Ποσό μακρυά βρισκόμαστε από οποιοδήποτε άλλο ανθρώπινο πλάσμα; Αν αποφασίζαμε να επιλέξουμε ένα άτομο τυχαία επάνω στον πλανήτη και να προσπαθήσουμε να το φτάσουμε, πόσες κινήσεις και πόσους ανθρώπους θα έπρεπε να επιστρατεύσουμε; Η απάντηση είναι έξι.
Ακόμα και αν φαινομενικά θα χρειαζόμασταν να επιστρατεύσουμε μεγάλο αριθμό ατόμων και κινήσεων, η θεωρία μας διαψεύδει έως και σήμερα.
Σύμφωνα με τη θεωρία των έξι βαθμών διαχωρισμού, κάθε άτομο μπορεί να συνδεθεί με οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο ή πράγμα μέσω μιας αλυσίδας γνώσεων και σχέσεων με όχι περισσότερους από πέντε διαμεσολαβητές.
Με έναν απλούστερο τρόπο, ένα άτομο συνδέεται με οποιοδήποτε άλλο άτομο στον πλανήτη και η μέγιστη απόσταση που τον χωρίζει είναι έξι άτομα. Ακόμα και αν μας φαίνεται αδύνατον, η θεωρία αυτή, η οποία έχει εμπνεύσει βιβλία, ψυχολογικές και κοινωνικές θεωρίες, και έχει γίνει ταινία, μας υποδεικνύει πως εν τελεί ίσως και να βρισκόμαστε πιο κοντά με τους άλλους απ’όσο πιστεύουμε.
Η προέλευση της θεωρίας
Ο ιδρυτής αυτής της θεωρίας είναι η ουγγρικής καταγωγής συγγραφέας Frigyes Karinthy (1887-1938). Αφού αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου στις ανθρωπιστικές και επιστημονικές σπουδές, αποφάσισε να εγκαταλείψει το πανεπιστήμιο για να συνεχίσει μια καριέρα ως δημοσιογράφος και συγγραφέας, το πάθος του από ποτέ. Ο Frigyes Karinthy (1887-1937) ήταν ένας παραγωγικός ουγγρικός συγγραφέας.
Το πιο διάσημο βιβλίου του είναι το Journey Around My Skull. Πρόκειται για ένα απομνημόνευμα στο οποίο ο Karinthy περιγράφει με αναπόφευκτη ειρωνεία την εμφάνιση μιας σειράς παράξενων αλλαγών στην αντίληψη του εαυτού και του κόσμου, λόγω της εξέλιξης ενός όγκου στον εγκέφαλο.
Το βιβλίο δεν είναι μόνο ένα χρονικό, αλλά και μια ευκαιρία για αναστοχασμό, επάνω στον τομέα των ανθρωπίνων σχέσεων. Ο συγγραφέας εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να μελετήσει εκτενώς το θέμα της σχέσης μεταξύ ανθρώπινων όντων. Το κεφάλαιο «αλυσίδες», τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, είναι αφιερωμένες σε αυτόν ακριβώς τον προβληματισμό. Ο κόσμος γίνεται μικρότερος και πιο προσβάσιμος καθημερινά και η άφιξη νέων τεχνολογιών μπορεί μόνο να διευκολύνει τη σύνδεση από ένα μέρος του πλανήτη σε άλλο.
Ως εκ τούτου, για τον συγγραφέα κάθε άτομο μπορεί να συνδεθεί με κάποιον με πραγματικές αλυσίδες σχέσεων και γνώσης. Αυτό το υπέροχο και ελπιδοφόρο μήνυμα είναι και η αρχή της θεωρίας των έξι βαθμών διαχωρισμού.
Ως εκ τούτου, για τον συγγραφέα κάθε άτομο μπορεί να συνδεθεί με άλλο μέσω πραγματικών αλυσίδων σχέσεων και γνώσεων με όχι περισσότερα από πέντε άλλα άτομα. Στην ιστορία του, μια συζήτηση μεταξύ ανώνυμων συνομιλητών, ο συγγραφέας παίρνει μια συγκεκριμένη περίπτωση, ξεκινώντας από τον Selma Lagerlöf, έναν Σουηδό συγγραφέα που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ που του απονεμήθηκε ο ίδιος ο βασιλιάς Gustav της Σουηδίας.
