Μερικές φορές τα «κρυφά» σημάδια μπορεί να είναι περισσότερο αυτοκαταστροφικά από ό,τι τα εμφανή.
Η συμπεριφορά του αυτοσαμποταρίσματος μπορεί να είναι δύσκολο να ξεπεραστεί, ειδικά αν βασίζεται στην άρνηση, η οποία διατηρεί αυτή τη συμπεριφορά. Όταν το αυτοσαμποτάρισμα επηρεάζει τη ζωή ενός ατόμου, συχνά καταλήγει σε ένα πρωταρχικό θέμα: τον φόβο της ευτυχίας.
Για πολλούς που συνηθίζουν να σαμποτάρουν την ευτυχία τους, αυτό συμβαίνει ίσως επειδή έχουν βιώσει την εμπειρία μιας απώλειας, πόνου και τραύματος νωρίτερα στις ζωές τους – κάνοντας την ευτυχία κάτι που κανείς το επιθυμεί αλλά και το φοβάται. Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά λειτουργεί σαν ένας υποσυνείδητος τρόπος να «εμποδίσουμε» την ευτυχία σαμποτάροντας την όποια δυνατότητα να επιτευχθεί αυτή.
Οι τρεις περιοχές που επηρεάζονται περισσότερο από το αυτοσαμποτάρισμα περιλαμβάνουν τις ρομαντικές σχέσεις, την καριέρα, και τη γενική συνολική σωματική και συναισθηματική ευημερία.
Κανένας δεν έχει ανοσία στη συμπεριφορά του αυτοσαμποταρίσματος. Παρόλα αυτά, το ενδιαφέρον θα πρέπει να επικεντρωθεί στο να κατανοήσουμε πόσο συχνά ένα άτομο εμπλέκεται σε μια τέτοια συμπεριφορά και στους υποκείμενους λόγους που συμβαίνει αυτό.
Όταν εξετάζουμε τους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι εμπλέκονται σε μια συμπεριφορά αυτοσαμποταρίσματος, μας βοηθά στο να αντιληφθούμε μοτίβα τα οποία τυπικά συμπεριλαμβάνουν αισθήματα ανεπάρκειας (το να μην νιώθουμε δηλαδή «αρκετά καλοί») και ψεύτικες πεποιθήσεις για τους εαυτούς μας και για το τι νιώθουμε ότι αξίζουμε.
Oι τρεις κοινές περιοχές στις οποίες συμβαίνει το αυτοσαμποτάρισμα περιλαμβάνουν:
1. Παραμέληση της Γενικής Υγείας
Η υγεία είναι κάτι παραπάνω από απλά και μόνο τη σωματική. Κι όμως, αν πίνουμε υπερβολικά, κάνουμε καθιστική ζωή, ή έχουμε φτωχές διατροφικές συνήθειες, αυτά τα μοτίβα θα μας «πιάσουν» και θα μας επηρεάσουν αρνητικά αργά ή γρήγορα.
Παρόλα αυτά, η γενική μας υγεία είναι κάτι παραπάνω από μέτρια άσκηση και καθαρές διατροφικές συνήθειες. Κάποιοι άνθρωποι που παλεύουν με ζητήματα ψυχικής υγείας μπορεί να παραιτηθούν από τους ετήσιους σωματικούς ελέγχους ή να μη βλέπουν τον οδοντίατρό τους τακτικά.
Το πιο συνηθισμένο είναι ότι άνθρωποι με εκτεταμένα παιδικά τραύματα ή προκλήσεις στην ψυχική τους υγεία θα αποφύγουν να ζητήσουν επαγγελματική βοήθεια επειδή δεν ξέρουν πώς να υποστηρίξουν φυσικά ή συναισθηματικά τους εαυτούς τους ή δεν πιστεύουν ότι αξίζουν να τους φροντίζουν εξαιτίας του ιστορικού τους παραμέλησης και τραύματος.
Για παράδειγμα, μια έρευνα υποδηλώνει ότι άνθρωποι με οριακή (μεταιχμιακή) διαταραχή προσωπικότητας (BPD) έχουν υψηλότερα ποσοστά χρόνιων ή ανεπαρκώς καθορισμένων ιατρικών συνδρόμων, συμπεριλαμβανομένης της χρόνιας κόπωσης, της αρθρίτιδας κροταφογναθικής αρθρώσεως (TMJ), και του πόνου στη μέση.
Παρομοίως, πολλοί με BPD επίσης παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά στην αναζήτηση ειδικών ιατρών και στη κακή χρήση συνταγογραφούμενων φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των υπνωτικών χαπιών και των παυσιπόνων, και επίσης παρουσιάζουν υψηλότερο αριθμό περιστατικών παραίτησης από τη σωματική και ψυχική τους υγεία.
Άλλοι με ιστορικό χρόνιου παιδικού τραύματος ή με διάγνωση διαταραχής περίπλοκου μετατραυματικού στρες (c-PTSD) μπορεί να παρουσιάσουν επιπρόσθετες διαγνώσεις ινομυαλγίας, υψηλής αρτηριακής πίεσης, διαβήτη, καρδιακών προβλημάτων ή συννοσηρότητες διαφόρων κινδύνων ψυχικής υγείας.
