PsychologyNow Team

Σχέση στο ζευγάρι-συζυγική ικανοποίηση (1ο μέρος)

Σχέση στο ζευγάρι-συζυγική ικανοποίηση (1ο μέρος)

PsychologyNow Team
ζευγάρι σκέφτεται την συζυγική ικανοποίηση της σχέσης του
Image credit: Kelly Sikkema / unsplash.com

Στη διερεύνηση της ποιότητας της σχέσης του ζευγαριού τίθενται θέματα καθορισμού της έννοιας, καθώς και θέματα ευρύτερης μεθοδολογικής προσέγγισης. Οι περισσότερες σχετικές έρευνες ορίζουν την ποιότητα της συζυγικής σχέσης με βάση την ικανοποίηση που οι σύντροφοι λαμβάνουν από τη σχέση τους, η οποία αναφέρεται με τον όρο «συζυγική ικανοποίηση» (marital satisfaction).


Το θέμα της συζυγικής ικανοποίησης έχει μελετηθεί κυρίως με βάση την ψυχοδυναμική θεωρία, τη θεωρία της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και τη γνωσιακή θεωρία. Η συστημική είναι μια ενοποιητική προσέγγιση και, ως εκ τούτου, ενσωματώνει θέσεις από διάφορους επιστημονικούς κλάδους, τις εντάσσει σε ένα όλο και ελέγχει την εγκυρότητά τους μέσα από την εφαρμογή τους στην πράξη. Με βάση τη διαδικασία αυτή, η συστημική προσέγγιση περιλαμβάνει θεωρητικά δεδομένα, μεθοδολογία έρευνας και τεχνικές παρέμβασης από όλες τις θεωρητικές προσεγγίσεις.

Η ψυχοδυναμική προσέγγιση στη διερεύνηση της συζυγικής ικανοποίησης δίνει έμφαση σε ενδοψυχικούς παράγοντες. Θεωρείται ότι ο νευρωτισμός και η παθολογία στην προσωπικότητα των συντρόφων έχουν ως αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία της. Η σημασία των ενδοψυχικών παραγόντων στη διαμόρφωση της σχέσης φαίνεται στη διαδικασία επιλογής συντρόφου.

Η επιλογή του συντρόφου, σύμφωνα με την ψυχοδυναμική θεωρία, γίνεται με βάση την ομοιότητα αλλά και τη συμπληρωματικότητα των αναγκών των ατόμων. Στις δυσλειτουργικές σχέσεις συχνά φαίνεται ότι οι σύντροφοι δεν έχουν αποδεχθεί τμήματα του δικού τους εαυτού, με αποτέλεσμα να τα προβάλλουν στο σύντροφο τους. Με τη διαδικασία αυτή η ασυνείδητη απόρριψη για τον εαυτό γίνεται συνειδητή απόρριψη του άλλου, και προκαλούνται προβλήματα στη σχέση.

Οι σύντροφοι, ή ο ένας από αυτούς μπορεί επίσης να προβάλλουν στον άλλο εξιδανικευμένα τμήματα του εαυτού τους. Μέσα όμως από την καθημερινή σχέση ο «εξιδανικευμένος» σύντροφος θα δείξει τον πραγματικό του εαυτό. Τα προβλήματα που θα προκληθούν στη σχέση, σε αυτή την περίπτωση, εξαρτώνται από την ικανότητα του άλλου συντρόφου να προσαρμοστεί στην πραγματική εικόνα του εξιδανικευμένου ατόμου και να την αποδεχθεί.

Αυτά τα παραδείγματα επιλογής συντρόφου δείχνουν πώς, σύμφωνα με την ψυχοδυναμική προσέγγιση, τα ενδοψυχικά προβλήματα του ατόμου-συντρόφου γίνονται προβλήματα στο ζευγάρι.

Από τους συστημικούς θεραπευτές, ο Framo (1982), ο οποίος ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη θεραπεία του ζευγαριού, εξέταζε επίσης ενδοψυχικούς παράγοντες παράλληλα με παράγοντες που αφορούν τη σχέση στο ζευγάρι, όπως και τη σχέση του κάθε συντρόφου με την οικογένεια της καταγωγής του.


