Η Sue Johnson καταγράφει τους τρεις «δαιμονικούς» διαλόγους που μπορεί να διαλύσουν τη σχέση σας.
Τα δυστυχισμένα ζευγάρια μου λένε στη θεραπεία ότι τσακώνονται για τα χρήματα, τα παιδιά ή το σεξ. Μου αναφέρουν ότι δεν μπορούν να επικοινωνήσουν και ότι η μόνη λύση είναι να αλλάξει ο/η σύντροφός τους. Αν η Μαίρη δεν ήταν τόσο ευσυγκίνητη και άκουγε τα επιχειρήματά μου για τις διαφωνίες μας, θα μπορούσαμε να καταλήξουμε κάπου, αναφέρει ο Μπράιαν. Λοιπόν, αν ο Μπράιαν μιλούσε περισσότερο και δεν απέφευγε τις συζητήσεις μας, δεν θα μαλώναμε. Νομίζω ότι έχουμε απομακρυνθεί, λέει η Μαίρη.
Μετά από 25 χρόνια θεραπείας ζευγαριών και διεξαγωγής ερευνητικών μελετών για ζευγάρια, γνωρίζω ότι τόσο η Μαίρη όσο και ο Μπράιαν βλέπουν απλά την κορυφή του παγόβουνου. Όμως το πραγματικό πρόβλημα είναι το βυθισμένο μέρος που βρίσκεται κάτω από το παγόβουνο, δηλαδή ότι και οι δύο σύντροφοι αισθάνονται συναισθηματικά αποσυνδεδεμένοι.
Είναι επιφυλακτικοί, αισθάνονται ότι δέχονται επίκριση, νιώθουν αποκλεισμένοι και μόνοι. Ωστόσο, στο βάθος όλων των έντονων συγκρούσεων και μεγάλων σιωπών, κρύβεται το πραγματικό ερώτημα των συντρόφων μέσα στο δράμα της αγάπης που βιώνουν:
Είσαι εδώ για μένα; Είναι τα συναισθήματά μου σημαντικά για εσένα; Θα ανταποκριθείς όταν σε χρειάζομαι; Οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις, είναι τόσο δύσκολες τόσο να γίνουν όσο και να ακουστούν, μέσα στο αποκορύφωμα ενός τσακωμού και κάνουν τη διαφορά μεταξύ της συναισθηματικής ασφάλειας και της συναισθηματικής απειλής.
Μέσα από τις εκατοντάδες μελέτες που έχουν διεξαχθεί για την αγάπη την τελευταία δεκαετία, έχουμε μάθει ότι η συναισθηματική ανταπόκριση είναι αυτή που καθορίζει την επιτυχία ή την αποτυχία σε μια σχέση αγάπης. Τα ευτυχισμένα, σταθερά ζευγάρια μπορεί να τσακωθούν και να καβγαδίσουν, αλλά ξέρουν επίσης πώς να συντονίζονται μεταξύ τους και να αποκαθιστούν τη συναισθηματική σύνδεση μετά από μια σύγκρουση.
Διαβάστε σχετικά: Πρότυπα αγάπης: Γιατί ερωτεύομαι τον «λάθος» σύντροφο, ξανά και ξανά;
Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της εύρεσης μιας διεξόδου από τη συναισθηματική αποσύνδεση και μέσω της επιστροφής στην ασφαλή στοργική αγάπη που ενισχύει την εμπιστοσύνη. Όμως, γιατί δεν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, ακόμη και χωρίς θεραπευτή; Τι είναι αυτό που μάς εμποδίζει; Η νέα επιστήμη της αγάπης μας απαντά.
Το αγαπημένο μας πρόσωπο είναι το καταφύγιο στη ζωή μας. Όταν αυτό το πρόσωπο δεν είναι διαθέσιμο και δεν ανταποκρίνεται, ταλαιπωρούμαστε από ένα τσουνάμι συναισθημάτων, όπως η θλίψη, ο θυμός, ο πόνος και πάνω απ’ όλα, ο φόβος. Αυτός ο φόβος είναι έμφυτος.
