Αξίζει να δίνουμε περισσότερη προσοχή σε κάθε πληροφορία που μπαίνει στο μυαλό μας πριν την θεωρήσουμε έγκυρη, καθώς αν είναι λάθος, φαίνεται να λειτουργεί ως “ντόμινο” επηρεάζοντας όχι μόνο τις τωρινές απόψεις μας αλλά και τις μελλοντικές μας αποφάσεις.
Βομβαρδιζόμαστε διαρκώς από νέες πληροφορίες μέσα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα κοινωνικά δίκτυα,τα βιβλία, αλλά και τις συνομιλίες μας με άλλους ανθρώπους.
Από πολλές απόψεις, αυτή η πληθώρα πληροφοριών μας επιτρέπει να φτάσουμε σε ένα νέο επίπεδο απόκτησης γνώσεων που δεν ήταν δυνατό πριν. Ωστόσο, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε παραπληροφόρηση η οποία μπορεί να στρεβλώσει τις απόψεις και τις πεποιθήσεις μας.
Σύμφωνα με μία έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Psychological Science in the Public Interest είναι άκρως σημαντικό να “φιλτράρουμε” και να εξετάζουμε εξονυχιστικά τις εγκυρότητα των πηγών μέσω των οποίων λαμβάνουμε την κάθε πληροφορία, πριν αποδεχτούμε την πληροφορία ως αληθινή και αξιόπιστη.
Συγκεκριμένα, αυτή η μελέτη έδειξε πως η έκθεση στην παραπληροφόρηση φαίνεται να επηρεάζει τις ήδη διαμορφωμένες απόψεις και πεποιθήσεις μας. Ακόμα και αν μάθουμε αργότερα ότι μια πηγή που θεωρούσαμε αρχικά ως έγκυρη είναι τελικά αναξιόπιστη, η «λανθασμένη» πληροφορία έχει ήδη καταγραφεί στο υποσυνείδητό μας και εξακολουθεί να επηρεάζει την κρίση μας, άρα και τις επιλογές μας.
Μάλιστα, η επιρροή αυτή γίνεται ισχυρότερη όταν η παραπληροφόρηση αυτή προσδίδει στις προϋπάρχουσες πεποιθήσεις μας ή στην περίπτωση που είναι θέμα πάνω στο οποίο έχουμε ελάχιστες γνώσεις, καθώς έτσι είναι πιο εύκολο να δεχτούμε άκριτα οποιαδήποτε νέα πληροφορία εμφανιστεί μπροστά μας.
Συμπερασματικά, λόγω μιας συνεχούς ροής νέων πληροφοριών καθημερινά και κατά συνέπεια της αναπόφευκτης παραπληροφόρησης περιοδικώς, πρέπει να έχουμε τα αυτιά και τα μάτια μας ανοιχτά ώστε να μπορούμε να δεχόμαστε νέες πληροφορίες, φιλτράροντάς τες, και να προσαρμόζουμε τις ήδη διαμορφωμένες απόψεις μας ενόψει αυτών των νέων στοιχείων.
Είναι πολύ εύκολο να βρείτε στοιχεία για κάτι με το οποίο συμφωνείτε. Είναι πολύ πιο δύσκολο να αναζητήσετε πρόθυμα πληροφορίες που θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποδείξουν ότι κάνετε λάθος. Αλλά αυτό είναι συχνά ένα απαραίτητο μέρος της κριτικής σκέψης.
Επιπλέον, οι αρνητικές επιπτώσεις της παραπληροφόρησης μπορούν να μειωθούν σημαντικά εάν αξιολογούμε την πληροφορία την ώρα που την λαμβάνουμε, όπως έδειξε μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ακαδημαϊκό περιοδικό Memory & Cognition.
Είναι λοιπόν άκρως σημαντικό να μην ενστερνιζόμαστε παθητικά όσα διαβάζουμε και ακούμε, και να είμαστε διατεθειμένοι να αμφισβητήσουμε ανά πάσα στιγμή οποιαδήποτε νέα πληροφορία μπαίνει στο μυαλό μας.
Όπως είπε και ο συγγραφέας Αλβιν Τόφλερ: Οι αναλφάβητοι του 21ου αιώνα δεν θα είναι αυτοί που δεν μπορούν να διαβάζουν και να γράφουν, αλλά αυτοί που δεν θα μπορούν να μάθουν, να απομάθουν και να ξαναμάθουν.
Κάθε φορά λοιπόν που μαθαίνουμε κάτι καινούργιο, είναι χρήσιμο να αναρωτηθούμε:
- Πόσο αλήθεια είναι αυτό;
- Ποια είναι η πηγή αυτών των ισχυρισμών;
- Πρόκειται για μία αξιόπιστη πηγή;
- Τι αποδεικτικά στοιχεία υπάρχουν που να υποστηρίξουν αυτές τις απόψεις;
- Οι απόψεις αυτές φαίνονται λογικές και ορθολογικές;
- Υπάρχουν άλλες εναλλακτικές πιθανές απόψεις;
- Πού μπορώ να ανατρέξω για διερευνήσω αυτές τις πληροφορίες εκτενέστερα;
Ένα υγιές και λειτουργικό μυαλό χρειάζεται να είναι ευέλικτο και ανοιχτό στην αλλαγή, δηλαδή να είμαστε σε θέση να αναπροσαρμόζουμε όσα ήδη γνωρίζουμε, αν χρειαστεί, βάσει των νέων πληροφοριών που λαμβάνουμε. Άλλωστε αυτό το “παίδεμα” του μυαλού, μπορεί να είναι μία ακόμη “άσκηση ευφυΐας” με σκοπό να εξελίξει την κριτική μας σκέψη!
Αξίζει λοιπόν να δίνουμε λίγη περισσότερη προσοχή σε κάθε καινούρια πληροφορία που μπαίνει στο μυαλό μας πριν την θεωρήσουμε έγκυρη, καθώς μια λάθος πληροφορία φαίνεται να λειτουργεί ως “ ντόμινο ” επηρεάζοντας έτσι όχι μόνο τις τωρινές απόψεις και πεποιθήσεις μας αλλά και τις μελλοντικές μας αποφάσεις.
Η απορρόφηση μια νέας πληροφορίας είναι σίγουρα μια διεργασία που γίνεται ασυνείδητα κατά προσέγγιση, όμως μπορούμε σίγουρα να αποκτήσουμε περισσότερο έλεγχο γύρω από κάθε νέο στοιχείο, έχοντας ενεργό ρόλο σε κάθε τι καινούριο που παρατηρούμε.
Ασφαλώς, δεν μπορούμε να ελέγχουμε συνεχώς κάθε πληροφορία , αυτό θα ήταν ανέφικτο και ενδεχομένως λίγο παρανοϊκό!
Σίγουρα όμως ακολουθώντας τα παραπάνω βήματα, και επιλέγοντας συνειδητά τις πηγές και τα μέσα που χρησιμοποιούμε για την πληροφόρησή μας, μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε την έκθεση σε αναξιόπιστες πληροφορίες και τις αρνητικές επιρροές στην καθημερινότητά μας.
Πηγή: theemotionmachine.com
Απόδοση: Ίρις Καλπούζου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
