Μην ξεχνάτε…το παιδί σας δίνει εξετάσεις, δεν δίνετε εσείς!
Η περίοδος των εξετάσεων έφτασε! Συχνά αυτή η περίοδος συνοδεύεται με έντονο στρες, εξαιτίας του ότι συνδέεται με τον φόβο αποτυχίας, αλλά και με μία γενικότερη σύγχυση όταν η αποτυχία συνδέεται και με το τί θα πουν οι άλλοι, σίγουρα οι γονείς μου δε θα είναι περήφανοι, τί θα σπουδάσω, πώς θα καταφέρω τους στόχους μου... Μπορεί τις περισσότερες φορές οι μαθητές να δείχνουν επιφανειακά χαλαροί, είναι όμως συχνά όλο αυτό μία προσπάθεια του να αποφύγουν να έρθουν αντιμέτωποι με αυτές ακριβώς τις στρεσογόνες σκέψεις.
Κι αυτό το πράγμα δε συμβαίνει μόνο σε μαθητές. Πάρα πολλοί άνθρωποι τείνουν να δείχνουν αντίθετα από τα αναμενόμενα συναισθήματα μέσα στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν την ένταση που νιώθουν.
Το να μπαίνει κανείς στη διαδικασία να αναγνωρίζει μια δυσκολία του, είτε αυτή ονομάζεται εξεταστική περίοδος, είτε οικονομική κρίση, είτε διαζύγιο, ή οτιδήποτε άλλο, τότε αναλαμβάνει ταυτοχρόνως την ευθύνη για την κατάσταση και την αλλαγή ή την προσαρμογή σε αυτήν. Μια τέτοια αλλαγή συμπεριφοράς, μπορεί να αφορά την προσπάθειά που καταβάλλει κανείς για τις εξετάσεις, ή το πρόγραμμα που ακολουθεί έως ότου ολοκληρωθεί η συγκεκριμένη περίοδος.
Διαβάστε σχετικά: Πανελλήνιες εξετάσεις (εμπιστοσύνης)
Μπορεί επίσης να αφορά την συνειδητοποίηση αναγκαιότητας των προτεραιοτήτων των θέλω/στόχων, ή ακόμη και την πραγματική έκφραση αρνητικών συναισθημάτων, την αναπροσαρμογή σχεσιακών ρόλων ή άλλα. Με λίγα λόγια, η αναγνώριση επιβάλλει την απόφαση μίας επιλογής, κάτι το οποίο φαίνεται να είναι πολύ πιο δύσκολο από την άρνηση του γεγονότος. Αν μη τι άλλο, η αποτυχία που συνδέεται με την μη αναγνώριση μίας κατάστασης, δεν καταλογίζεται ως αποτυχία, αλλά ως αποτέλεσμα της άγνοιας!
Από τα παραπάνω, φαίνεται πως οι μαθητές που εκδηλώνουν το στρες τους, που μοιάζουν να βρίσκονται σε μια διαρκή ένταση και μια γενικότερη ανησυχία, είναι τυχεροί! Έχουν την δυνατότητα να καταπιαστούν και να ασχοληθούν με αυτό το κάτι που το αναγνωρίζουν ως σημαντικό για αυτούς.
Έχουν την δυνατότητα να σκεφτούν μια σειρά από στρατηγικές που πιθανώς να βοηθούν στην επίτευξη των στόχων τους. Όταν επιλέγουν λάθος στρατηγικές, έχουν τη δυνατότητα να πειραματιστούν, να μάθουν μέσα από αυτές και να αποκτήσουν τα απαραίτητα για τη ζωή εργαλεία τους.
Και οι υπόλοιποι μαθητές που είναι πιο χαλαροί, τί; Θα ήταν πιο σωστό αν ήταν όλοι αγχωμένοι; Όχι φυσικά! Ο κάθε άνθρωπος, μαθητής ή μη, φαίνεται να έχει την μαγική ικανότητα να φανερώνει όσα νιώθει, μέσα όμως από ένα διαφορετικό και ξεχωριστό τρόπο.
Κάποιες φορές η χαλαρότητα, μπορεί να εκφράζει την ανάγκη για ένα κράτημα, την ανάγκη για κάποιους σημαντικούς άλλους, των οποίων το έντονο τους ενδιαφέρον καταφέρνει να προσδίδει μία αίσθηση ανακούφισης, του τύπου έχω κάποιον άλλο να σκέφτεται μαζί με εμένα/περισσότερο από μένα και κατ’ επέκταση να με απελευθερώνει από την ανάληψη ολόκληρης της ευθύνης των αποτελεσμάτων.
Εν τέλει, μάλλον και σε αυτήν την περίπτωση το αποτέλεσμα μοιάζει να έχει μεγάλη αξία, τόση ώστε να γίνεται επικίνδυνη η ανάληψη ευθύνης στην αναγνώριση της κατάστασης και στην επιλογή του τρόπου διαχείρισής της.
