Όταν σκεφτόμαστε τον εαυτό μας πιο μακριά μέσα στον χρόνο, είτε στο παρελθόν είτε στο μέλλον, η αντίληψή μας γι’ αυτόν γίνεται λιγότερο ξεκάθαρη.
Όταν κοιτάτε δύο αντικείμενα που βρίσκονται κοντά σας, είναι εύκολο να τα ξεχωρίσετε, αλλά όταν είναι πιο μακριά, γίνεται δύσκολο να κάνετε τη διάκριση. Τα δύο αντικείμενα φαίνονται κάπως συμπιεσμένα, μια βασική αρχή της αντίληψης. Η έννοια του εαυτού ενός ανθρώπου λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, σύμφωνα με μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ.
Αν κάποιος σας ρωτήσει, για παράδειγμα, αν σκέφτεστε ότι θα είστε πιο ήρεμοι αύριο από ό,τι σήμερα, είναι εύκολο να συγκρίνετε αυτά τα δύο. Αλλά αν σας ρωτήσουν αν πιστεύετε ότι θα είστε πιο ήρεμοι σε 10 αντί σε 11 μέρες, γίνεται πολύ πιο δύσκολο να κάνετε τη διάκριση μεταξύ τους.
Η αυτοαντίληψη γίνεται όλο και πιο θολή σταδιακά, όσο απομακρυνόμαστε από το παρόν. Όταν σκέφτεστε τον εαυτό σας πιο μακριά μέσα στον χρόνο, είτε στο παρελθόν είτε στο μέλλον, έχετε πρόσβαση σε μια λιγότερο ευδιάκριτη εκδοχή του, δήλωσε η Μέγκαν Μέιερ, βασική συγγραφέας της μελέτης και επίκουρη καθηγήτρια Ψυχολογίας και Επιστημών του Εγκεφάλου.
Η έρευνα αποτελείται από τέσσερις μελέτες. Σε τρεις από τις μελέτες, οι συμμετέχοντες είτε αξιολόγησαν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους είτε έδωσαν αναφορά για την αντίληψη του εαυτού τους σε διαφορετικές χρονικές στιγμές στο παρελθόν και στο μέλλον. Η μελέτη βρήκε ότι, συγκριτικά με τον παρόντα εαυτό τους, οι συμμετέχοντες συμπίεσαν τον εαυτό του παρελθόντος και του μέλλοντος.
Στην τέταρτη μελέτη, στους συμμετέχοντες δόθηκε ένα ζεύγος χαρακτηριστικών προσωπικότητας και έπρεπε να επιλέξουν ποιο από τα δύο τους περιέγραφε καλύτερα, σε μια δεδομένη χρονική περίοδο, ενώ υποβάλλονταν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου.
Η εγκεφαλική απεικόνιση επέτρεψε στους ερευνητές να καθορίσουν το πώς ο εγκέφαλος οργανώνει τις αναπαραστάσεις του εαυτού μέσα στον χρόνο. Κάθε φορά που ένας συμμετέχοντας σκεφτόταν τον εαυτό του στο παρόν, το παρελθόν ή το μέλλον, οι ερευνητές μπορούσαν να πάρουν μια σφραγίδα της εικόνας του εγκεφάλου του. Αυτές οι σφραγίδες γίνονταν λιγότερο ευδιάκριτες η μία από την άλλη, καθώς οι συμμετέχοντες σκέφτονταν τον εαυτό τους μακρύτερα στον χρόνο.
Ακόμα και σε επίπεδο εγκεφαλικής δραστηριότητας, βλέπουμε αποδείξεις ότι οι εκδοχές του εαυτού μας στο παρελθόν και στο μέλλον γίνονται λιγότερο διακριτές καθώς σκεφτόμαστε τον εαυτό μας πιο μακριά μέσα στον χρόνο, εξήγησε η Μέιερ.
Η έρευνα παρέχει έναν νέο τρόπο σκέψης σχετικά με το πώς οργανώνουμε την ταυτότητά μας με την πάροδο του χρόνου, σύμφωνα με την πρώτη συγγραφέα της μελέτης Σάσα Μπρίτσκε.
Στην ψυχολογία, είναι ευρέως γνωστό ότι μπορεί να προκύψουν προβληματικές συμπεριφορές για κάποιους ανθρώπους, όταν σκέφτονται σχετικά με το παρελθόν ή το μέλλον τους, όπως για κάποιον που δεν έχει αποταμιεύσει αρκετά για συνταξιοδότηση, επειδή δεν μπορεί να σκεφτεί τόσο μακριά.
Μελλοντική έρευνα ίσως βοηθήσει στην εξήγηση αυτού του τύπου συμπεριφοράς. Οι άνθρωποι μπορεί να δυσκολεύονται να πάρουν καλές αποφάσεις για τον μελλοντικό τους εαυτό ή να ανακαλέσουν με ακρίβεια το παρελθόν τους, επειδή δεν μπορούν να δουν τον μακρινό εαυτό τους καθαρά, κατέληξε η Μέιερ.
Έρευνα: Sasha Brietzke et al, Temporal self-compression: Behavioral and neural evidence that past and future selves are compressed as they move away from the present, Proceedings of the National Academy of Sciences (2021).
Απόδοση – Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*