PsychologyNow Team

Queer συνείδηση: προσωπική αξία ή ψυχοθεραπευτική υποχρέωση;

Queer συνείδηση: προσωπική αξία ή ψυχοθεραπευτική υποχρέωση;

PsychologyNow Team

Με επιρροές από το κίνημα του φεμινισμού και του νεοδομισμού, οι queer θεωρητικοί κινούνται προς την αποσταθεροποίηση των δυαδικών αντιθέσεων, όπως ετερόφυλος/ομοφυλόφιλος, και βλέπουν τη σεξουαλικότητα σαν μια κοινωνική κατασκευή: ρευστή, πλουραλιστική και συνεχώς διαπραγματεύσιμη.


Σύμφωνα με το λεξικό των Μέσων και Επικοινωνίας της Οξφόρδης, η queer θεωρία αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1990, με στόχο να αποδομήσει την στρατηγική ουσιοκρατία στην αναπαράσταση της σεξουαλικότητας και του φύλου. Με επιρροές από το κίνημα του φεμινισμού και του νεοδομισμού, οι queer θεωρητικοί κινούνται προς την αποσταθεροποίηση των δυαδικών αντιθέσεων, όπως ετερόφυλος/ομοφυλόφιλος, και βλέπουν τη σεξουαλικότητα σαν μια κοινωνική κατασκευή: ρευστή, πλουραλιστική και συνεχώς διαπραγματεύσιμη.

Κάποτε, ως φοιτητής ψυχολογίας παρακολούθησα μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση για ένα περιστατικό ειδικής φοβίας σε γυναικεία σεξουαλικά όργανα από νεαρό φοιτητή. Ένας συμφοιτητής μου σήκωσε το χέρι του και έκανε την εύλογη ερώτηση αν ο σεξουαλικός προσανατολισμός του εν λόγω θεραπευόμενου είχε διερευνηθεί. Η απάντηση του εισηγητή ήταν θετική και τεκμηριώθηκε στο περίπου ως εξής «Όταν παρακολουθούσε ετερόφυλο πορνογραφικό υλικό, ταυτιζόταν με τους άντρες, επομένως ήταν ετεροφυλόφιλος. Δεν είχε φαντασιώσεις με άντρες».

Η αλήθεια είναι πως η συζήτηση αυτή διακίνησε μέσα μου ένα σωρό σκέψεις: «Πώς ο σεξουαλικός προσανατολισμός κάποιου σχετίζεται με την ταυτότητα φύλου του;», «Η ταυτότητα φύλου ενός ομοφυλόφιλου άνδρα εκφράζεται νομοτελειακά μέσα από θηλυκότητα;»,  «Πώς γίνεται ένας τόσο καλός ψυχοθεραπευτής να μην είναι ενήμερος για τέτοια θέματα;», «Πώς θα ψυχοεκπαίδευα έναν έφηβο σε αναζήτηση σεξουαλικής ταυτότητας, ή ταυτότητας φύλου, αν σκεφτόμουν ετεροκανονικά;», και τέλος, «Είναι η queer συνείδηση μια προσωπική αξία, ή μια δεοντολογική υποχρέωση των θεραπευτών;».

Όταν ένα ζήτημα έχει τόσες πρακτικές προεκτάσεις και κρούει σήματα κινδύνου δεοντολογικής φύσης και ψυχοθεραπευτικής αποτελεσματικότητας, δύσκολα θα το χαρακτήριζα ως μια «απλή» προσωπική αξία. Οι απλές προσωπικές αξίες παύουν να είναι μόνο προσωπικές, όταν παίζουν ενεργό ρόλο μέσα στη συνεδρία, ή έρχονται ως αίτημα μέσα στην ψυχοθεραπευτική πράξη.Η καλή γνώση μιας ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης δεν αρκεί, καθώς η θεραπεία είναι μια κοινωνική συνδιαλλαγή που διέπεται από επιπρόσθετους κοινωνικούς κανόνες πέραν των θεραπευτικών πρωτοκόλλων. Επομένως, θα λέγαμε πωςη queer συνείδηση βοηθάει τον θεραπευτή να είναι συμπεριληπτικός και να αποδέχεται άνευ όρων, μια ποιότητα που συναντάται σε όλα σχεδόν τα σύγχρονα ψυχοθεραπευτικά μοντέλα.

Σίγουρα οι προηγούμενες γενιές ψυχοθεραπευτών ανατράφηκαν και εκπαιδεύτηκαν σε ετεροκανονικά πλαίσια, μη συμπεριληπτικά και  με άγνοια προς ομάδες ανθρώπων που δεν αναπαραστούν δίπολα και δοτούς ρόλους, όπως αρρενωπότητα/θηλυκότητα, ετεροφυλόφιλος/ομοφυλόφιλος, γυναίκα νοικοκυρά/άνδρας κυνηγός. Αυτό το άλλοθι, όμως, δε μπορεί να αποδοθεί σε νεαρούς θεραπευτές.

Κάθε φορά που ένας νέος ψυχοθεραπευτής ενισχύει και αναπαράγει ετεροκανονικές αναπαραστάσεις, αφαιρεί το δικαίωμα της αξιοπρεπούς θεραπείας σε άτομα έξω από δυαδικότητες.


Συγγραφέας: Μπιρμπίλης Γιάννης, Απόφοιτος τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, εκπαιδευόμενος στη Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Θεραπεία

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Chandler, Daniel, and Rod Mundlay. “A Dictionary of Media and Communication (1 Ed.)” Dictionary of Media and Communication, Oxford University Press, 2011, www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100358573.

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...