PsychologyNow Team

5 Τύποι Σχέσης: Σε ποιον ανήκει η δική σου;

5 Τύποι Σχέσης: Σε ποιον ανήκει η δική σου;

PsychologyNow Team
ζευγάρι καθισμένο σε προβλήτα
Image credit: Jose Chomali / unsplash.com

Επειδή οι σχέσεις βασίζονται σε μοτίβα, όπου οι σύντροφοι αντανακλούν συμπεριφορές ο ένας στον άλλον, αν αλλάξετε εσείς, αλλάζει το μοτίβο σχέσης, το οποίο μπορεί να αλλάξει με τη σειρά του το σύντροφό σας και τη σχέση σας.


Γνωρίζοντας την τρέχουσα κατάσταση της σχέσης σας μπορεί να σας βοηθήσει να αλλάξετε τα πράγματα προς το καλύτερο.

Η επιθυμία μας να κατανοήσουμε, να διαχειριστούμε ή να αποσαφηνίσουμε τις σχέσεις μας, μας οδηγεί συνεχώς να τις βλέπουμε μέσα από διαφορετικές οπτικές γωνίες, αγωνιώντας να συνδέσουμε τις κουκκίδες: Φταίω εγώ ή εκείνος; Η ένταση των τελευταίων δύο εβδομάδων είναι παροδική λόγω του στρες ή υποδεικνύει την αρχή του παγόβουνου, υποκρύπτοντας μεγαλύτερα προβλήματα; Αν κάνω αυτό, τότε θα σταματήσει εκείνο που με ενοχλεί ή θα το συνεχίσει;

Ωστόσο για να κατανοήσουμε πραγματικά την κατάσταση της σχἐσης μας, είναι συχνά χρήσιμο να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δούμε το γενικότερο πλαίσιο. Ακολουθούν πέντε από τους πιο κοινούς τύπους σχέσεων: τέσσερις κακοί, ένας καλός.

1. Ανταγωνιστικός / Ελεγκτικός τύπος σχέσης

Υπάρχει μια συνεχής διεκδίκηση για την ανάληψη εξουσίας, για το ποιος υιοθετεί τον καλύτερο τρόπο συμπεριφοράς, για το ποιος κερδίζει τον καυγά, ποιανού τις προσδοκίες και τα πρότυπα ακολουθούνται, ποιανού η καριέρα είναι πιο σημαντική. Υπάρχουν πολλές διαφωνίες που γρήγορα μετατρέπονται σε αγώνες εξουσίας, διαμάχες για το ποιος θα έχει την τελευταία λέξη.

Συναισθηματικό κλίμα: Τεταμένο.

Υποκείμενη δυναμική: Δύο ισχυρές προσωπικότητες που μάχονται για τον έλεγχο. Η αυτοεκτίμηση βασίζεται στο ποιος θα είναι ο νικητής, ποιος θα πάρει τον έλεγχο. Συνήθως υπάρχουν αδιάλλακτες απόψεις σχετικά με το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να γίνουν τα πράγματα ή για τα κριτήρια της επιτυχίας της σχέσης ἠ για το τι θεωρείται καλή ζωή και πως θα επιτευχθεί.

Μακροπρόθεσμα: Αυτά τα ζευγάρια κουράζονται από τις διαμάχες και καταλήγουν στο διαζύγιο αναγνωρίζοντας την ήττα τους ή εναλλακτικά ένας εκ των δύο αναγνωρίζει το λάθος του ή οι δύο καθορίζουν εν τέλει τα πεδία για τα οποία είναι υπεύθυνοι.


Διαβάστε σχετικά: Πώς να αισθανθείτε πιο κοντά στον σύντροφό σας


2. Ενεργητικός / Παθητικός τύπος σχέσης

Ο ένας από τους δύο συντρόφους είναι ουσιαστικά υπεύθυνος και αναλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος ανάληψης ευθυνών στη σχέση ενώ ο άλλος απλώς ακολουθεί. Ενώ μερικές από αυτές ξεκινούν ως ανταγωνιστικές σχέσεις με έναν εκ των δύο συντρόφων να υποχωρεί, πιο συχνά αυτή η ανισορροπία υποβόσκει από την αρχή. Υπάρχουν λίγες διαφωνίες, αν και περιστασιακά ο σύντροφος που έχει αναλάβει το πιο βαρύ φορτίο εκδηλώνει πικρία που σηκώνει όλα τα βάρη ή που δεν λαμβάνει αρκετή εκτίμηση. Μπορεί να οδηγείται σε εκρήξεις και να παρακτρέπεται, αλλά στη συνέχεια αισθάνεται άσχημα και επιστρέφει στον ίδιο ρόλο.

