PsychologyNow Team

Γιατί είναι δύσκολο να μιλάτε και να διατηρείτε βλεμματική επαφή την ίδια στιγμή;

Γιατί είναι δύσκολο να μιλάτε και να διατηρείτε βλεμματική επαφή την ίδια στιγμή;

PsychologyNow Team

Η βλεμματική επαφή έχει μία μοναδική επίδραση στις διαδικασίες του γνωστικού ελέγχου.


Όταν κάποιος σας μιλάει, έχετε παρατηρήσει ότι δεν σας κοιτάζει συνέχεια στα μάτια... σαν να δυσκολεύεται να σας μιλήσει και να σας κοιτάζει ταυτόχρονα; Ομοίως, όταν εξηγείτε κάτι σε κάποιον ή του λέτε μια ιστορία, μήπως νιώθετε ότι κοιτάτε μακριά από τα μάτια του, έτσι ώστε να μπορείτε να επικεντρωθείτε σε αυτό που λέτε;

Ένα ζευγάρι Ιαπώνων ερευνητών ισχυρίζεται ότι αυτό συμβαίνει επειδή η βλεμματική επαφή έχει μία μοναδική επίδραση στις διαδικασίες του γνωστικού ελέγχου. Ουσιαστικά, το αμοιβαίο βλέμμα είναι τόσο διανοητικά τονωτικό ώστε μας είναι δύσκολο να σκεφτόμαστε καθαρά και να διατηρούμε ταυτόχρονα μία βλεμματική επαφή.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η επαφή με τα μάτια παρεμβαίνει σε άλλες ψυχικές διεργασίες όπως αυτές που αφορούν στην οπτική φαντασία. Αναμφισβήτητα, αυτό δεν είναι τόσο περίεργο, διότι τόσο η επαφή με τα μάτια όσο και η οπτική φαντασία προφανώς αγγίζουν τον ίδιο ψυχικό τομέα. Στη νέα τους μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό “Cognition”, οι ερευνητές Kajimura και Nomura, διερεύνησαν αν η επαφή με τα μάτια παρεμβαίνει, επίσης, στην ικανότητά μας να παράγουμε ρήματα σε μια λεκτική διεργασία και αν αυτό συμβαίνει σε όλες τις περιπτώσεις ή μόνο όταν η διεργασία παραγωγής ρήματος γίνεται ακόμα πιο δύσκολη.

Στη μελέτη τους συμμετείχαν 26 άτομα, τα οποία κλήθηκαν να κοιτάξουν απευθείας σε ένα άγνωστο πρόσωπο που εμφανιζόταν στην οθόνη, ενώ ταυτόχρονα εκτελούσαν μία ακουστική εργασία παραγωγής ρημάτων. Τα πρόσωπα έξι ανδρών και γυναικών που εμφανίστηκαν στην οθόνη, είτε κοίταζαν ευθέως τον συμμετέχοντα ή απέτρεπαν το βλέμμα τους. Τα πρόσωπα ήταν εικονογραφημένα, έτσι ώστε να φαίνονται φυσιολογικά, ανοιγόκλειναν τα μάτια τους και ανέπνεαν κανονικά. Στη δοκιμασία, ο συμμετέχων κοίταζε το πρόσωπο, άκουγε ένα ουσιαστικό και στη συνέχεια του ζητούσαν να πει φωναχτά ένα ρήμα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί με το ουσιαστικό σε μια πρόταση.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια σειρά από ουσιαστικά με εύκολη και δύσκολη βαθμίδα ανταπόκρισης για τους συμμετέχοντες, με βάση την ισχυρή συσχέτιση τους με οποιαδήποτε ρήματα και κατά πόσο μια πιθανή μία απάντηση είναι πολύ πιο ισχυρή από οποιαδήποτε άλλη έναντι της ύπαρξης πολλών εξίσου εύλογων εναλλακτικών λύσεων. Για παράδειγμα, το ουσιαστικό «γάλα» είναι εύκολο και στις δύο περιπτώσεις επειδή σχετίζεται έντονα με το «πίνω» και πολύ περισσότερο με αυτό από ό, τι με οποιοδήποτε άλλο ρήμα.

Το βασικό αποτέλεσμα ήταν ότι οι συμμετέχοντες ανταποκρίθηκαν πιο αργά στη διεργασία παραγωγής ρημάτων όταν διατηρούσαν οπτική επαφή με το πρόσωπο στην οθόνη, σε αντίθεση με την περίπτωση όταν το βλέμμα του προσώπου είχε στραφεί αλλού, αλλά μόνο στην πιο δύσκολη εκδοχή του έργου παραγωγής ρημάτων, όταν οι απαιτήσεις ανάκτησης και επιλογής ήταν υψηλές.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η επαφή με τα μάτια δεν παρεμβαίνει άμεσα στις νοητικές διεργασίες που σχετίζονται ειδικά με την παραγωγή ρημάτων - αν ίσχυε αυτό, τότε ο χρόνος απόδοσης θα έπρεπε να ήταν μεγαλύτερος στην επαφή με τα μάτια στις εύκολες και δύσκολες εκδοχές της δοκιμασίας παραγωγής ρήματος. Αντί αυτού, είπαν ότι τα αποτελέσματα είναι συνεπή με την ιδέα ότι η επαφή με τα μάτια, στραγγίζει τους πιο γενικούς γνωστικούς πόρους μας - το είδος των εναλλακτικών πόρων που πρέπει να αντλήσουμε όταν κάποια άλλη εργασία, όπως η ομιλία, γίνεται πάρα πολύ δύσκολο να διαχειριστεί από συγκεκριμένους πόρους. Γι’ αυτό και όσο πιο περίπλοκη είναι η ιστορία που λέτε (ή η δικαιολογία), τόσο πιο πιθανό είναι να χρειαστεί να διακόψετε την επαφή με τα μάτια.

Οι ενήλικες συνηθίζουμε ενστικτωδώς, να μιλάμε και να κοιτάμε αλλού όταν μιλάμε αλλά αυτό δεν συμβαίνει απαραιτήτως και στα παιδιά. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι τα μικρά παιδιά μπορούν να έχουν οφέλη όταν μαθαίνουν να στρέφουν αλλού το βλέμμα τους κατά τη διάρκεια της σκέψης τους.


Πηγή: digest.bps.org.uk

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...