Διαβάστε σχετικά: Παγίδες και δυνατότητες στον δρόμο για έναν ευτυχισμένο γάμο


Η θεωρία της Κοινωνικής Συναλλαγής (Behavior Exchange Theory), αναφερόμενη ως BET, ερμηνεύει τη συζυγική ικανοποίηση με βάση την ενίσχυση ή την απόρριψη που εισπράττει ο ένας σύντροφος από τον άλλο κατά τη μεταξύ τους αλληλεπίδραση. Η δυσαρέσκεια από το γάμο εκφράζει βασικά την αναλογία που υπάρχει ανάμεσα στην ενίσχυση και την απόρριψη που εκδηλώνεται μεταξύ των συντρόφων κατά τη μεταξύ τους συναλλαγή.

Η αποδοχή του συντρόφου γι' αυτό που είναι συνιστά σημαντικό χαρακτηριστικό για την ποιότητα της σχέσης. Η αποδοχή αποτελεί βασικό στοιχείο, ούτως ώστε ο άλλος να «ξεδιπλώσει» τον εαυτό του, και να νιώσει μεγαλύτερη οικειότητα, η οποία θα οδηγήσει στην περαιτέρω αυτοενίσχυσή του.

Παρόλο που οι θέσεις της θεωρίας της Κοινωνικής Συναλλαγής είναι πολύ γενικές, έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές έρευνες για τη διερεύνηση της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στην προσωπική ενίσχυση ή απόρριψη που δέχονται οι σύντροφοι στα πλαίσια της σχέσης τους και στην ικανοποίησή τους από τη σχέση αυτή.

Στα πλαίσια της διερεύνησης αυτής αξιολογήθηκαν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και δεξιότητες που υπεισέρχονται και επηρεάζουν τη συζυγική σχέση, όπως είναι η ανοιχτή επικοινωνία και ελευθερία στην έκφραση, η οικειότητα, η αμοιβαία υποστήριξη και κατανόηση, η σεξουαλική ικανοποίηση κ.λπ.

Η προσθήκη γνωστικών παραγόντων στην πρόσληψη και την ερμηνεία της στάσης και συμπεριφοράς των συντρόφων επέκτεινε και συμπλήρωσε τη θεωρία της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Το τι επιλέγει ο κάθε σύντροφος να παρατηρήσει στον άλλο, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύει τη συμπεριφορά του αποτέλεσαν θέσεις-κλειδιά για τη διερεύνηση την συζυγικής ικανοποίησης, όπως και για τη διερεύνηση της προβληματικής σχέσης στο ζευγάρι με βάση τη γνωστική θεωρία.

Παρατηρήθηκε, για παράδειγμα, ότι τα ζευγάρια που αντλούν ικανοποίηση από τη συζυγική σχέση, σε σύγκριση με τα ζευγάρια που δεν έχουν ικανοποιητική σχέση, αποδίδουν μεγαλύτερη σημασία στα θετικά χαρακτηριστικά του συντρόφου και της σχέσης και τείνουν να παραγνωρίζουν τα αρνητικά.

Από την πλευρά της συστημικής προσέγγισης για την ποιότητα της σχέσης του ζευγαριού, έχουν τονιστεί ιδιαίτερα οι παράγοντες: της διαφοροποίησης και της διαχείρισης των συγκρούσεων, της αυτονομίας και συνεξάρτησης, της προσαρμοστικότητας στις αλλαγές, της ανοιχτής επικοινωνίας και οικειότητας και της άσκησης δύναμης, ελέγχου και εξουσίας.

Σύμφωνα, με τη διαγενεακή προσέγγιση στα πλαίσια της συστημικής, ο αποχωρισμός από την οικογένεια καταγωγής και η διαφοροποίηση θεωρείται σημαντική παράμετρος για την ποιότητα της σχέσης του ζευγαριού. Θα αναλύσουμε τους παράγοντες αυτούς σε επόμενη δημοσίευση.

Τα τελευταία χρόνια η συστημική –οικογενειακή θεραπεία έχει αξιοποιήσει θέσεις από τη θεωρία δεσμού στη θεραπεία ζεύγους με πολύ καλά αποτελέσματα.


Από το βιβλίο της Βάσως Παπαδιώτη Αθανασίου Οικογένεια και Όρια Συστημική προσέγγιση, Εκδόσεις Τόπος

H Βάσω Παπαδιώτη Αθανάσιου είναι συστημική-οικογενειακή θεραπεύτρια και EEFT θεραπεύτρια ζεύγους. Επιστημονική υπεύθυνη του Κέντρου Συστημικής Θεραπείας και Εκπαίδευσης (www.kesythes.gr)

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...