Η αίσθηση ότι μπορείς να βασίζεσαι σε ένα αγαπημένο πρόσωπο, γνωρίζοντας ότι θα ανταποκριθεί στο κάλεσμά σου αποτελεί έναν έμφυτο κώδικα επιβίωσής μας. Η έρευνα κάνει σαφές ότι όταν αισθανόμαστε ότι μια πρωταρχική σχέση αγάπης απειλείται, εισερχόμαστε αυτόματα σε έναν αρχέγονο πανικό.
Υπάρχουν μόνο τρεις τρόποι για να αντιμετωπίσουμε την αίσθηση της επικείμενης απώλειας και απομόνωσης. Αν βρισκόμαστε μέσα σε μια χαρούμενη ασφαλή ένωση, αποδεχόμαστε την ανάγκη για συναισθηματική σύνδεση και μιλάμε γι’ αυτές τις ανάγκες μας απευθείας, με έναν τρόπο που βοηθά τον σύντροφό μας να ανταποκριθεί με στοργή.
Αν όμως βρισκόμαστε μέσα σε μια ασταθή σχέση και δεν είμαστε σίγουροι πώς να εκφράσουμε την ανάγκη μας, είτε την απαιτούμε με θυμό και προσπαθούμε να ωθήσουμε τον σύντροφό μας να ανταποκριθεί ή επιλέγουμε να σιωπήσουμε και να απομακρυνθούμε για να προστατευθούμε. Ανεξάρτητα από τις ακριβείς λέξεις που χρησιμοποιούμε, αυτό που πραγματικά λέμε είναι Δώσε μου σημασία. Στάσου δίπλα μου. Σε χρειάζομαι ή Δεν θα σε αφήσω να με πληγώσεις. Θα χαλαρώσω και θα προσπαθήσω να διατηρήσω τον έλεγχο.
Εάν αυτές οι στρατηγικές γίνουν η αρχή και το επίκεντρο μιας σχέσης, τότε είναι πιθανό να κολλήσουμε σε αυτό που αποκαλώ δαιμονικούς διαλόγους. Αυτοί οι διάλογοι μπορούν να κυριεύσουν τη σχέση σας. Δημιουργούν όλο και περισσότερη δυσαρέσκεια, προειδοποίηση και απόσταση, μέχρι να φτάσουμε σε ένα σημείο όπου πιστεύουμε ότι η μόνη λύση είναι να χωρίσουμε για να απελευθερωθούμε.
Υπάρχουν 3 βασικοί δαιμονικοί διάλογοι που παγιδεύουν τα ζευγάρια σε συναισθηματική λιμοκτονία και ανασφάλεια, χωρίς να επέρχεται λύση:
Ποιος είναι το Κακό Παιδί; Αυτό το αδιέξοδο μοτίβο αλληλοκατηγορίας απομακρύνει αισθητά τους συντρόφους. Οι τσακωμοί μοιάζουν με έναν διαγωνισμό του τύπου «ποιος θα καταφέρει να χαρακτηρίσει τον άλλον». Όπως λέει η Παμ Περιμένω αυτός να υποχωρήσει. Έχω το όπλο μου έτοιμο. Ίσως τραβήξω τη σκανδάλη όταν δεν το περιμένει.
Και οι δύο σύντροφοι χαρακτηρίζουν ο ένας τον άλλο ως αδιάφορο ή προβληματικό. Και οι δυο τους χάνουν. Βέβαια αυτό το μοτίβο επίθεσης-επίθεσης είναι δύσκολο να διατηρηθεί. Αποτελεί συνήθως το προστάδιο ενός πιο συνηθισμένου χορού-παγίδα, με την ονομασία η «πόλκα της διαμαρτυρίας».
Η πόλκα της διαμαρτυρίας. Οι ψυχολόγοι γνώριζαν για χρόνια ότι αυτός ο χορός ζήτησης-απόσυρσης οδηγεί στο διαζύγιο, αλλά δεν μπόρεσαν να καταλάβουν γιατί είναι τόσο διαδεδομένος και «θανατηφόρος». Τώρα καταλαβαίνουμε ότι τα ισχυρά συναισθήματα και οι απαιτητικές ανάγκες διαιωνίζουν αυτό το μοτίβο. Είμαστε προγραμματισμένοι να έχουμε ανάγκη τη συναισθηματική σύνδεση και να φοβόμαστε την απόρριψη και την εγκατάλειψη.
