Κωνσταντίνα Παπαγεωργίου

“Ναι…Ίσως…Όχι!”

“Ναι…Ίσως…Όχι!”

Κωνσταντίνα Παπαγεωργίου
μαθητές παρακολουθούν μάθημα Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης
Image credit: Max Fischer / pexels.com

Βασικός σκοπός της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης είναι η κατάκτηση των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων από τα παιδιά και τους εφήβους, ώστε να μάθουν τρόπους επικοινωνίας αλλά και λήψης υπεύθυνων και ενσυνείδητων αποφάσεων που αφορούν τη μετέπειτα σεξουαλική ζωή τους.


Το ακανθώδες θέμα της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση δεν είναι νέο στη χώρα μας, μιας και αποτελεί «ταμπού» για την ελληνική πατριαρχική και συντηρητική κοινωνία. Παραμένει ένα θέμα που εγείρει πολλά ερωτήματα και απασχολεί όλους τους εμπλεκόμενους δηλαδή παιδιά, εφήβους, νέους, γονείς, εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους, γιατρούς και κοινωνικούς λειτουργούς τα τελευταία χρόνια, πόσο μάλλον τώρα με το αποκαλυπτικό κίνημα #Μetoo που ήρθε επιτέλους και στη χώρα μας.

Τι είναι η «Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση»;

Ο όρος «Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση» συνδέεται άρρηκτα με την έννοια της «σεξουαλικότητας», η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης φύσης και περιλαμβάνει το φύλο, την ταυτότητα, τον ρόλο του φύλου, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ερωτική έλξη και την αγάπη.

Η σεξουαλικότητα του ατόμου ξεκινά από τη γέννησή του και αποτελεί προϊόν αλληλεπίδρασης τόσο βιολογικών όσο και ψυχολογικών, κοινωνικοοικονοµικών, πολιτισµικών, ηθικών και θρησκευτικών / πνευµατικών παραγόντων.

Πιο συγκεκριμένα η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση είναι:

α) η ενημέρωση των παιδιών ή και εφήβων σχετικά με το ανθρώπινο σώμα, τις βιολογικές λειτουργίες της αναπαραγωγής και τις σχέσεις των φύλων
β) η σχετική προετοιμασία των παιδιών ή και εφήβων για τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να προκύψουν μέσω της σεξουαλικής δραστηριότητας.

Βασικός σκοπός της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης με άλλα λόγια είναι η κατάκτηση των απαιτούμενων γνώσεων και δεξιοτήτων από τα παιδιά και τους εφήβους, ώστε να μάθουν τρόπους επικοινωνίας αλλά και λήψης υπεύθυνων και ενσυνείδητων αποφάσεων που αφορούν τη μετέπειτα σεξουαλική ζωή τους.


Διαβάστε σχετικά: Ας μιλήσουμε για το σεξ - Σεξουαλική αγωγή: κατευθυντήριες γραμμές για τους μεγάλους


Σχολείο και Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση

Η Ελλάδα είναι από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη που δεν έχει ενσωματώσει στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των σχολείων της το μάθημα της «Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης», σε αντίθεση με την Αγγλία, τη Γαλλία και την Ολλανδία.

Πλήθος ερευνών καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα προγράμματα Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης που εφαρμόζονται στα σχολεία μπορούν να αποτελέσουν μία βασική στρατηγική πρόληψης της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Το σχολείο είναι το καταλληλότερο μέρος για την εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων, καθώς η ενημέρωση είναι καθολική, για όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες σε ένα ασφαλές περιβάλλον αποδοχής, σεβασμού και εμπιστοσύνης.

Τέτοιου είδους προγράμματα είναι σημαντικό να πραγματοποιούνται μέσα στην τάξη και να προσαρμόζονται στην ηλικία και το αναπτυξιακό επίπεδο των παιδιών, στα οποία κάθε φορά απευθύνονται. Απώτερος στόχος των σχολικών προγραμμάτων Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης είναι να εφοδιαστούν τα παιδιά με γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να είναι ικανά να αναγνωρίσουν αλλά και να εκπαιδευτούν σε στρατηγικές με σκοπό την αυτοπροστασία τους.

Επιπλέον, βασικός στόχος τέτοιων προγραμμάτων είναι να γνωρίσουν τα παιδιά πώς μπορούν να απωθήσουν κάποιον/α που τυχόν επιδιώξει να τα κακοποιήσει σεξουαλικά στο μέλλον (Walsh et al., 2018). Τέλος, μέσω των προγραμμάτων αυτών οι γονείς έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν για θέματα σεξουαλικής κακοποίησης και να εκπαιδευτούν στο πώς μπορούν να προστατεύσουν αποτελεσματικά τα παιδιά τους (Rudolph, et al. 2018).