Συναισθηματικό κλίμα: Ουδέτερο.

Υποκείμενη δυναμική: Αυτές οι σχέσεις αρχίζουν συχνά με τον ενεργό σύντροφο να αναλαμβάνει ρόλο του φροντιστή. Ως προσωπικότητές τείνουν να είναι καλοί, να κάνουν τους άλλους ευτυχισμένους, να είναι υπερβολικά υπεύθυνοι και να αποφεύγουν τις συγκρούσεις. Ως παιδιά, ήταν πάντα τα καλά παιδιά. Ενώ ο πιο παθητικός σύντροφος μπορεί εύκολα να κυριευτεί από το άγχος, να αισθάνεται συναισθηματικά φορτισμένος ως ενήλικας και να στηρίζεται στους άλλους.

Ωστόσο, μερικές φορές αυτή η δυναμική είναι λιγότερο αποτέλεσμα των προσωπικοτήτων και οφείλεται περισσότερο σε μη εντοπισμένα ή μη αναγνωρισμένα προβλήματα, όπως θέματα ψυχικής υγείας, όπου ο ενεργός σύντροφος αισθάνεται πάντα την ανάγκη να εξισορροπήσει την κατάσταση. Ή όταν προκύπτουν ξαφνικά προβλήματα, όπως μια χρόνια ασθένεια ή ένα σωματικό τραύμα, αναγκάζεται ο άλλος σύντροφος να αναλάβει τα ηνία και να γίνει ο φροντιστής.

Μακροπρόθεσμα: Ο κίνδυνος για τον ενεργό σύντροφο είναι ότι θα εξαντληθεί ή θα αγανακτήσει και θα φύγει. Ο σύντροφος που θα μείνει πίσω πρέπει είτε να γίνει πιο ανεξάρτητος είτε να βρει κάποιον άλλο για να τον φροντίσει.

3. Επιθετικός / Συγκαταβατικός τύπος σχέσης

Εδώ η διαφορά ισχύος δεν βασίζεται στην φροντίδα, αλλά στην «ωμή» εξουσία. Ο ένας σύντροφος έχει σαφέστατα τον έλεγχο και ο άλλος είναι συγκαταβατικός λιγότερο λόγω παθητικότητας και περισσότερο από φόβο. Ενώ ο εκφοβιστικός σύντροφος εύκολα μπορεί να γίνει εκρηκτικός, δεν υπάρχει πραγματική σύγκρουση. Υπάρχει συναισθηματική κακοποίηση και μερικές φορές ακόμη και σωματική κακοποίηση.

Συναισθηματικό κλίμα: Υψηλή ένταση. Ο συγκαταβατικός σύντροφος πάντοτε περπατά πάνω σε τεντωμένο σκοινί.

Υποκείμενη δυναμική: Ο εκφοβιστικός σύντροφος ξεκάθαρα είναι ένας νταής που έχει ζητήματα διαχείρισης θυμού. Μπορεί να έχει μεγαλώσει σε ένα σπίτι με έναν κακοποιητικό γονέα και να έχει μάθει να ταυτίζεται με αυτόν τον γονέα. Ενδόμυχα μπορεί να έχει υψηλό άγχος το οποίο μεταφράζεται σε ακραίο έλεγχο, ή να έχει μια διαταραχή προσωπικότητας που μεταφράζεται σε ναρκισσισμό, εκδήλωση δύναμης, και μειωμένη ενσυναίσθηση για τους άλλους.

