Όλα τα ευρήματα είναι ιδιαιτέρως σημαντικά και δείχνουν μία αρκετά αντικειμενική εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει ο ανθρώπινος εγκέφαλος.
Ο τομέας της έρευνας στην ψυχολογία έχει κατηγορηθεί από πολλούς ότι πλέον δεν έχει να προσφέρει νέα ευρήματα και ότι βρίσκεται σε κρίση. Ωστόσο, η ψυχολογία αποτελεί ένα τόσο ευρύ πεδίο με πολλούς και διαφορετικούς κλάδους που αναπόφευκτα κάποιοι από αυτούς θα έχουν τη δυνατότητα να παράγουν περισσότερα και πιο αξιόπιστα ευρήματα.
Νέα μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τον Rolf Zwaan και τους συναδέλφους του στο Erasumus University Rotterdam και δημοσιεύτηκε στο PsyArXiv μελέτησε 9 ευρήματα της Γνωστικής Ψυχολογίας που σχετίζονται με την αντίληψη, τη μνήμη και τη μάθηση, τα οποία βρέθηκαν να είναι έγκυρα και αξιόπιστα.
Οι ερευνητές μελέτησαν εκατοντάδες συμμετέχοντες μέσα από την ιστοσελίδα ερωτηματολογίων της Amazon’s Mechanical Turk, στους οποίους χορηγούσαν το ίδιο ερωτηματολόγιο ή μία παρεμφερή μορφή του, δύο φορές για να ελέγξουν αν υπήρχε διαφορά στη συμπεριφορική τους αντίδραση και όπως προέκυψε τα ευρήματα ήταν τα ίδια σε όλες τις περιπτώσεις.
Τα 9 αυτά ισχυρά ευρήματα είναι τα εξής:
- The Simon Effect: Οι συμμετέχοντες καλούνταν να πατήσουν τα πλήκτρα του υπολογιστή για να υποδηλώσουν όσο πιο γρήγορα μπορούσαν το χρώμα ενός κύκλου που εμφανίζονταν στην οθόνη. Βρέθηκε ότι οι απαντήσεις ήταν πιο γρήγορες όταν το κουμπί, που έπρεπε να πατήσουν για να υποδηλώσουν το χρώμα, βρισκόταν στην ίδια μεριά της οθόνης με τον κύκλο. Αυτή η ενέργεια «ερέθισμα- αντίδραση» (Stimulus- Response) είναι ιδιαίτερα σημαντική για τον σχεδιασμό της αλληλεπίδρασης ανθρώπου-μηχανής.
- The Flanker Task: Οι συμμετέχοντες έπρεπε να πατήσουν το σωστό κουμπί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα για να δείξουν αν το ερέθισμα που προβάλλεται είναι φωνήεν ή σύμφωνο. Η αντίδραση τους ήταν πιο γρήγορη όταν η σωστή απάντηση συνοδευόταν από περισπαστικά γράμματα της ίδιας κατηγορίας (π.χ. το σωστό φωνήεν να παρουσιάζεται μαζί με άλλα φωνήεντα), απ’ ό,τι όταν τα γράμματα ανήκαν σε διαφορετική κατηγορία (π.χ. το σωστό φωνήεν να παρουσιάζεται με άλλα σύμφωνα). Από αυτή τη δοκιμασία επιβεβαιώνεται ότι ως ένα βαθμό δεν μπορούμε παρά να επεξεργαζόμαστε μία άσχετη πληροφορία.
- Motor Priming: Σε αυτή τη δοκιμασία εμφανιζόταν στους συμμετέχοντες βέλη με δεξιά και αριστερή φορά και οι συμμετέχοντες έπρεπε να ανταποκριθούν στη φορά του βέλους όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Βρέθηκε, ότι όταν εμφανιζόταν ένα προειδοποιητικό βελάκι που τους έδειχνε ποια θα είναι η φορά, η αντίδραση ήταν γρηγορότερη. Αντίθετα, όταν αυτή η προειδοποίηση ήταν ψευδής, η αντίδραση ήταν πιο αργή. Μερικά προειδοποιητικά βέλη ήταν έτσι φτιαγμένα, ώστε να είναι για τους συμμετέχοντες ασυνείδητα, δηλαδή να μην είναι ορατά συνειδητά. Σε αυτή την περίπτωση τα αποτελέσματα ήταν αντίθετα, αφού όταν η προειδοποίηση ήταν λάθος η σωστή απάντηση ήταν πιο γρήγορη. Αυτά τα ευρήματα δείχνουν πώς η πληροφορία που περνάει στο ασυνείδητο μπορεί να τροποποιεί τη συμπεριφορά μας και πώς μπορεί να υπάρχει αντίθετο αποτέλεσμα όταν η πληροφορία αυτή προσλαμβάνεται σε συνειδητό επίπεδο.