Ακόμα κι αν οι εγκέφαλοί μας ξέρουν ότι επιδεινώνουμε τα πράγματα, επικρίνοντας ή αποκλείοντας τον σύντροφό μας, δεν μπορούμε να απενεργοποιήσουμε αυτή τη λαχτάρα και τον φόβο. Όσο περισσότερο αρνείται να μου μιλήσει ή απορρίπτει τα συναισθήματά μου, τόσο πιο πολύ θυμώνω και τον πιέζω λέει η Μία.
Κάνω οτιδήποτε για να πάρω μια απάντηση από αυτόν. Ο σύντροφός της, ο Τζιμ, αντιδρά Όσο περισσότερο ακούω τον θυμωμένο τόνο φωνής της, τόσο περισσότερο ακούω να λέει ότι δεν θα μπορέσω ποτέ να την ευχαριστήσω. Απλώς απογοητεύομαι και γίνομαι ακόμα πιο σιωπηλός.
Όμως αυτός ο φαύλος κύκλος είναι ο εχθρός, όχι ο/η σύντροφος, αν και κανένας σύντροφος δεν το αναγνωρίζει. Η Μία διαμαρτύρεται για την απομάκρυνση του Τζιμ. Ο Τζιμ προσπαθεί μανιωδώς να αποφύγει την αποδοκιμασία της. Όμως, μιλούν με αυτόν τον τρόπο επειδή αισθάνονται μια ανησυχητική απάντηση στο ερώτηση προσκόλλησής τους, το οποίο στην πραγματικότητα είναι Είσαι εδώ για μένα;
Διαβάστε σχετικά: Το αίνιγμα της αγάπης ποιος θα το λύσει;
Στην «πόλκα της διαμαρτυρίας», κάθε σύντροφος, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της αίσθησης της συναισθηματικής αποσύνδεσης, επιβεβαιώνει ακούσια τους χειρότερους φόβους του άλλου, διατηρώντας αυτό τον φαύλο κύκλο. Στο τέλος, ο απαιτητικός σύντροφος που διαμαρτύρεται, αρχίζει να εγκαταλείπει τον αγώνα για σύνδεση, θρηνώντας τη σχέση και απομακρύνεται. Αυτό οδηγεί στον τελευταίο χορό.
Πάγωμα και φυγή. Σε αυτόν τον χορό και οι δύο σύντροφοι αισθάνονται αβοήθητοι. Κανείς δεν προσπαθεί να έρθει σε επαφή με τον άλλο. Κανείς δεν παίρνει ρίσκα και οι δυο έχουν τραπεί σε φυγή. Σε κάποιες σχέσεις αυτό μπορεί να είναι καλό για λίγο, όμως με τους ανθρώπους που αγαπάμε, αυτός ο «χωρίς ανταπόκριση χορός», είναι βασανιστικός.
Πράγματι, οι σύντροφοι σε αυτή την περίπτωση δεν χορεύουν καθόλου. Παραμένουν αμέτοχοι. Όμως, δεν είμαστε προγραμματισμένοι να ανεχόμαστε αυτού του είδους την απομόνωση. Εάν δεν αλλάξει κάτι, η σχέση θα μπει σε συνθήκη ελεύθερης πτώσης.
Όταν τα ζευγάρια τα οποία έχουν παγιδευτεί σε δαιμονικούς διαλόγους μπαίνουν στη συνεδρία και με ρωτούν Υπάρχει ελπίδα για εμάς; Τους λέω Σίγουρα υπάρχει. Όταν καταλαβαίνουμε τι ακριβώς είναι το δράμα της αγάπης, ποιες είναι οι ανάγκες και οι φόβοι μας, μπορούμε να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον να μετατρέψουμε αυτούς τους αρνητικούς διαλόγους σε θετικές στοργικές συνομιλίες που θα μας οδηγήσουν στην αγκαλιά του/της συντρόφου και θα επαναφέρουν την ασφάλεια στο σπίτι.
Συγγραφέας: Dr. Sue Johnson
Απόδοση: Σοφία Πολυχρονάκη - Φοιτήτρια Ψυχολογίας
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
