Η ανάληψη προσωπικής ευθύνης για αυτό που συμβαίνει μέσα από μία αναστοχαστική διαδικασία «πως μπορεί να έχω συμβάλλει και εγώ σε αυτό» ανοίγει ένα σημαντικό κανάλι στη λειτουργική επικοινωνία.
η τέχνη της επικοινωνίας
“ακόμη και η επίγνωση του εαυτού μας
εξαρτάται από την επικοινωνία”
Paul Watzlawick
Τι σημαίνει η έκφραση που όλοι έχουμε ακούσει κατά καιρούς «έχουν επικοινωνία» ή, αντίθετα, «δεν έχουν επικοινωνία» σε μία προσπάθεια να χαρακτηριστεί η ποιότητα μίας σχέσης; Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που συμβάλουν σε αυτή τη συμβολική έννοια που χρησιμοποιείται άλλοτε με θετικό και άλλοτε με αρνητικό πρόσημο;
Σύμφωνα με τον Watzlawick, επικοινωνία είναι κάθε συμπεριφορά ή μη συμπεριφορά που αποτελεί συναλλακτική διαδικασία. Η μη συμπεριφορά δηλώνει μία στάση αδράνειας δηλωτική του «επικοινωνώ ότι δεν θέλω να επικοινωνήσω». Συνεπώς η σιωπή και η εκφραστική καταστολή είναι ένας τρόπος επικοινωνίας.
Διαβάστε σχετικά: Η μετάφραση των συναισθημάτων στη σχέση
Το ερώτημα που αναδύεται είναι αν είναι ένας τρόπος επίλυσης θεμάτων και ποιες είναι οι ενδεχόμενες συνέπειες μέσα στη σχέση. Πράγματι γνωρίζουμε πως η σιωπή οδηγεί σε απομόνωση, διαφυγή από την σχέση, χαμηλά επίπεδα ικανοποίησης και επηρεάζουν το πώς βιώνουμε τον εαυτό μας.
Eφόσον λοιπόν κάθε τι στη στάση μας δηλώνει επικοινωνία, ποια είναι εκείνα τα στοιχεία στη συμπεριφορά μας που συμβάλλουν με λειτουργικό τρόπο στη σχέση και έχουν καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα της;
Ένας από τους τρόπους έκφρασης της επικοινωνίας είναι o λεκτικός, που σημαίνει ότι χρησιμοποιούμε λέξεις για να εξωτερικεύσουμε και να περιγράψουμε αυτά που θέλουμε να πούμε, ενώ ένα άλλο μέρος της είναι μη λεκτικό και γίνεται μέσω των εκφράσεων του προσώπου, της στάσης του σώματος και των χειρονομιών. Με αυτούς τους τρόπους μεταφέρεται ένα μήνυμα σχετικά με το τι σκέπτεται και αισθάνεται το άτομο σε μία κατάσταση.
Για παράδειγμα μπορεί κάποιος να εκφράσει ένα τρυφερό συναίσθημα που νιώθει χωρίς να το λεκτικοποιήσει, π.χ με μία αγκαλιά, ή να χρησιμοποιήσει μόνο λέξεις για να το περιγράψει αν και γνωρίζουμε πως ο συνδυασμός και των δυο είναι καθοριστικής σημασίας για την ποιότητα της σχέσης.
Η χρήση Α’ ενικού εγώ νιώθω στεναχωρημένος αντί για το εσύ με στεναχωρείς είναι σύμμαχος σε αυτή την διεργασία μιλώντας για το συναίσθημα που αφορά στο γεγονός που συζητιέται αφού πλαισιώνει και ταυτοποιεί το συναισθηματικό με το νοητικό πεδίο (νιώθω στεναχωρεμένος για αυτόν το λόγο). Συναισθήματα και αναφορές σε συμπεριφορές που ανήκουν σε άλλα γεγονότα, περισσότερο μπερδεύουν παρά βοηθούν όταν έρχονται σε μία συζήτηση με διαφορετικό περιεχόμενο.
Η ανάληψη προσωπικής ευθύνης για αυτό που συμβαίνει μέσα από μία αναστοχαστική διαδικασία «πως μπορεί να έχω συμβάλλει και εγώ σε αυτό» ανοίγει ένα σημαντικό κανάλι στη λειτουργική επικοινωνία. Αφήνοντας ανοιχτή την διαδικασία της διαπραγμάτευσης με χώρο ώστε να ακουστούν οι φωνές και από τις δυο πλευρές, μπορεί να βιώσει κανείς μία αίσθηση ευελιξίας στη σχέση και την αξία της έννοιας «λειτουργική επικοινωνία» που με την σειρά της θα επιτρέψει την ανάδειξη των αναγκών και επιθυμιών του κάθε συντρόφου μέσα στη σχέση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Watzlawick P., (1986) Η γλώσσα της αλλαγής. Κέδρος
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
