Δημήτρης Κατσίκης

Μιλώντας για τις Σχέσεις (Μέρος Γ΄): Το Στάδιο της Αποχώρησης

Μιλώντας για τις Σχέσεις (Μέρος Γ΄): Το Στάδιο της Αποχώρησης

Δημήτρης Κατσίκης
εικόνα δύο προσώπων που απομακρύνονται το ένα από το άλλο

Το διαζύγιο είναι μόνο μια μορφή αποχώρησης από μία στενή διαπροσωπική σχέση.


Τα άλλα δύο είναι η διάσταση και ο θάνατος. Όλες οι μορφές αποχώρησης εκλύουν έντονη συναισθηματική αναστάτωση μέσω της διαδικασίας του πένθους η οποία συνοδεύει το τέλος μια σχέσης αγάπης και στοργής. Σε κάθε περίπτωση, η ευημερία και η ευτυχία του ατόμου σε μία σχέση είναι σημαντικότερα από τον θεσμό του γάμου καθαυτού. Σέβομαι, αλλά δεν ασπάζομαι, την ιδέα ότι «ο γάμος βγήκε από τον παράδεισο» και ότι «πρέπει να κρατήσει για πάντα». Όσο κι αν όλοι οι τύποι αποχώρησης έχουν αυξηθεί με τα χρόνια, οι παραπάνω ιδέες υιοθετούνται ακόμη στον νου των ανθρώπων διότι έτσι είναι κατασκευασμένος ο ανθρώπινος εγκέφαλος, να αναζητά την αιώνια ευτυχία χωρίς να λαμβάνει υπόψη του ότι υπάρχει και η ατυχία ή η δυστυχία.

Επίσης, ο γάμος δεν εξασφαλίζει απαραίτητα μακροπρόθεσμη απόλαυση, ικανοποίηση και ευτυχία, παρότι πολλές έρευνες της κοινωνικής ψυχολογίας αναφέρουν το αντίθετο, τουλάχιστον για τα πρώτα χρόνια που ακολουθούν το γεγονός του γάμου. Γι’αυτό, όταν δεν πληρούνται τα παραπάνω, και τα μέλη του ζευγαριού δεν επιθυμούν επαναλαμβανόμενα και τεκμηριωμένα να κάνουν κάτι γι’αυτό, είναι καλό ο γάμος να διακόπτεται. Αυτό ισχύει και στις περιπτώσεις όπου οι γονείς παραμένουν μαζί μέχρι τα παιδιά να γίνουν 18 ετών και να ενηλικιωθούν. Εδώ, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι δεν είναι όλες οι οικογένειες ίδιες και ότι η πολυπλοκότητα των παραγόντων που καθορίζουν σχετικές αποφάσεις που εμπερικλείουν τα παιδιά, δεν είναι εύκολη.

Δεν υπάρχει κάποιος απλός, τυπικός, τρόπος για να αποφασίσει κάποιος το αν θα παραμείνει με τον σύντροφό του ή όχι. Αυτή είναι μια απόφαση που είναι σημαντικό να λαμβάνεται με σοβαρότητα στο πέρασμα του χρόνου (όχι απαραίτητα πολύ χρόνου) και συχνά με τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Γενικότερα, είναι πολύ σημαντικό το κάθε μέλος του ζεύγους να λάβει υπόψη του, με συστηματικό τρόπο, τις θετικές και αρνητικές, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, συνέπειες παράτασης της συμβίωσης ή της αποχώρησης (διάσταση ή διαζύγιο). Επίσης, αν ένας σύντροφος από τους δύο επιθυμεί την αποχώρηση περισσότερο από τον άλλο, είναι σημαντικό να λάβει υπόψη του τα μειονεκτήματα της αποχώρησής του καθώς επίσης και τα πλεονεκτήματα της παραμονής του στη σχέση.

