PsychologyNow Team

Ποιος τύπος συντρόφου μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα σε ένα χωρισμό;

Ποιος τύπος συντρόφου μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα σε ένα χωρισμό;

PsychologyNow Team
σιλουέτα ζευγαριού σε ένα μονοπάτι με εμπόδιο δηλαδή χωρισμό

Ποια είναι τα συναισθηματικά "εργαλεία" που χρειάζεστε για να ανακάμψετε από ένα χωρισμό;


Υπάρχει μια εγγύτητα στις στενές σχέσεις που ξεπερνά την αγάπη ή ακόμα και την οικειότητα. Μοιραζόμενοι τη ζωή σας με ένα σύντροφο, είτε στο γάμο είτε στη συμβίωση, συνεπάγεται ότι εισάγεται αυτό το πρόσωπο μέσα ακόμη και στις μικρότερες αποφάσεις που παίρνετε σε καθημερινή βάση. Τι θα φάτε για βραδινό; Πότε θα κάνετε τις εξωτερικές δουλειές του σπιτιού; Πώς θα περάσετε τον ελεύθερο χρόνο σας; Τι φοράτε στο σπίτι;

Όλα αυτά τα ερωτήματα προκύπτουν πέρα ​​από το επίπεδο της συνειδητής σας επίγνωσης, καθώς οι απαντήσεις σφυρηλατώνται κατά τη διάρκεια των μηνών ή των ετών που εσείς και ο σύντροφός σας βρίσκεστε μαζί. Όταν έρχεται ο χωρισμός, τότε αποκτάτε μια οδυνηρή επίγνωση του πόσο πολύ οι δυο σας μοιραστήκατε αυτές τις απαντήσεις και πόσο περίεργα αισθάνεστε να παίρνετε μόνοι σας πλέον αυτές τις αποφάσεις.

Μέρος της οικειότητας που αναπτύσσουν τα ζευγάρια στις μακροχρόνιες σχέσεις, είναι το μοίρασμα της αίσθησης του εαυτού ή της ταυτότητάς τους

Σιγά-σιγά, αρχίζετε να προσδιορίζετε τον εαυτό σας στο πλαίσιο αυτής της σχέσης και σε σχέση με το σύντροφό σας. Μπορούμε να σκεφτούμε την πραγματικά στενή σχέση, ως αυτή στην οποία δύο κύκλοι τέμνονται μερικώς. Όσο πιο κοντά είναι το σημείο αλληλεπικάλυψης, τόσο πιο στενοί είναι οι δεσμοί με το σύντροφό σας.

Κατά προτίμηση, θα υπάρχει χώρος έξω από αυτή τη διασταύρωση για τον καθένα σας να εκφράσει τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα. Ωστόσο, αναπόφευκτα, η αίσθηση του εαυτού σας θα αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου με έναν τρόπο που θα αντανακλά αυτή την κοντινότερη ένωση.

Οι ερευνητές που προσπαθούν να κατανοήσουν το τέλος μιας στενής σχέσης, συνήθως μελετούν είτε φοιτητές ή ζευγάρια που έχουν ήδη αποφασίσει να πάρουν διαζύγιο. Υπάρχουν πολύ λίγα επιστημονικά στοιχεία σχετικά με αυτό το συναισθηματικό κενό στο οποίο βρίσκονται τα χωρισμένα ζευγάρια. Ξεχωρίζει μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη από τους ψυχολόγους David Sbarra και Jessica Borelli (2012).


Διαβάστε σχετικά: Ο συναισθηματικός πόνος της απόρριψης


Η ερευνητική ομάδα διερεύνησε το ζήτημα εκείνων των συντρόφων που είναι σε θέση να αναδιοργανώσουν την αίσθηση του εαυτού τους κατά το χωρισμό και εκείνων που δεν είναι. Οι 89 ενήλικες που πήραν μέρος στη μελέτη (τα 2/3 ήταν γυναίκες) είχαν χωρίσει περίπου πριν 3 μήνες από τους συντρόφους τους. Οι γάμοι τους είχαν διαρκέσει κατά μέσο όρο 14 χρόνια και ήταν κατά μέσο όρο σε ηλικία περίπου 40 ετών.

Περίπου οι μισοί από τους συμμετέχοντες ήθελαν να χωρίσουν oι ίδιοι. Ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό της μελέτης ήταν ότι οι συμμετέχοντες εξετάστηκαν περισσότερες από μία φορές. Αρκετούς μήνες μετά την ολοκλήρωση της αρχικής μελέτης, επέστρεψαν στο εργαστήριο, έτσι ώστε οι ερευνητές να μπορούν να αξιολογήσουν κατά πόσο είχαν προσαρμοστεί στο χωρισμό τους με την πάροδο του χρόνου.