Όταν η γενική υγεία παραμελείται, αυτό συμβαίνει συχνά από φόβους ανεπάρκειας ή από τον φόβο της άγνοιας ως προς το πώς να φροντίσει κανείς τον εαυτό του. Πολλοί ενήλικες που γεννήθηκαν σε δυσμενείς συνθήκες δεν διδάχθηκαν δεξιότητες ζωής, συμπεριλαμβανομένου του πώς να φροντίζουν για τη σωματική και τη συναισθηματική τους υγεία.
Η ανάρρωση από αυτό το μοτίβο αυτοσαμποταρίσματος συνήθως απαιτεί επαγγελματική παρέμβαση, συμπεριλαμβανομένης της διδασκαλίας δεξιοτήτων υγείας και προσαρμοστικότητας, της παρακολούθησης της προόδου που συμβαίνει και της παροχής συνεχόμενης στήριξης.
Διαβάστε σχετικά: Η σχέση με τον εαυτό μας αποτελεί τη πιο βασική και καθοριστική σχέση της ζωής μας
2. «Βαρεμάρα»
Συχνά (όχι πάντα), τα συναισθήματα βαρεμάρας είναι στην πραγματικότητα κόκκινες σημαίες για πιο βαθιά ζητήματα που μπορεί να πηγάζουν από κάποιο τραύμα. Για παράδειγμα, πολλοί που έχουν αναπτύξει μια απόκριση «φυγής» στο τραύμα στρέφονται σε «αποσπαστές» όπως η τεχνολογία, η εργασιομανία, οι εθισμοί σε ουσίες, οι υπερβολικές ή επικίνδυνες ρουτίνες προπόνησης, οι κραιπάλες ως προς την κατανάλωση φαγητού ή άλλες ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές, ως τρόπους για αυτοθεραπεία και για απώθηση πιο ευαίσθητων συναισθημάτων.
Η «βαρεμάρα» μπορεί να περιλαμβάνει συναισθήματα παρορμητικότητας, μια ανικανότητα να παραμείνει κανείς ήρεμος, ή το να έχει αποσπασματικές σκέψεις (δηλ. σκέψεις που «αναμασώνται», εμμονική υπερβολική σκέψη).
Το αυτοσαμποτάρισμα μπορεί να θεωρηθεί ως «βολικό» επειδή το χάος ή η αστάθεια μπορεί να δίνουν την αίσθηση ότι είναι οικεία ή ένα άτομο ίσως να νιώθει ότι αυτό είναι που αξίζει. Όταν τα συναισθήματα βαρεμάρας βγαίνουν στην επιφάνεια, είναι σημαντικό να εξετάσουμε τα υποκείμενα κίνητρα για την παρορμητική αυτό-παραλυτική συμπεριφορά.
3. Επιλέγοντας Τοξικούς Ανθρώπους
Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την επιλογή ρομαντικών σχέσεων που αντηχούν πρώιμα τραύματα και δημιουργούν ένα μοτίβο καταναγκαστικής επανάληψης, ή μπορεί να περιλαμβάνει την εύρεση φίλων που είναι τοξικοί, που υποβαθμίζουν την ευτυχία μας, ή που κουτσομπολεύουν πίσω από την πλάτη μας.
Όταν ένα μοτίβο αυτοσαμποταρίσματος επικεντρώνεται γύρω από τις σχέσεις ενός ατόμου, μια δύσκολη αλήθεια να αποδεχθούμε είναι ότι το άτομο θα κλίνει προς τα εκεί που πιστεύει ότι αξίζει. Για παράδειγμα, αν ένα άτομο μεγαλώνει με γονείς που κριτικάρουν ή φροντιστές που είναι συναισθηματικά και σωματικά αμελείς, οι πεποιθήσεις που είναι ενσταλαγμένες σε μια νεαρή ηλικία μπορεί να περιλαμβάνουν σκέψεις όπως… «Αυτό είναι που αξίζω», ή «Δεν αξίζω καλύτερο από αυτό».
Αν υπάρχει ένα μοτίβο αυτοσαμποταρίσματος που περιλαμβάνει την επιλογή τοξικών σχέσεων, είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε μερικά μοτίβα που μπορεί να βοηθήσουν σε ξεχωριστές «εξαρτημένες» πεποιθήσεις (και αυτοσαμποτάρισμα) από τις αυθεντικές συνδέσεις και τις υγιείς σχέσεις.
Πρώτα, κοιτάξτε τους φίλους σας και τον σύντροφό σας. Αντηχούν αυτές οι σχέσεις σας παρελθοντικό πόνο; Για παράδειγμα, σας υπενθυμίζουν οι φίλοι σας μια οδυνηρή εποχή στη ζωή σας όταν το ποτό και τα πάρτι ήταν κάτι το συνηθισμένο για σας; Ο σύντροφός σας αντηχεί χαρακτηριστικά προσωπικότητας, στάσεις ή συμπεριφορές που φέρνουν στη μνήμη έναν γονέα που συνήθιζε να σας εγκαταλείπει ή έναν φροντιστή που σας κακομεταχειριζόταν; Τι μοτίβα είναι κοινά ανάμεσα στους παλιούς και στους τωρινούς σας συντρόφους;
Ενώ αυτές αποτελούν δύσκολες ερωτήσεις για να θέσουμε στους εαυτούς μας, το κόλπο είναι να βοηθήσουμε να ρίξουμε φως στο πώς η συμπεριφορά αυτοσαμποταρίσματος μπορεί να επηρεάσει τις επιλογές μας στις σχέσεις μας.
Απόδοση: Παναγιώτα Νταλιακούρα, απόφοιτη του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