- Spacing Effect: Στους συμμετέχοντες παρουσιάστηκαν αλυσίδες πολλών λέξεων μαζί, με κάποιες λέξεις να εμφανίζονται παραπάνω από μία φορά μέσα στην αλυσίδα. Κάποιες επαναλαμβανόμενες λέξεις ήταν κοντά στην αλυσίδα (massing) και κάποιες είχαν ανάμεσά τους άλλες παρεμβαλλόμενες λέξεις (spacing). Όταν χορηγήθηκαν στους συμμετέχοντες τεστ μνήμης, φάνηκε ότι οι λέξεις που παρεμβάλλονταν από άλλες, είχαν χαραχθεί πιο βαθιά στη μνήμη τους από ό,τι οι υπόλοιπες. Αυτό το εύρημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για εφαρμογές στη μάθηση και την εκπαίδευση.
- False Memories: Στους συμμετέχοντες παρουσιάστηκαν προτάσεις με λέξεις παρόμοιας σημασίας. Όταν τους ζητήθηκε να τις ανακαλέσουν στη μνήμη τους, ήταν πιο πιθανό να κάνουν λάθος δηλώνοντας ότι τους είχε παρουσιαστεί μία νέα λέξη παρόμοιας σημασίας με τη λίστα που τους δόθηκε, παρά μία λέξη άσχετη με αυτή. Αυτή η βασική απόδειξη για τη λανθασμένη μνήμη, μας δείχνει ότι είναι πολύ εύκολο να νιώσουμε ότι είχαμε μία εμπειρία πριν καν την αποκτήσουμε.
- Serial Position Effect: Οι συμμετέχοντες έπρεπε να απομνημονεύσουν λίστες με 20 λέξεις. Όπως φάνηκε αργότερα, οι συμμετέχοντες μπορούσαν να θυμηθούν καλύτερα τις λέξεις που υπήρχαν στην αρχή της κάθε λίστας από αυτές που υπήρχαν στο τέλος.
- Associative Priming: Οι συμμετέχοντες έπρεπε να δηλώσουν γρήγορα αν η λέξη που παρουσιάζεται στην οθόνη είναι υπαρκτή ή όχι. Αποδείχθηκε ότι απαντούσαν πιο γρήγορα στις πραγματικές λέξεις, όταν είχε προηγηθεί μία λέξη παρόμοιας σημασίας. Με αυτόν τον τρόπο καταλαβαίνουμε η ενεργοποίηση της μνήμης εξαπλώνεται μέσα από δίκτυα που περιέχουν σχετικές μεταξύ τους πληροφορίες στον εγκέφαλο.
- Repetition Priming: Οι συμμετέχοντες έβλεπαν λίστες λέξεων στις οποίες υπήρχαν μερικές πολύ συχνές και άλλες λιγότερο συχνές λέξεις και καλούνταν να αποφασίσουν γρήγορα για κάθε μία λέξη αν είναι υπάρχει ή όχι. Μερικές από τις λίστες ήταν επαναλαμβανόμενες. Παρατηρήθηκε ότι οι συμμετέχοντες αποφάσιζαν πιο γρήγορα όταν είχαν ξαναδεί τη λέξη και ειδικά όταν αυτή δεν ήταν πολύ συχνή. Αυτή η παρατήρηση δείχνει μία ενδιαφέρουσα αλληλεπίδραση ανάμεσα στη βραχυπρόθεσμη μνήμη (πόσο πρόσφατα εμφανίστηκε η λέξη) και στην μακροπρόθεσμη μνήμη (πόσο γνωστή είναι η λέξη).
- Shape simulation: Σε αυτή τη δοκιμασία οι συμμετέχοντες είδαν προτάσεις που αντιστοιχούσαν σε κάποιες εικόνες και για κάθε εικόνα έπρεπε να αποφασίσουν αν το αντικείμενο που παρουσιάζεται σε αυτή είναι αντίστοιχο της πρότασης που το συνοδεύει. Φάνηκε ότι οι συμμετέχοντες απαντούσαν σωστά και γρηγορότερα στο συνδυασμό εικόνας και πρότασης όταν αυτά τα δύο ήταν συμβατά. Για παράδειγμα, στην πρόταση ο δασοφύλακας είδε τον αετό στον ουρανό, οι απαντήσεις ήταν πιο σωστές όταν υπήρχε η εικόνα ενός αετού που πετάει παρά όταν υπήρχε η εικόνα ενός αετού που κάθεται. Αυτό το εύρημα δείχνει ότι αυτόματα συνδέουμε τις προτάσεις που διαβάζουμε με συγκεκριμένες εικόνες.
Όλα τα παραπάνω ευρήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά και δείχνουν μία αρκετά αντικειμενική εικόνα για τον τρόπο με τον οποίο δουλεύει ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Το γεγονός ότι η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τους ίδιους συμμετέχοντες δύο φορές, προσδίδει ακόμα μεγαλύτερη εγκυρότητα και αξιοπιστία στα ευρήματα τα οποία ήταν επαναλαμβανόμενα.
Πηγή: digestbps.org.uk
Έρευνα: Participant Nonnaiveté and the Reproducibility of Cognitive Psychology
Aπόδοση: Γλυκερία Αποστολοπούλου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
