PsychologyNow Team

Πανδημία Covid 19: Ψυχολογική προσέγγιση στη διαχείριση πένθους - ο ρόλος των τελετουργιών

Πανδημία Covid 19: Ψυχολογική προσέγγιση στη διαχείριση πένθους - ο ρόλος των τελετουργιών

PsychologyNow Team
αναμμένα κεριά προσεγγίζουν ψυχολογικά  τη διαχείριση πένθους και το ρόλο των τελετουργιών

Η πανδημία του νέου Κορωνοϊού Covid -19 έχει οδηγήσει παγκοσμίως σε μία σειρά από πένθη εξαιτίας των απωλειών/θανάτων από το νέο ιό. Παραγνωρισμένα πένθη που βιώνονται σε ψυχικό, κοινωνικό, οικονομικό επίπεδο λόγω της αποσταθεροποίησης της υγειονομικής περίθαλψης των οικονομικών συστημάτων, απώλειας των κοινωνικών συνδέσεων, προσωπικών ελευθεριών και καθημερινής ρουτίνας. Πρόκειται λοιπόν για μία συλλογική επιδημιολογική και ψυχολογική κρίση.


Το πένθος είναι μία ψυχική, φυσιολογική διαδικασία που απαιτεί την ενεργό συμμετοχή του πενθούντα. Για τη διεργασία του πένθους είναι πολύ σημαντική η έκφραση και το μοίρασμα των συναισθημάτων. Οι κάθε είδους καταστάσεις αποτροπής από τη συμμετοχή στις τελετές του πένθους για αγαπημένα πρόσωπα συχνά οδηγεί σε περιπεπλεγμένα πένθη.

Ο ρόλος των τελετουργιών στη διεργασία του πένθους

Οι τελετές συμβολικά επιτρέπουν την επιβεβαίωση του γεγονότος του θανάτου μέσα στο χρόνο, είναι ένας κοινός συμβολικός τρόπος και τόπος μνημόνευσης, επιτρέπουν στην αναγνώριση του οριστικού/φυσικού διαχωρισμού από τον νεκρό. Η τελετή της κηδείας είναι ένα σύμβολο πένθους και συμβολίζει την έναρξη του. Το φέρετρο πιστοποιεί στους πενθούντες ότι το αγαπημένο πρόσωπο είναι νεκρό. Οι συμβολισμοί των τελετών βοηθούν στην αποδοχή του μη αναστρέψιμου του θανάτου του εκλιπόντα/ νεκρού.

Σήμερα, στο πλαίσιο της επιδημιολογικής κρίσης, οι θάνατοι είτε συνδέονται είτε όχι με τη πανδημία Covid -19, υπάρχει περιορισμός ή απαγόρευση στις τελετές, δεν καθίσταται εφικτή η κοινή συλλογική μνήμη του νεκρού μέσω της οικογενειακής και κοινωνικής επανένωσης.

Σε περίπτωση θανάτου αγαπημένου προσώπου, στα παιδιά/έφηβους θα ήταν καλό να εξηγήσουμε με απλά λόγια, ότι ο κρατικός μηχανισμός για να προστατεύσει τους πολίτες από τον νέο Κορωνοϊό περιορίζει ή σε κάποιες χώρες απαγορεύει την συμμετοχή της οικογένειας/φίλων στις τελετές/κηδεία κάτι που ισχύει για όλες τις οικογένειες που πενθούν.


Διαβάστε σχετικά: Απώλεια: Όταν χάνεις κάποιον που αγαπάς


Με την ύφεση της πανδημίας ιδανικά η οργάνωση μίας αναμνηστικής τελετής θα μπορούσε να υλοποιηθεί για το αγαπημένο πρόσωπο (σε προσωπικό χώρο του εκλιπόντα, νεκροταφείο,...). Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι τελετές και η μνημόνευση του εκλιπόντα θα μπορούσαν να γίνουν μέσω εικονικών/διαδικτυακών συμβολικών τελετών με την οικογένεια και φίλους. Άλλοι συμβολικοί τρόποι που θα βοηθήσουν στη διεργασία του πένθους κυρίως ανθρώπους που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο/τηλέφωνο είναι (αναμνηστικά αντικείμενα, φωτογραφίες, το άναμμα κεριών).

Οι συμβολικές τελετές βοηθούν ενήλικες και παιδιά/έφηβοι (σύμφωνα πάντα οι ανήλικες με την αναπτυξιακή και συναισθηματική ετοιμότητά τους) να ακολουθήσουν, να μνημονεύσουν, να αναγνωρίσουν το θάνατο, να εκφράσουν τη θλίψη τους, να πενθήσουν.

Η σημασία στη διατήρηση της σύνδεσης με τον ασθενή

Κατά τη διάρκεια της εξαιρετικά δύσκολης περιόδου του νέου Κορωνοϊού που επιφέρει την αναγκαστική απομόνωση του ασθενούς από τα κοντινά, αγαπημένα του πρόσωπα, θα ήθελα να αναφερθώ στον ρόλο της οικογένειας στην καθημερινή επικοινωνία/υποστήριξη της στον ασθενή μέσω τηλεφώνου/διαδικτύου, αλλά τονίζοντας τον πολύτιμο διαμεσολαβητικό ρόλο του προσωπικού υγείας.

Ο ρόλος των ιατρών/νοσηλευτών, θα πρέπει να εντάσσει την ψυχική μέριμνα και φροντίδα ώστε να λειτουργήσουν διαμεσολαβητικά, ως γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ του βαριά άρρωστου ασθενούς (μεταφέροντας λόγια αγάπης, ευχές, σκέψεις) από την οικογένειά του.

Η ψυχική φροντίδα/υποστήριξη των νοσηλευτών προς τον ασθενή κατά την πορεία της νοσηλείας του ή στο τέλος της ζωής του θα λειτουργήσει παρηγορητικά στον ασθενή, επουλωτικά στην οικογένειά του στη διεργασία του πένθους, όπως και στο νοσηλευτή/τρία που καθημερινά καλείται να αντιμετωπίσει τα δικά του πένθη.

Ας ευχηθούμε η πανδημία του νέου Κορωνοϊού Covid - 19 να μας οδηγήσει σε προβληματισμό και επαναπροσδιορισμό της αντίληψης, της θέσης μας και των αξιών για τη ζωή, γιατί η ζωή εμπεριέχει το θάνατο.


Συγγραφέας: Λίλιαν Σουμέλη, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...