Ο συγκαταβατικός σύντροφος μπορεί να έχει μεγαλώσει μέσα σε περιβάλλον κακοποίησης και να έχει υψηλότερη ανοχή απέναντι σε μια τέτοια συμπεριφορά. Μπορεί να εκδηλώνεται διαλείπουσα συμπεριφορά – ο εκφοβιστικός σύντροφος μπορεί κατά διαστήματα να φέρεται ωραία - διατηρώντας το σύντροφό του εκτός ισορροπίας και πυροδοτώντας του τη μαγική σκέψη: Αν εγώ απλά βρω τα σωστά βήματα στο χορό, μπορώ να τον αποτρέψω από το να εκραγεί. Δυστυχώς, δεν μπορούν ποτέ να βρουν αυτά τα βήματα.

Μακροπρόθεσμα: Είτε η σχέση συνεχίζεται, είτε ο συγκαταβατικός σύντροφος βρίσκει τελικά το θάρρος να φύγει. Ο επιθετικός σύντροφος θα κάνει ό, τι είναι απαραίτητο για να προσπαθήσει να τραβήξει το ταίρι του πίσω στη σχέση. Αν αυτό δεν έχει αποτέλεσμα, ο κακοποιητικός σύντροφος θα βρει πιθανώς κάποιον άλλο να τον αντικαταστήσει.

4. Αποσυνδεδεμένες / παράλληλες ζωές

Υπάρχουν λίγες συγκρούσεις, αλλά και μικρή σύνδεση. Η σχέση λειτουργεί στον αυτόματο πιλότο έχοντας και οι δύο σύντροφοι τη δική τους ρουτίνα. Η σχέση φαίνεται γερή αλλά έχουν ελάχιστα κοινά, είναι περισσότεροι συγκάτοικοι παρά εραστές.

Συναισθηματικό κλίμα: Βαρετό, στάσιμο, μικρή ένταση, τυπική ψυχρότητα.

Υποκείμενη δυναμική: Ορισμένα ζευγάρια εμπίπτουν σε αυτό το είδος σχέσης μετά από αρκετά χρόνια. Μπορεί να ευθύνεται το γεγονός ότι παντρεύτηκαν για λάθος λόγους, ότι η χημεία που είχαν γρήγορα ξεθώριασε ή αρχικά προβλήματα κρύφτηκαν κάτω από το χαλί ή έμαθαν να χρησιμοποιούν την απόσταση για να αποφευχθεί η δημιουργία σύγκρουσης.

Άλλοι μπορεί να οδηγηθούν σε αυτό το είδος σχέσης λόγω της νωθρότητας που συχνά συνοδεύεται από τη γήρανση. Ενώ άλλοι έχουν το παιδί ως επίκεντρο της σχέσης και όταν τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι, δεν υπάρχουν πολλά να τους κρατήσουν μαζί. Ο καιρός, οι δουλειές του σπιτιού και τα νέα των παιδιών γίνονται τα προκαθορισμένα θέματα συζήτησης.

Μακροπρόθεσμα: Οι κρίσεις της μέσης ηλικίας ή τα γηρατειά μπορεί να προκαλέσουν τον έναν ή και τους δύο συντρόφους να αισθάνονται ότι ο χρόνος τους τελειώνει. Αυτό μπορεί να προκαλέσει διαφωνίες και προσπάθειες είτε τελικά να αναζωογονήσουν τη σχέση τους είτε να τη λήξουν. Ή συνεχίζουν να λένε στον εαυτό τους ότι τα πράγματα πάνε αρκετά καλά ή ότι είναι πολύ μεγάλοι πλέον για να αλλάξουν.


Διαβάστε σχετικά: Κρίσιμοι παράγοντες για μια υγιή σχέση


5. Σχέση αποδοχής / ισορροπίας

Το ζευγάρι μπορεί να συνεργαστεί ως ομάδα, συμπληρώνοντας ο ένας τον άλλο. Κάθε ένας αναγνωρίζει και δέχεται ενεργά τα δυνατά σημεία του άλλου. Στηρίζει ο ένας τον άλλο. Επίσης και οι δύο ενδιαφέρονται να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο να είναι ή να γίνει αυτό που θέλει. Είναι σε θέση να αναζωογονήσουν τη σχέση όταν αρχίσει να «βαλτώνει» και να λύσουν τα προβλήματα τους παρά να τα κρύψουν κάτω από το χαλί.