Ο ίδιος ο βασιλιάς κάποτε συγκρούστηκε με την ουγγρικής καταγωγής τενίστρια Béla Kehrling, έναν στενό φίλο ενός από τους χαρακτήρες της ιστορίας. Σε αυτή την ακριβή περίπτωση, μεταξύ του συνομιλητή και του νικητή του Νόμπελ υπάρχουν μόνο δύο συνδέσεις (ο βασιλιάς και ο τενίστας). Οι άλλοι πρωταγωνιστές της ιστορίας επαναλαμβάνουν το πείραμα με άλλους ανθρώπους και παρατηρούν ότι ποτέ δεν χρειάστηκαν περισσότερα από πέντε άτομα για να έρθουν σε επαφή με ένα οποιοδήποτε άγνωστο άτομο.
Τριάντα οκτώ χρόνια μετά τη δημοσίευση της ιστορίας του Karinthy, διεξήχθησαν πολυάριθμα πειράματα για την επαλήθευση της θεωρίας έξι βαθμών χωρισμού, αλλά κανένας δεν κατάφερε να εξηγήσει τη θεωρία.
Το 1967 ο Αμερικανός ψυχολόγος Stanley Milgram, με ένα κοινωνικό πείραμα, υπέβαλε την υπόθεση σε εμπειρική απόδειξη με τη μορφή «θεωρίας του μικρού κόσμου». Ο καθηγητής επέλεξε τυχαία μια ομάδα Αμερικανών από τη Μεσόγειο και τους ζήτησε να στείλουν ένα πακέτο σε έναν ξένο που έζησε στη Μασαχουσέτη, αρκετές χιλιάδες μίλια μακριά.
Κάθε ένας από αυτούς γνώριζε το όνομα του παραλήπτη, τη χρήση του και την περιοχή στην οποία κατοικούσε, αλλά όχι την ακριβή διεύθυνση. Αμέσως μετά, καθένας από αυτούς κλήθηκε να στείλει το πακέτο τους σε ένα πρόσωπο που γνώριζαν, ο οποίος, κατά τη γνώμη τους, θα μπορούσε να έχει την καλύτερη ευκαιρία να γνωρίσει τον τελικό παραλήπτη.
Ο Milgram ανέμενε ότι η ολοκλήρωση της αλυσίδας θα απαιτούσε τουλάχιστον εκατό διαμεσολαβητές και, αντ 'αυτού, να φτάσει στον αποδέκτη, τα πακέτα κατά μέσο όρο απαιτούσαν μόνο πέντε έως επτά βήματα.
Το πείραμα του ψυχολόγου δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychology Today και συμπεριλήφθηκε στη θεωρία έξι βαθμών χωρισμού, αν και ο Αμερικανός συγγραφέας δεν είχε χρησιμοποιήσει ποτέ αυτή την έκφραση. Επιπλέον, από την έρευνα αυτή αποδείχθηκε ότι ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι ένας μικρός κόσμος, που αποτελείται από ένα σχετικά σύντομο δίκτυο συνδέσεων μεταξύ ανθρώπων.
Πρόσφατα η θεωρία ξανά δοκιμάστηκε. Το πείραμα κατάφερε όχι μόνο να αποδείξει την εγκυρότητα της θεωρίας του Milgram, αλλά ότι ο κόσμος έγινε μικρότερος και μικρότερος χάρη στις ψηφιακές τεχνολογίες. Το 2001, στην πραγματικότητα, ο Ducan Watts του Πανεπιστημίου της Κολούμπια προσπάθησε να επαναλάβει το πείραμα που έγινε ήδη στη δεκαετία του εξήντα, χρησιμοποιώντας μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αντί για προώθηση αλληλογραφίας: πάνω από 48.000 αποστολείς από σχεδόν 160 διαφορετικά κράτη έπρεπε να στείλουν ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σε έναν ξένο, και στην περίπτωση αυτή χωρίς να χρησιμοποιούν άμεσα τη διεύθυνση που είχαν στη διάθεσή τους, αλλά βασιζόταν σε μεσάζοντες. Ακόμη και στην περίπτωση αυτή, το πολύ έξι άτομα ήταν αρκετά.