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι του γιατί ένα ζευγάρι που επιθυμεί την αποχώρηση, δεν προχωρά σε αυτήν. Μπορεί να έχουν την επιθυμία να διαχειριστούν την κατάσταση, μπορεί να συμφωνούν ότι δεν τους συμφέρει από πρακτική άποψη (π.χ. οικονομική ασφάλεια, ωραίο σπίτι, παιδιά), μπορεί να λαμβάνουν σημαντική σεξουαλική, διαπροσωπική και συναισθηματική ικανοποίηση η οποία να ισοσταθμίζει άλλες πρακτικές ασυμβατότητες (διαφορετικά ενδιαφέροντα) ή διαφορετικά στοιχεία προσωπικότητας. Μπορεί να συμβαίνει και για λόγους ψυχοπαθολογίας και διαταραχών προσωπικότητας.

Σε κάθε περίπτωση, το ζευγάρι είναι σημαντικό να αναγνωρίσει τις θερμές νοητικές σκέψεις που επιφέρουν συναισθηματική αναστάτωση για να μειώσουν το άγχος, την κατάθλιψη και τον θυμό που επικρατούν σε αυτές τις περιπτώσεις. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση ύπαρξης τρίτου ατόμου σε μία σχέση σε περίπτωση μη ανοικτού γάμου. Σημασία έχει το άτομο που διατηρεί εξωσυζυγική σχέση να μάθει να ξεπερνά τα συναισθήματα κατάθλιψης, ενοχής και θυμού τα οποία τον βλάπτουν στις επιλογές του και το άλλο άτομο ότι η κατάθλιψη, ο θυμός και η μη υγιής ζήλεια δεν θα το βοηθήσουν να πετύχει τον στόχο του (είτε είναι μείνει είτε είναι να φύγει από την σχέση).

Αν και πράγματι μπορεί να προκύψει ανεπανόρθωτη ζημία στην συντροφική σχέση από μία εξωσυζυγική σχέση, σημασία έχει η εκατέρωθεν αποδοχή του άλλου («Δε δέχομαι την απιστία σου αλλά σε δέχομαι ως άνθρωπο που κάνει λάθη, ακόμη και τέτοια λάθη») για τη λήψη καλύτερων αποφάσεων όσον αφορά την συνέχιση ή μη της σχέσης. Αν, ωστόσο, έχει αποδεδειγμένα λάβει χώρα διαχείριση καταστάσεων, αν τα μέλη του ζευγαριού συμφωνούν ότι το πιθανότερο είναι να μην ευτυχήσουν μαζί, και αν οι παραπάνω απόψεις ισχύουν ακόμη με την έλευση ενός σεβαστού χρονικού διαστήματος, τότε η καλύτερη λύση θα ήταν η αποχώρηση.

Μετά την αποχώρηση είναι πιθανό να προκύψουν πρακτικά ή και συναισθηματικά προβλήματα. Τα πρακτικά προβλήματα αφορούν την καθημερινή διαχείριση πρακτικών ζητημάτων (π.χ. οικονομικά, διαβίωση, φροντίδα παιδιών σε μονογονεϊκή οικογένεια κ.α.) ενώ τα συναισθηματικά προβλήματα, πέρα από μια περίοδο φυσιολογικού πένθους με συναισθήματα λύπης και θυμού (από 6 ως 18 μήνες), μπορεί να επεκταθούν για πάνω από δύο χρόνια με άρνηση αποδοχής τερματισμού της σχέσης, απώλειας του παρελθόντος (και των σχετικών προσδοκιών) και οικοδόμησης μιας νέας σχέσης στο παρόν για το μέλλον.

Ωστόσο, εδώ θα βοηθηθείτε αν σκέπτεστε ως εξής:

1)«Το ότι με απέρριψε μετά από τόσα χρόνια, δε σημαίνει ότι τρέχει κάτι με μένα ή ότι είμαι ανεπαρκής ή ανάξιος να κερδίσω την αγάπη κάποιου άλλου ανθρώπου στο μέλλον».