Το ερώτημα που η ερευνητική ομάδα θέλησε να απευθύνει, ήταν αν υπάρχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που ενισχύουν τα συναισθηματικά βοηθήματα ενός προσώπου και που μπορεί να αποδειχθούν χρήσιμα στην επιβίωση μετά το χωρισμό. Ποιανού η ταυτότητα θα παρέμενε ακέραιη και ποιανού θα εξακολουθούσε να είναι ασταθής  χωρίς το σύντροφό του να την υποστηρίζει;

Οι ερευνητές προσπάθησαν να απαντήσουν στο ερώτημα, χρησιμοποιώντας τη λογική της θεωρίας της προσκόλλησης. Σύμφωνα με την άποψη αυτή, οι ενήλικες σχέσεις μας βασίζονται στην πρώιμη προσκόλλησή μας στους γονείς μας. Κουβαλάμε μέσα μας ένα μοτίβο για το πώς λειτουργούν οι σχέσεις ανάλογα με το αν μας είχαν φροντίσει σωστά (ασφαλής προσκόλληση) ή αντ’ αυτού αν είχαμε παραμεληθεί ή αν υπήρχε ασυνέπεια στην φροντίδα μας στην πρώιμη παιδική μας ηλικία (ανασφαλής προσκόλληση).

Η θεωρία της προσκόλλησης παίρνει διάφορες μορφές, αλλά η προσέγγιση που επέλεξαν να ακολουθήσουν οι Sbarra και Borelli, βλέπει τις προσκολλήσεις σε δύο διαστάσεις. Η διάσταση της αποφυγής αναφέρεται στο βαθμό στον οποίο αισθάνεστε άνετα με τις στενές σχέσεις. Η αγχωτική διάσταση διακρίνει το πόσο ανησυχείτε για τις στενές σχέσεις σας και το βαθμό που χρειάζεστε να έχετε την έγκριση του συντρόφου σας, ώστε να αισθάνεστε καλά με τον εαυτό σας.

Οι συμμετέχοντες σε αυτή τη μελέτη συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο το οποίο διέκρινε αυτές τις διαστάσεις της αποφευκτικής και της αγχώδους προσκόλλησης. Για να εκτιμηθεί η επίδραση του χωρισμού στην ταυτότητα, οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με το πόσο ένιωθαν ότι «είχαν επανασυνδεθεί με πτυχές του εαυτού τους» και «είχαν ανακτήσει την ταυτότητά τους». Όσο χαμηλότερες ήταν οι βαθμολογίες τους, τόσο πιο διαταραγμένη ήταν η αυτο-αντίληψή τους μετά τον χωρισμό.

Η μελέτη των Sbarra και Borelli ξεπέρασε την τυπική έρευνα για τις σχέσεις, όχι μόνο λόγω της ασυνήθιστης φύσης του δείγματος, αλλά και λόγω της χρήσης απόψεων που δεν περιορίζονταν μόνο στις τεχνικές «χαρτί-και-μολύβι». Πιστεύοντας ότι υπάρχει ένα φυσιολογικό συστατικό στα συναισθήματα προσκόλλησης μας στο πλαίσιο των στενών σχέσεων, χρησιμοποίησαν μία τεχνική για την διάκριση της μεταβλητότητας του καρδιακού ρυθμού (HRV), που χρησιμοποιείται ως δείκτης της συναισθηματικής αυτορρύθμισης.

Για να το θέσω απλά, όσο υψηλότερη είναι η HRV σας, τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητά σας να ελέγχετε τα συναισθήματά σας. Η HRV κάθε ατόμου είναι διαφορετική και έτσι ο τρόπος που οι ερευνητές εξέτασαν το ζήτημα του συναισθηματικού αυτοελέγχου, ήταν με το να συγκρίνουν την HRV κατά τη διάρκεια μίας συνηθισμένης εργασίας (ενώ φαντάζονταν ότι έπλεναν ρούχα) και από την άλλη ενώ σκέφτονταν τον σύντροφό τους και πως ήταν να υπομένουν τον χωρισμό (π.χ. «Τι θυμάστε σχετικά με το χωρισμό;» «Ποιο ήταν το χειρότερο μέρος του χωρισμού για σας;»).

Χρησιμοποιώντας αυτές τις τεχνικές συναισθηματικού ελέγχου, οι ερευνητές θα μπορούσαν να ανακαλύψουν αν έπαιζε μεγαλύτερο ρόλο το στυλ προσκόλλησης, ο συναισθηματικός έλεγχος ή ο συνδυασμός και των δύο, βοηθώντας τους συμμετέχοντες μέσω της διαδικασίας ανάκτησης.

