει μια θετική και σταθερή εικόνα για τον εαυτό του, η οποία το προφυλάσσει όχι μόνο από το να υποστεί αλλά και από το να εκφράσει προς κάποιο συνομήλικο αντίστοιχη συμπεριφορά. Κι αυτό γιατί τόσο ο «θύτης» όσο και το «θύμα» συμπεριφορών εκφοβισμού είναι άτομα που διατηρούν μια υποτιμημένη εικόνα για τον εαυτό τους και μια αντίστοιχα ανεπαρκή σχέση με τους κοντινούς τους.
Στην περίπτωση του «θύματος», η κακή συμπεριφορά που υπόκειται έρχεται να επιβεβαιώσει προϋπάρχουσες αμφιβολίες για τον εαυτό του αναφορά με την αξία του, την εικόνα του αλλά και τη δυνατότητα να αντιδράσει σε κάτι αρνητικό. Παράλληλα, η έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος στο οποίο θα μπορούσε να στραφεί για να μοιραστεί τις δυσκολίες του, ενισχύουν την αμφιβολία σε σχέση με την πιθανότητα να εισακουσθεί και να δικαιωθεί με αποτέλεσμα να αποδέχεται παθητικά αυτό που του συμβαίνει.
Στην περίπτωση του «θύτη», τα οποία αρνητικά συναισθήματα προς τον εαυτό αποβάλλονται μέσα από την έκφραση επιθετικότητας προς ένα άλλο άτομο. Κάποιος χρειάζεται να «κουβαλήσει» την κακή εικόνα που έχει για τον εαυτό του, να λειτουργήσει ως κατώτερος, ασήμαντος ή τιποτένιος, για να μπορέσει εκείνος να νιώσει «υπεροχή».
Πρόκειται για μια αίσθηση ανωτερότητας που δε βασίζεται σε μια καλή, σταθερή εικόνα για τον εαυτό, μέσα από τη θετική εκτίμηση των δυνατοτήτων του αλλά σε μια διαστρεβλωμένη επιβεβαίωση ισχύος που προϋποθέτει την ταπείνωση του άλλου.
Επομένως, τόσο εκείνος που προκαλεί όσο και εκείνος που υπόκειται τη βίαιη συμπεριφορά, έχει χάσει την ευκαιρία να πιστέψει στις δυνατότητές του ώστε να διεκδικήσει κάτι παραπάνω από το ρόλο του κακού ή του κακοποιημένου. Είναι και οι δυο εξίσου «θύματα», που χρειάζονται τη βοήθεια του κοντινού και ευρύτερου περιβάλλοντος, ώστε να διαμορφώσουν μια καλύτερη προοπτική για τον εαυτό τους.
Το οικογενειακό περιβάλλον, ως το πιο άμεσα κοντινό πλαίσιο, μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο να διαμορφώσει μια υγιέστερη εικόνα για τον εαυτό του, με έμφαση στις ικανότητες αλλά και με αποδοχή όποιων λαθών ή παραλείψεων.
Η παραδοχή αυτή θα του επιτρέψει να αναγνωρίσει πιο ολοκληρωμένα ποιος είναι, χωρίς να εγκλωβιστεί στην εικόνα του «άτρωτου», που θα το αποτρέψει από το να μοιραστεί τις δυσκολίες του, εξαναγκάζοντάς το να γίνεται συστηματικά αποδέκτης αρνητικών συμπεριφορών ή να τις ξεφορτώνεται προς τους άλλους.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*