Βασικά μηνύματα πρόληψης:

Η έννοια του μυστικού: Κανένα μυστικό δεν πρέπει να κάνει ένα παιδί να ντρέπεται, να φοβάται ή να μην μπορεί να κοιμηθεί τα βράδια.

Η έννοια του ΌΧΙ: Το κάθε παιδί ανεξαρτήτως ηλικίας έχει κάθε δικαίωμα να αρνηθεί και να δηλώσει ρητά κάτι που το κάνει να νιώθει άβολα.

Αντιδρώ - Φωνάζω: Συζητάμε με τα παιδιά εναλλακτικές φράσεις που μπορούν να φωνάξουν σε περίπτωση που κάποιος αποπειραθεί να τα κακοποιήσει.

«Δεν έχει κανένας το δικαίωμα να σε αγγίξει» αντί για «Μην αφήνεις κανέναν/καμία να σε αγγίζει»: Σε περίπτωση που δεν γίνει η διαφοροποίηση αυτή, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα τα παιδιά να μπερδευτούν αν κάποιος/α τα αγγίξει και να πιστεύουν λανθασμένα ότι είναι δικό τους λάθος.

«Ο κακός άγνωστος»: Μπορεί να εκληφθεί από τα παιδιά ότι κινδυνεύουν μόνο από άγνωστα άτομα. Ας μην ξεχνάμε ότι πολλά περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης γίνονται στο ενδο-οικογενειακό περιβάλλον είτε από κάποιους γονείς είτε από συγγενείς ή στενούς φίλους της οικογένειας, πράγμα που καταρρίπτει τον παραπάνω μύθο του «αγνώστου».

Κακό άγγιγμα: Το κακό άγγιγμα είναι αυτό που πονάει ένα παιδί, το κάνει να νιώθει άβολα προκαλώντας του φόβο ή άγχος και «χρειάζεται να μείνει μυστικό» μέσα σε ένα κλίμα εκβιασμών και απειλών. Τέτοιου είδους αγγίγματα καλείται να τα αναγνωρίζει ένα παιδί από νωρίς και να μην τα επιτρέπει με κανέναν τρόπο.

Ζητώ βοήθεια: «Δεν υπάρχει κανένα μυστικό από τη μαμά, τον μπαμπά, τον δάσκαλό μου, τη δασκάλα μου, τον/την ψυχολόγο μου». Το παιδί πρέπει να μάθει να επικοινωνεί και να μοιράζεται τι έχει συμβεί καθώς και να ζητάει βοήθεια από κάποιο/α από τα προαναφερθέντα άτομα που εμπιστεύεται.

Από όλα τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε ότι πρέπει η πολιτεία, η επιστημονική κοινότητα αλλά και όλοι οι εμπλεκόμενοι ενήλικες - γονείς, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, γιατροί και εκπαιδευτικοί - να αναλάβουμε δράση κάνοντας ριζικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό μας σύστημα λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη μας τις ανάγκες των ίδιων των παιδιών ή και εφήβων. Μόνο τότε θα έχει γίνει ένα σημαντικό βήμα, ώστε το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να αρχίσει να αποκτά επί της ουσίας παιδαγωγικό χαρακτήρα.


Βιβλιογραφία:

  • Ινστιτούτο Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων/Κέντρο Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας. Βασικές έννοιες σεξουαλικής υγείας. Ανακτήθηκε από http://www.imop.gr/sites/default/files/seks_orismoi.pdf
  • Martin, E. K., & Silverstone, P. H. (2016). An evidence-based education program for adults about child sexual abuse (“Prevent It!”) that significantly improves attitudes, knowledge, and behavior. Frontiers in psychology, 7, 1177.
  • Walsh, K., Zwi, K., Woolfenden, S., & Shlonsky, A. (2018). School-based education programs for the prevention of child sexual abuse: A Cochrane systematic review and meta analysis. Research on social work practice, 28(1), 33-55.
  • Rudolph, J., Zimmer-Gembeck, M. J., Shanley, D. C., & Hawkins, R. (2018). Child sexual abuse prevention opportunities: Parenting, programs, and the reduction of risk. Child maltreatment, 23(1), 96-106.

Χρήσιμες ιστοσελίδες:

https://www.askitis.gr/educational

https://www.hamogelo.gr/gr/el/ta-nea-mas/seksoualiki-diapaidagogisi-enas-apotelesmatikos-tropos-prolipsis-tis-seksoualikis-kakopoiisis/

https://www.paidiatros.com/paidi/psychologia/sex-when-how-we-talk

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας* 

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...