Η τρίμηνη παρακολούθηση έδειξε ότι το στυλ προσκόλλησης και ο συναισθηματικός αυτοέλεγχος, στην πραγματικότητα, συνδυάζονταν για να επηρεάσουν τα αποτελέσματα της αυτοαντίληψης. Οι σύντροφοι των οποίων η αίσθηση του εαυτού τους παρέμεινε σε σύγχυση, ήταν αυτοί που είχαν υψηλότερα ποσοστά αποφευκτικής προσκόλλησης (δηλαδή εκείνοι που προτιμούσαν να διατηρούν την απόσταση) και οι οποίοι είχαν επίσης δυσκολία να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους, ενώ ολοκλήρωναν μία εργασία στο εργαστήριο που μετρούσε τη θλίψη τους όταν μιλούσαν για τον/την σύντροφό τους.

Αντίθετα, εκείνοι με την αποφευκτική προσκόλληση που μπορούσαν να ελέγξουν τη συναισθηματική ανταπόκριση τους, ήταν σε θέση να αναδιοργανώσουν την αίσθηση της ταυτότητάς τους με μεγαλύτερη επιτυχία με την πάροδο του χρόνου. Η αγχώδης προσκόλληση, κάπως απροσδόκητα, δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό της προσαρμογής στον χωρισμό.

Ίσως αναρωτιέστε γιατί, αν ένα άτομο με έντονη αποφευκτικότητα, θα υπέφερε τις όποιες επιβλαβείς συνέπειες του χωρισμού. Δεν θα ήταν φυσιολογικό το πρόσωπο που προτιμά να παραμένει ψυχρό και απόμακρο να είναι καλά όταν τελειώσει η σχέση; Εδώ είναι που μπαίνει στο παιχνίδι ο συναισθηματικός ελέγχος.


Διαβάστε σχετικά: Βιώνοντας το διαζύγιο από διαφορετικούς ρόλους


Εάν μπορείτε να αποτρέψετε την πιο στενή σχέση σας από το να διεισδύσει στην αίσθηση του εαυτού σας, μπορείτε να επιβιώσετε από το χωρισμό, αλλά μόνο αν μπορείτε να κρατήσετε τις σκέψεις σχετικά με το σύντροφο σας και τη σχέση σας, εκτός της συναίσθησής σας. Αλλιώς, θα σας στοιχειώσουν, θα απειλούν την αίσθηση του εαυτού σας και θα παρατείνουν την αίσθηση της θλίψης σας.

Ο μόνος τρόπος που ένα άκρως απαξιωτικό άτομο μπορεί να επιβιώσει απόένα χωρισμό, είναι αν το εν λόγω πρόσωπο μπορεί επίσης να «απενεργοποιήσει» ή να σβήσει όλες τις σκέψεις  για το σύντροφό του.

Τα οφέλη της αποφευκτικής προσκόλλησης και του ελέγχου των συναισθηματικών αντιδράσεών σας, είναι μόνο συγγενή. Το αποτέλεσμα αυτής της μελέτης δεν υποστηρίζει ότι ο καλύτερος τρόπος για να επιβιώσετε από ένα χωρισμό θα πρέπει να απενεργοποιήσετε τα συναισθήματά σας ή να υποτιμάτε τις σχέσεις από την αρχή.

Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι με υψηλή αποφευκτική προσκόλληση, δεν είναι καλοί σύζυγοι. Μπορεί να είναι ψυχροί και απόμακροι -ειδικότερα- όπως έχουμε πρόσφατα μάθει- αν μπορούν να απενεργοποιήσουν τα συναισθήματά τους, όταν τα πράγματα γίνονται αγχωτικά.

Μόλις έρθει ο χωρισμός, όμως, η έρευνα αυτή δείχνει ότι είναι σημαντικό να βρείτε έναν τρόπο να επανασυνδέσετε τα κομμάτια της ταυτότητάς σας. Εάν δεν μπορείτε να βρείτε έναν τρόπο να ενσωματώσετε το χωρισμό στην ταυτότητά σας, τότε το προχώρημα στη ζωή σας θα γίνει ακόμη πιο δύσκολο από ό,τι θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά.

Όσο οδυνηρές και αν μπορεί να είναι οι σκέψεις σας, αν μπορέσετε να τις φιλτράρετε στη συνείδησή σας, ακόμη και σταδιακά, τότε θα είστε σε θέση να προχωρήσετε και να αποκαλύψετε μια καινούρια και δυνατότερη αίσθηση του εαυτού σας.


Reference:

Sbarra, D. A., & Borelli, J. L. (2013). Heart rate variability moderates the association between attachment avoidance and self-concept reorganization following marital separation. International Journal Of Psychophysiology, 88(3), 253-260. doi:10.1016/j.ijpsycho.2012.04.004

Πηγή: psychologytoday.com
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...