2) «Επειδή έχασα την αγάπη του ατόμου που με αγαπούσε, δε σημαίνει ότι δε μπορώ να είμαι ελκυστικός και ικανός να κερδίσω την αγάπη κάποιου άλλου ανθρώπου».

3) «Δεν τον χρειάζομαι για να νιώθω χαρούμενη».

4) «Επειδή απέτυχα συνολικά σε αυτή τη σχέση, δεν σημαίνει ότι είμαι συνολικά αποτυχημένη».

5) «Επειδή είχε μοναδικά στοιχεία ως άνθρωπος, δε σημαίνει ότι δε μπορεί να υπάρξει άλλος σαν κι αυτόν»

6) «Μπορώ να αντέξω ακόμη κι αν οι άλλοι με κάνουν πέρα όταν πάρω διαζύγιο. Μπορεί να χάσω κάποιους φίλους αλλά αυτό δεν είναι το χειρότερο που μπορεί να μου συμβεί. Υπάρχουν και χειρότερα».

7) «Το ότι είχα δίκιο και είχε άδικο δεν τον κάνει κατακριτέο ως άνθρωπο. Το ότι θα ήθελα να μου κάνει τα χατίρια, δε σημαίνει ότι έπρεπε να μου τα κάνει, δυστυχώς. Και το ότι με απέρριψε δεν τον καθιστά τελείως απαράδεκτο. Έκανε την επιλογή του».

8) «Παρότι έκανα πολλά γι’αυτήν τόσα χρόνια, δεν μου οφείλει κάτι και η ζωή δεν είναι υποχρεωμένη να μου προσφέρει αυτά που πιστεύω ότι αξίζω, δυστυχώς».

9) «Δυστυχώς έχασα άδικα τον αγαπημένο μου άνθρωπο. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε μπορώ να ξαναφτιάξω τη ζωή μου, αν και όταν το θελήσω».

Κάπου εδώ ας βάλω μια τελεία. Δεν υπάρχουν δεδομένα στην ευτυχία των στενών διαπροσωπικών σχέσεων αν και αυτή είναι ζητούμενη και προτιμητέα από τους περισσότερους ανθρώπους.

Απολαύστε υπεύθυνα τους ανθρώπους σας σε όποιο στάδιο από τα παραπάνω κι αν βρίσκεστε. Μπορεί να είμαστε πολύπλοκοι σαν ανθρώπινοι οργανισμοί, αλλά η παραπάνω οπτική μπορεί να εξηγήσει με αξιοπρέπεια την ιδιαίτερη συνεισφορά της πυρηνικής σκέψης στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά, και τελικά, στις ανθρώπινες σχέσεις.

 Μπορεί να συμφωνείτε ή να διαφωνείτε με τα παραπάνω αλλά θυμηθείτε ότι σημασία δεν έχει αν τα παραπάνω εξηγούν τα πάντα όσον αφορά τις σχέσεις αλλά το αν εσείς αγωνίζεστε για να παραμένετε ορθολογικοί ενώπιον της συμπεριφοράς των άλλων και του εαυτού σας.


Βιβλιογραφία

  • David, D., Lynn, S., &Ellis. A. (2010). Rational and irrational beliefs. Implications for research, theory, and practice. New York, NY: Oxford University Press.
  • Ellis A., & Crawford, T. (2000). Making intimate connections: Seven guidelines for great relationships and better communication. Atascadero, CA: Impact.
  • Ellis, A., & Harper, R. A. (2003α). Dating, mating, and relating: How to build a healthy relationship. New York, NY: Citadel.
  • Ellis, A., & Harper, R. A. (2003β). Πώς να σταματήσετε να καταστρέφετε τις σχέσεις σας: Ένας οδηγός για να ζήσετε ευτυχισμένοι με τον σύντροφό σας. Αθήνα: Αλκυών.
Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...