Το 2001, μια ομάδα επιστημόνων υπολογιστών από το κρατικό πανεπιστήμιο του Μιλάνου, συνεργαζόμενη με επιστήμονες υπολογιστών από τον οίκο Zuckerberg, επανέλαβε το πείραμα των έξι βαθμών διαχωρισμού στα μέλη της Facebook, ανακαλύπτοντας ότι σε ένα δείγμα άνω των 65 δισεκατομμυρίων χρηστών, τα μέλη ήταν πάντα λιγότερο από τέσσερις βαθμούς διαχωρισμού, συγκεκριμένα 3.74.
Λίγο καιρό (αργότερα το χειμώνα του 2016), ακόμη και μια επίσημη αναφορά στο Facebook σχετικά με τους βαθμούς διαχωρισμού επιβεβαίωσε τελικά ότι κάθε άνθρωπος στον κόσμο χωρίζεται από οποιονδήποτε άλλο, κατά μέσο όρο, τρεισήμισι άνθρωποι. Στο πείραμα που διεξήγαγε η ομάδα του Zuckerberg, με άλλα λόγια, επιβεβαιώθηκε πως η θεωρία των έξι βαθμών διαχωρισμού εξακολουθεί να είναι έγκυρη, αλλά τα άτομα μειώθηκαν σε λίγο πάνω από τέσσερα, για να είναι ακριβή 4,57.
Φυσικά, ο υπολογισμός των βαθμών διαχωρισμού ισχύει μόνο για χρήστες που έχουν εγγραφεί στο Facebook και δεν μπορούν να γενικευθούν σε καθολικό επίπεδο, ειδικά για τους ανθρώπους που εξακολουθούν να παραμένουν εκτός ψηφιακών περιβαλλόντων.
Όπως είδαμε, ωστόσο, ούτε η θέση του Milgram ούτε τα επακόλουθα πειράματα ήταν τέλεια γενικεύσιμα και, από την άλλη πλευρά, το δείγμα που εξετάστηκε για αυτή την "κοινωνική" έκδοση της θεωρίας των έξι βαθμών είναι σίγουρα ευρύτερο και διαφοροποιημένο από τα προηγούμενα: Εν ολίγοις, η γενική ισχύς της θεωρίας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
Η θεωρία των έξι βαθμών διαχωρισμού έχει πολλές προεκτάσεις. Η συνειδητοποίηση ότι είμαστε διασυνδεδεμένοι, υπάρχει σε πολλές θεωρίες, όπως η κβαντική, η ψυχολογική θεωρία της σχολής Gestalt, καθώς και αποτελεί ένα υπέροχο μήνυμα σεβασμού και εγγύτητας για το ανθρώπινο είδος, κάτι που προσδοκούσε και ο συγγραφέας στην αρχική του θεώρηση. Τα βιβλία και που επηρεάστηκαν από τη θεωρία είναι αναρίθμητα, ενώ η θεωρία έχει αμέτρητες εφαρμογές, έχει γίνει ακόμα και καδένα ανταλλαγής βιβλίων με λίστες ανάγνωσης.
Βιβλιογραφία:
- Newman, Mark, Albert-László Barabási, and Duncan J. Watts. 2006. The Structure and Dynamics of Networks. Princeton, NJ: Princeton University Press.
- ^ a b Barabási, Albert-László Archived 2005-03-04 at the Wayback Machine. 2003. Linked: How Everything is Connected to Everything Else and What It Means for Business, Science, and Everyday Life. Archived 2007-01-03 at the Wayback Machine New York: Plume.
- ^ Karinthy, Frigyes. (1929) "Chain Links."[1]
- ^ Karinthy, Frigyes. Chain-Links. Translated from Hungarian and annotated by Adam Makkai and Enikö Jankó.
- ^ Gurevich, M (1961) The Social Structure of Acquaintanceship Networks, Cambridge, MA: MIT Press
- ^ de Sola Pool, Ithiel, Kochen, Manfred (1978–1979)."Contacts and influence." Social Networks 1(1): 42
- ^ de Sola Pool, Ithiel, Kochen, Manfred (1978–1979)."Contacts and Influence." Social Networks 1(1): 5–51
- ^ a b Milgram, Stanley (1967). "The Small World Problem". Psychology Today. 2: 60–67.
- ^ Travers, Jeffrey, and Stanley Milgram, "An Experimental Study of the Small World Problem", Sociometry 32(4, Dec. 1969):425–443
- ^ "The concept of Six degrees of separation stretches back to Italian inventor Guglielmo Marconi". Retrieved 16 July 2012.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