Φυσικά, τα παραπάνω, δεν ισχύουν για όλους και για όλα, καθώς στην περίπτωση που οι βασικές ανάγκες του ατόμου δεν καλύπτονται (η τροφή, ο ύπνος, η αίσθηση ότι κανείς αξίζει γενικότερα, οι σχέσεις με σημαντικούς του άλλους), τότε η επικέντρωση σε άλλες στρεσογόνες ή δύσκολες καταστάσεις είναι δευτερευούσης σημασίας.
Συχνά δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος όταν το στρες των εξετάσεων (στην προκειμένη περίπτωση), συμβάλλει στην εξ’ ολοκλήρου απενεργοποίηση όλων των υπολοίπων αναγκών της καθημερινότητας. Η στέρηση των βασικών αναγκών, συμβάλλει στην αύξηση του στρες, στην αποκλειστική ενοχοποίηση των εξετάσεων (εξωτερική κατάσταση) για όλο αυτό το στρες, στην εξουθένωση του ίδιου του ατόμου (ψυχικά και σωματικά) και στη δημιουργία αρνητικών συναισθημάτων για παρόμοιες καταστάσεις.
Πάνω από όλα, σημαντικός είναι ο τρόπος που επικοινωνεί ο καθένας στον εαυτό του την σπουδαιότητα της κάθε κατάστασης. Είναι πολύ διαφορετικό το πρέπει να οργανωθώ, γιατί θα ήθελα να έχω καλούς βαθμούς στις εξετάσεις, από το θα ήθελα να οργανωθώ, γιατί πρέπει να έχω καλούς βαθμούς στις εξετάσεις. Που τελικά είναι σωστό να βάζουμε τα πρέπει; Στην πρώτη περίπτωση το πρέπει σαν να μην προκαλεί τόσο έντονη δυσφορία όσο στη δεύτερη!
Στην πρώτη πρόταση, θέτω κάτι ως πρέπον, κάτι που εξαρτάται αποκλειστικά από εμένα, αφορά την δική μου προσπάθεια και συνδέεται με τους καλούς βαθμούς που πάλι προκύπτουν ως επιθυμία του ίδιου του ατόμου. Στην δεύτερη πρόταση αναφέρεται σε μία προσπάθεια για οργάνωση, ενώ συνεχίζει με ένα πρέπει στους καλούς βαθμούς. Και μένει αναπάντητο το ερώτημα, πρέπει για ποιους;
Πιθανώς καμία από τις παραπάνω προτάσεις να μην ταιριάζει σε εσάς. Η ουσία είναι πως ο τρόπος που εμείς οι ίδιοι επικοινωνούμε στον εαυτό μας, επηρεάζει τόσο τα κίνητρα και την προσπάθειά μας όσο και τα αποτελέσματα μίας όποιας συμπεριφοράς μας, π.χ.: θα προσπαθήσω, αλλά είναι αδύνατο να τα καταφέρω/ αν και είναι αρκετά δύσκολο, θα προσπαθήσω όσο μπορώ.
Μια σημαντική συμβουλή για τους γονείς: στόχος σας να είναι να διδάξετε στο παιδί σας μέσα από τη δική σας συμπεριφορά την υπομονή, την επιμονή, την ενοχή τόσο της επιτυχίας όσο και της αποτυχίας, όπως και το να θέτει ρεαλιστικούς στόχους.
Διαβάστε σχετικά: Πώς να πάτε καλά στις εξετάσεις
Το κάθε παιδί, ξέρει τους ρυθμούς του! Μη του το υπενθυμίζεται σε κάθε στιγμή, είτε γιατί θα καταντήσετε κουραστικοί, είτε γιατί θα πετύχετε τα αντίθετα αποτελέσματα, είτε γιατί θα συντελέσετε ώστε να σας χρειάζεται απαραιτήτως το παιδί σας πάντοτε για να το οργανώνεται και να μοιράζεστε μαζί του την ευθύνη των συμπεριφορών του.
Πολλοί ενήλικες αναπολούν την παιδική τους ηλικία με τις πιο ωραίες αναμνήσεις, γιατί άραγε; Ίσως επειδή ως παιδί, τις περισσότερες αποφάσεις τις παίρνουν οι γονείς. Η ελευθερία έχει και το κόστος της, ενέχει την ευθύνη επιλογής. Για αυτό άλλωστε, ένας σημαντικός στόχος του γονιού είναι να διδάξει στο παιδί του το πώς θα μπορεί να πετάξει μόνο του! Οι περισσότεροι μαθητές, στο τέλος, καταφέρνουν να διαχειριστούν το στρες τους καλύτερα από τους γονείς τους!
Με όλα αυτά δεν εννοώ να παρατήσετε το παιδί σας στη τύχη του, αλλά να προσπαθείτε κάθε φορά να ακούτε αυτά που δεν σας επικοινωνεί. Όχι στο αν θα γράψει καλούς βαθμούς ή όχι, αλλά ίσως στην τρομερή του ανησυχία για τις προσδοκίες άλλων, ή τη σύγχυσή του για το μέλλον, ή το φόβο του, ή απλά και μόνο την ανάγκη του για προσοχή και ασφάλεια, ή και από την άλλη πλευρά το φόβο του να χαλαρώσει. Να θυμάστε επίσης, πως το παιδί σας έχει εξετάσεις, δεν έχετε εξετάσεις!
