Τι θα γινόταν αν οι επιστήμονες μπορούσαν να επηρεάσουν με τέτοιο τρόπο τον εγκέφαλό μας ώστε μία τραυματική ανάμνηση να χάσει την συναισθηματική δύναμη που έχει στον ψυχισμό μας;
Νέα έρευνα δείχνει ότι η διέγερση διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου μπορεί να αυξήσει ή να μειώσει την συναισθηματική ένταση μίας συγκεκριμένης ανάμνησης.
Σύμφωνα με τα ευρήματα αυτής της νέας μελέτης οι αναμνήσεις είναι εύπλαστες αν γνωρίζουμε ποιες περιοχές να διεγείρουμε στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου, γεγονός που θα μπορούσε κάποια μέρα να βοηθήσει την εξατομικευμένη θεραπεία ανθρώπων με διαταραχή μετατραυματικού στρες, κατάθλιψη και άγχος.
Τι θα γινόταν αν οι επιστήμονες μπορούσαν να επηρεάσουν με τέτοιο τρόπο τον εγκέφαλό σας ώστε μία τραυματική ανάμνηση να χάσει την συναισθηματική δύναμη που έχει στον ψυχισμό σας; Ο Στηβ Ραμίρεζ, νευροεπιστήμονας του Πανεπιστημίου της Βοστώνης πιστεύει ότι μία μικρή δομή του εγκεφάλου μπορεί να κρατάει τα κλειδιά για τη δημιουργία μελλοντικών τεχνικών για τη θεραπεία της κατάθλιψης, του άγχους και της διαταραχής μετατραυματικού στρες, επιτρέποντας κάποια μέρα στους επιστήμονες να ενδυναμώνουν τις θετικές αναμνήσεις και να περιορίζουν τις αρνητικές.
Μέσα στον εγκέφαλό μας, μία μικρή δομή που ονομάζεται ιππόκαμπος αποθηκεύει τις αισθητηριακές και συναισθηματικές πληροφορίες που δημιουργούν τις αναμνήσεις, είτε θετικές είτε αρνητικές. Καμία ανάμνηση δεν είναι ίδια και κάθε ανάμνηση που έχουμε αποθηκεύεται μέσω ενός μοναδικού συνδυασμού εγκεφαλικών κυττάρων που περιέχει όλες τις περιβαλλοντικές και συναισθηματικές πληροφορίες που σχετίζονται με αυτή. Ο ιππόκαμπος, αν και μικρός σε μέγεθος, αποτελείται από πολλές διαφορετικές υποπεριοχές που δουλεύουν μαζί για να ανακτήσουν τα στοιχεία μίας συγκεκριμένης ανάμνησης.
Στο άρθρο που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Current Biology, ο Ραμίρεζ και μία ομάδα συνεργατών του έδειξαν πόσο εύπλαστη είναι η μνήμη αν γνωρίζουμε ποιες περιοχές του ιππόκαμπου να διεγείρουμε, γεγονός που θα μπορούσε κάποια μέρα να συμβάλει στην εξατομικευμένη θεραπεία για ανθρώπους που ταλαιπωρούνται από ιδιαίτερα ενοχλητικές αναμνήσεις.
Πολλές ψυχιατρικές διαταραχές, ιδιαίτερα η διαταραχή μετατραυματικού στρες, βασίζονται στην ιδέα ότι μετά από μία πολύ τραυματική εμπειρία, το άτομο δεν μπορεί να προχωρήσει στη ζωή του επειδή ανακαλεί συνεχώς τον ίδιο φόβο του, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Η μελέτη δείχνει πως οι τραυματικές αναμνήσεις, όπως εκείνες που είναι η αιτία εμφάνισης διαταραχών όπως η διαταραχή μετατραυματικού στρες, μπορεί να προκαλέσουν ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση. Σύμφωνα με πειράματα που έγιναν σε ποντίκια, μέσω της τεχνητής ενεργοποίησης κυττάρων μνήμης στο κάτω μέρος του ιππόκαμπου, οι αρνητικές αναμνήσεις μπορούν να γίνουν ακόμη πιο εξουθενωτικές. Αντίθετα, η διέγερση κυττάρων μνήμης στο πάνω μέρος του ιππόκαμπου μπορεί να αφαιρέσει την συναισθηματική ένταση από τις κακές αναμνήσεις και να τις κάνει λιγότερο τραυματικές.
Με τη χρήση μίας τεχνικής που λέγεται οπτογενετική, οι ερευνητές χαρτογράφησαν ποια κύτταρα στον ιππόκαμπο ενεργοποιούνταν όταν αρσενικά ποντίκια σχημάτιζαν νέες αναμνήσεις θετικών, ουδέτερων και αρνητικών εμπειριών. Μία θετική εμπειρία, για παράδειγμα, ήταν η έκθεση σε ένα θηλυκό ποντίκι. Αντιθέτως, μία αρνητική εμπειρία ήταν η αίσθηση ενός αιφνίδιου αλλά ήπιου ηλεκτρικού σοκ στα πόδια του ποντικού. Στη συνέχεια, μέσω της αναγνώρισης εκείνων των κυττάρων που ήταν μέρος της διαδικασίας σχηματισμού αναμνήσεων (που πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια μίας φωτεινής πράσινης πρωτεϊνης η οποία φωτιζόταν όταν τα κύτταρα ενεργοποιούνταν), κατάφεραν να πυροδοτήσουν τεχνητά εκείνες τις συγκεκριμένες αναμνήσεις αργότερα, με τη χρήση φωτός laser για την ενεργοποίηση των κυττάρων της μνήμης.
Η μελέτη αποκαλύπτει πόσο διαφορετικοί είναι οι ρόλοι των ανώτερων και κατώτερων περιοχών του ιππόκαμπου. Η ενεργοποίηση της ανώτερης περιοχής του ιππόκαμπου δείχνει να λειτουργεί όπως η αποτελεσματική θεραπεία έκθεσης, αποδυναμώνοντας το τραύμα της αναβίωσης κακών αναμνήσεων. Αλλά η ενεργοποίηση της κατώτερης περιοχής του ιππόκαμπου μπορεί να προκαλέσει διαρκή φόβο και αλλαγές στη συμπεριφορά που σχετίζονται με το άγχος, υποδεικνύοντας ότι αυτή η περιοχή του εγκεφάλου γίνεται υπερδραστήρια όταν οι αναμνήσεις είναι έντονα συναισθηματικά φορτισμένες.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο περιορισμός της υπερδραστηριότητας στο κατώτερο τμήμα του ιππόκαμπου θα μπορούσε πιθανώς να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της διαταραχής μετατραυματικού στρες και αγχωδών διαταραχών.
Αν και οι εγκέφαλοι των ποντικιών και των ανθρώπων είναι διαφορετικοί, οι ερευνητές λένε ότι η γνώση του τρόπου που λειτουργούν αυτές οι θεμελιώδεις αρχές στα ποντίκια βοηθάει στη χαρτογράφηση του τρόπου που λειτουργεί η μνήμη στους ανθρώπους. Η δυνατότητα ενεργοποίησης συγκεκριμένων αναμνήσεων κατά παραγγελία, καθώς και στοχευμένων περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη μνήμη, επιτρέπει στους ερευνητές να δουν ακριβώς ποιες παρενέργειες συνοδεύουν την υπερδιέγερση διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου.
Μελέτη: Artificially Enhancing and Suppressing Hippocampus-Mediated Memories
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
