Οι εμπειρίες κοντά στον θάνατο, γνωστές διεθνώς ως Near-Death Experiences (NDEs), μπορεί να έχουν μια βαθιά και μόνιμη επίδραση στη ζωή και την κοσμοθεωρία του ατόμου.
Νέα έρευνα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βιρτζίνια ρίχνει φως στους τρόπους υποστήριξης που μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικότερα στη διαχείριση αυτής της μοναδικής εμπειρίας.
Η έρευνα, που προέρχεται από το Τμήμα Μελετών Αντιληπτικών Φαινομένων του Πανεπιστημίου (Division of Perceptual Studies), θεωρείται η πρώτη που εξετάζει συστηματικά τους πιο συνηθισμένους και αποτελεσματικούς τρόπους υποστήριξης για όσους αντιμετωπίζουν βαθιές αλλαγές στην κοσμοθεωρία τους μετά από μια εμπειρία κοντά στον θάνατο.
Οι ψυχολογικές επιδράσεις των εμπειριών κοντά στον θάνατο
Για τους περισσότερους ανθρώπους, οι εμπειρίες αυτές έχουν θετική επίδραση: η επαφή με τον θάνατο μπορεί να οδηγήσει σε ανανεωμένο σκοπό ζωής, βαθύτερη επιθυμία για προσφορά και μια ενισχυμένη αίσθηση ενότητας με κάτι ευρύτερο.
Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις, το άτομο δυσκολεύεται να ερμηνεύσει ή να ενσωματώσει αυτή την εμπειρία ειδικά όταν συγκρούεται με τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές του πεποιθήσεις, τις προσωπικές αξίες ή την επιστημονική του αντίληψη.
Πολλοί επίσης παλεύουν να εντάξουν τις αλλαγές στις προτεραιότητες, τις σχέσεις και τις αξίες τους στην καθημερινότητά τους.
Η κατάλληλη υποστήριξη μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική, τονίζει η ερευνήτρια Δρ. Πεχλιβάνοβα, από το Τμήμα Ψυχιατρικής και Νευροσυμπεριφορικών Επιστημών του Πανεπιστημίου: Γνωρίζουμε πολλά για αυτές τις εμπειρίες μέσα από δεκαετίες ερευνών, τα χαρακτηριστικά τους, τη συχνότητα, τις ιατρικές συνθήκες υπό τις οποίες συμβαίνουν, αλλά και τον τρόπο που επηρεάζουν τους ανθρώπους, ακόμη και σε φυσιολογικό επίπεδο, εξηγεί.
Ωστόσο, η έρευνα για το πώς μπορούμε να στηρίξουμε αποτελεσματικά αυτά τα άτομα και να ανταποκριθούμε στις ιδιαίτερες ανάγκες τους παραμένει περιορισμένη. Ελπίζουμε να αρχίσουμε να καλύπτουμε αυτό το κενό και να εμπνεύσουμε κι άλλους ερευνητές, ιδίως κλινικούς για να αφιερώσουν χρόνο και προσοχή σε αυτά τα ζητήματα.
Τα ευρήματα της έρευνας
Η ερευνήτρια Δρ. Πεχλιβάνοβα και οι συνεργάτες της μελέτησαν τις μορφές επαγγελματικής βοήθειας, θεραπείας και κοινωνικής υποστήριξης που αναζήτησαν 167 άτομα μετά την εμπειρία τους, καθώς και τους παράγοντες που καθόρισαν ποιοι χρειάστηκαν υποστήριξη.
Βασικά στοιχεία:
- Πάνω από τους μισούς (64%) αναζήτησαν κάποια μορφή βοήθειας.
- Από αυτούς, το 78% θεώρησε την υποστήριξη ωφέλιμη.
- Όσο εντονότερη ήταν η εμπειρία, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να αναζητηθεί βοήθεια.
- Άτομα με ιστορικό ψυχολογικών δυσκολιών ήταν επίσης πιο πιθανό να αναζητήσουν υποστήριξη.
Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία επιτυχούς υποστήριξης ήταν η αποδοχή και επιβεβαίωση του βιώματος. Πολλοί διστάζουν να μιλήσουν, φοβούμενοι μήπως χαρακτηριστούν «τρελοί». Όπως παρατήρησαν οι ερευνητές, όσοι συνάντησαν θετική ή δεκτική αντίδραση όταν αποκάλυψαν την εμπειρία τους, ήταν πολύ πιο πιθανό να θεωρήσουν συνολικά την υποστήριξη ευεργετική.
Παράγοντες που ενισχύουν ή περιορίζουν την υποστήριξη
Η βοήθεια θεωρήθηκε πιο χρήσιμη όταν οι συμμετέχοντες ήταν μεγαλύτερης ηλικίας, περιέγραφαν την παιδική τους ηλικία ως ευτυχισμένη (δείγμα ψυχικής ανθεκτικότητας), και λάμβαναν υποστήριξη από ομάδες ή διαδικτυακές κοινότητες εξοικειωμένες με το φαινόμενο των NDEs.
Άτομα με καλή ψυχική υγεία ήταν λιγότερο πιθανό να ζητήσουν βοήθεια, αλλά όταν το έκαναν, τη θεωρούσαν πιο αποτελεσματική. Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι αυτό ίσως αντανακλά είτε έμφυτη ανθεκτικότητα που τους επέτρεψε να επεξεργαστούν το βίωμα χωρίς εξωτερική στήριξη, είτε ότι η καλή ψυχική τους κατάσταση ήταν αποτέλεσμα μιας θετικής, επικυρωτικής υποδοχής.
Αντιθέτως, η υποστήριξη που προήλθε από επαγγελματίες ψυχικής υγείας συνδέθηκε με χαμηλότερα επίπεδα αντιλαμβανόμενης βοήθειας. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στην έλλειψη εξειδίκευσης πολλών επαγγελματιών σε θέματα που αφορούν εμπειρίες κοντά στον θάνατο.
Ελπίζουμε ότι αυτή η μελέτη θα φωτίσει τις ανάγκες υποστήριξης των ατόμων που προσπαθούν να νοηματοδοτήσουν μια εμπειρία κοντά στον θάνατο και τις συνέπειές της, δηλώνει η ερευνήτρια Δρ. Πεχλιβάνοβα.
Σε μια εποχή ολιστικής φροντίδας και αυξανόμενης επιστημονικής έρευνας γύρω από αυτές τις εμπειρίες, είναι ζωτικής σημασίας να εκπαιδευτούν οι επαγγελματίες υγείας ώστε να καλύψουν αυτό το κενό φροντίδας.
Συνοψίζοντας
Οι εμπειρίες κοντά στον θάνατο μπορούν να αποτελέσουν ένα βαθιά μεταμορφωτικό γεγονός, άλλοτε πηγή δύναμης και άλλοτε αφορμή για υπαρξιακή σύγχυση. Η νέα αυτή έρευνα υπενθυμίζει ότι η ψυχολογική υποστήριξη χρειάζεται να είναι ευαίσθητη, ανοιχτή και ενημερωμένη για να βοηθήσει πραγματικά.
Για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, η μελέτη αυτή λειτουργεί ως υπενθύμιση να διευρύνουν τις γνώσεις και την εκπαίδευσή τους γύρω από εμπειρίες που, παρότι σπάνιες, αγγίζουν βαθιά την ανθρώπινη ψυχή.
Με πληροφορίες από American Psychological Association
