Ο Δαλάι Λάμα έλεγε: «Να θυμάστε, το να μην παίρνετε μερικές φορές αυτό που θέλετε είναι μια αφάνταστη εύνοια της τύχης».
Όπως ο αγρότης στον θρύλο, δεν ξέρουμε τι είναι καλό ή κακό για εμάς, ποια καταστροφή μπορεί να οδηγήσει σε κάτι υπέροχο και ποια καλοτυχία μπορεί να είναι κατάρα. Και αν τα γεγονότα δεν εξελίσσονται σε κάτι απροσδόκητο, ίσως κάθε αναποδιά είναι ακριβώς αυτό που θα μας οδηγήσει να εξελιχθούμε και να δυναμώσουμε ως άτομα. Ο Αλμπέρ Καμύ έγραψε: «Στην καρδιά του χειμώνα, ανακάλυπτα επιτέλους πως φύλαγα μέσα μου ένα αήττητο καλοκαίρι», και ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι: «Όσο πιο σκοτεινή είναι η νύχτα τόσο πιο φωτεινά είναι τα αστέρια».
Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια, ο φιλόσοφος Σενέκας αναγνώρισε τη σπουδαιότητα των δυσχερειών για μια βελτιωμένη ζωή, σημειώνοντας: «Κανένας άνθρωπος δεν είναι πιο δυστυχής από αυτόν που δεν αντιμετωπίζει ποτέ αντιξοότητες. Γιατί δεν του δίνεται η ευκαιρία να αποδείξει την αξία του». Οι ευλογίες και τα δεινά της ζωής πρέπει να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο: ως παροδικές καταστάσεις στο ταξίδι μας για να τελειοποιήσουμε τον χαρακτήρα μας και να βελτιώσουμε τον εαυτό μας. Το να χάσουμε κάτι που επιθυμούσαμε θα μπορούσε, με τη σωστή στάση, να είναι το καλύτερο πράγμα που μας συνέβη ποτέ (θυμηθείτε το αν τυχόν περνάτε δυσκολίες τώρα).
Άρα, μια στωική νοοτροπία είναι εκείνη στην οποία υιοθετούμε μια στάση που αξιοποιεί οτιδήποτε συμβαίνει και όλα όσα έχουμε. Αν ο έλεγχος των εξωτερικών συμβάντων είναι μια ψευδαίσθηση, πρέπει να αποδεχτούμε τη στιγμή στην οποία βρισκόμαστε ώστε να την αξιοποιήσουμε στο έπακρο. Το παρελθόν έχει ήδη συμβεί και δεν αλλάζει, και το μέλλον δεν συμβαίνει τώρα, άρα δεν μπορεί επίσης να αλλάξει. Μπορεί να περνάμε ώρες κάθε μέρα ανησυχώντας και για τα δύο –τα λάθη που κάναμε, πράγματα για τα οποία μετανιώσαμε, τις διαφορετικές επιλογές που θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει, τις δυσκολίες που ίσως αντιμετωπίσουμε, τις πιθανές απώλειες και μελλοντικές ταπεινώσεις–, αλλά τίποτε απ’ όλα αυτά δεν είναι «πραγματικό».
Η μεταμέλεια είναι απλώς ο τρόπος μας να κουβαλάμε ένα παλιό λάθος στο μέλλον μας, και ο φόβος είναι ένας πόνος που φανταζόμαστε ότι πρέπει να νιώσουμε. Το παρελθόν και το μέλλον δεν επηρεάζονται από τα πράγματα που ελέγχουμε, από τις πράξεις μας αυτή τη στιγμή, άρα μπορούμε ή να τα αποδεχτούμε και να ζήσουμε σύμφωνα με τις αρχές του Στωικισμού ή να συνεχίσουμε να υποφέρουμε για πράγματα που δεν έχουν απτή υπόσταση στην πραγματικότητα.
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Η στωική φιλοσοφία στην καθημερινότητά μας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα στο dioptra.gr και σε όλα τα συνεργαζόμενα βιβλιοπωλεία.
Διαβάστε τις πρώτες σελίδες του βιβλίου.