Συναισθηματικό κλίμα: Φροντίδα, ηρεμία, αν και μπορεί να υπάρχουν κάποιες τεταμένες περίοδοι μετάβασης.

Υποκείμενη δυναμική: Μπορούν να έχουν ξεκινήσει με αυτόν τον τύπο σχέσης ή με κάποιον άλλο από τους προαναφερόμενους τύπους σχέσης, αλλά μέσω θεραπείας ή διορατικότητας και αποφασιστικότητας να έχουν εργαστεί για να κάνουν τα πράγματα καλύτερα.

Μακροπρόθεσμα: Μπορεί να προκύψουν κρίσεις μέσης ηλικίας αλλά είναι σε θέση να δουλέψουν μαζί για να τις ξεπεράσουν. Προφανώς, απεικονίζουμε μια ζοφερή εικόνα για τους πρώτους τέσσερις τύπους σχέσης, ωστόσο συνήθως δεν χαρακτηρίζονται από θλίψη 24 ώρες το 24ωρο.

Υπάρχουν είτε μόλις λίγες θετικές εμπειρίες που αρκούν για να διατηρηθεί η σχέση, είτε οι ευθύνες για τα παιδιά παρέχουν μία κοινή εστίαση ή απόσπαση της προσοχής για τη διατήρηση της σχέσης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Είναι επίσης προφανές ότι ο τελευταίος τύπος σχέσης αποδοχή / ισορροπία αποτελεί το χρυσό κανόνα, το ιδανικό πρότυπο που θέλουμε να φτάσουμε.

Αλλάζοντας την κατάσταση

Εάν βρίσκεστε ή βρεθείτε σε κάποιον από τους τέσσερις προαναφερόμενους λιγότερο λειτουργικούς τύπους σχέσης, το σημείο εκκίνησης για την αλλαγή είναι η συνειδητοποίηση και η ειλικρινής αναγνώριση της τρέχουσας κατάστασης του δεσμού σας. Το επόμενο βήμα είναι να λάβετε ενεργά μέτρα για να αλλάξετε τη δυναμική της σχέσης. Αυτό σημαίνει γενικά να κάνετε το αντίθετο από αυτό που κάνετε ήδη: Εάν είστε ελεγκτικοί ή επιθετικοί χαρακτήρες, θα πρέπει να μάθετε να είστε περισσότερο συγκαταβατικοί.

Εάν είστε συγκαταβατικοί ή παθητικοί, πρέπει να δραστηριοποιηθείτε και να γίνετε πιο δυναμικοί. Εάν αισθάνεστε αποσυνδεδεμένοι, χρειάζεται να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε την απόσταση ως μέσο αποφυγής συγκρούσεων, να βγείτε από τον αυτόματο πιλότο και να μιλήσετε ανοιχτά για τα προβλήματα, να προσπαθήσετε να συνδεθείτε και να βρείτε κοινά ενδιαφέροντα με το σύντροφό σας.

Τέλος αν βιώνετε μία κακοποιητική κατάσταση, προσπαθήστε να σταματήσετε τη μαγική σκέψη, να χαράξετε τα όρια σας και να ορίσετε τα βήματα για να βγείτε από αυτή.

Επειδή οι σχέσεις βασίζονται σε μοτίβα, όπου οι σύντροφοι αντανακλούν συμπεριφορές ο ένας στον άλλον, αν αλλάξετε εσείς, αλλάζει το μοτίβο σχέσης, το οποίο μπορεί να αλλάξει με τη σειρά του το σύντροφό σας και τη σχέση σας. Αν χρειάζεστε βοήθεια, αναζητήστε θεραπεία με παράλληλη υποστήριξη από τους φίλους και την οικογένειά σας, ώστε να μπορείτε να κάνετε σταθερά βήματα.

Δεν χρειάζεται να συνεχίζετε να ζείτε σε μία άσχημη κατάσταση. Η αλλαγή είναι εφικτή. Και αν δεν γίνει τώρα, τότε πότε;


Diam Gial

 

Πηγή: psychologytoday.com
Απόδοση: Διαμάντω Γιαλλελή
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr

 

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...