PsychologyNow Team

Τι κερδίζουμε όταν εξαπατούμε τον ίδιο μας τον εαυτό;

Τι κερδίζουμε όταν εξαπατούμε τον ίδιο μας τον εαυτό;

PsychologyNow Team
γυναίκα αναρωτιέται τι κερδίζουμε όταν εξαπατούμε τον ίδιο μας τον εαυτό
Image credit: Jason Yoder / unsplash.com

Η αυταπάτη είναι ριζωμένη μέσα μας. Σε τι μας εξυπηρετεί;


Μια ομάδα φιλοσοφίας, από το Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας και το Πανεπιστήμιο του Μπόχουμ (Ruhr-Uni Bochum), ανέλυσε τον ρόλο της αυταπάτης στην καθημερινή ζωή και τις στρατηγικές που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να εξαπατούν τον εαυτό τους.

Στο επιστημονικό περιοδικό Philosophical Psychology, ο Δρ. Φραντσέσκο Μάρτσι και ο καθηγητής Άλμπερτ Νιούεν περιγράφουν τέσσερις στρατηγικές που χρησιμοποιούνται για να σταθεροποιήσουν και να προστατέψουν τη θετική αυτοεικόνα. Σύμφωνα με τη θεωρία τους, η αυτοεξαπάτηση βοηθάει τους ανθρώπους να διατηρούν το κίνητρό τους σε δύσκολες καταστάσεις.


Διαβάστε σχετικά: Η σχέση με τον εαυτό μας αποτελεί τη πιο βασική και καθοριστική σχέση της ζωής μας


Τέσσερις στρατηγικές εξαπάτησης του εαυτού

Οι ερευνητές θεωρούν ότι όλοι οι άνθρωποι αυταπατώνται, κι αρκετά συχνά. Για παράδειγμα, αν ένας γονιός πιστεύει ότι ο γιος του είναι καλός μαθητής και αυτός φέρει κακούς βαθμούς σε ένα μάθημα, ο γονιός μπορεί να σκεφτεί ότι αυτό το μάθημα δεν είναι πολύ σημαντικό ή ότι ο δάσκαλος δεν εξήγησε καλά το υλικό.

Οι ερευνητές ονομάζουν αυτή τη στρατηγική αναδιοργάνωση των πεποιθήσεων. Στο άρθρο τους, περιγράφουν τρεις ακόμα συχνές στρατηγικές που χρησιμοποιούμε για να εμποδίσουμε τα δυσάρεστα δεδομένα να μας επηρεάσουν.

Μία από αυτές είναι η επιλογή δεδομένων μέσω σκόπιμης δράσης: οι άνθρωποι αποφεύγουν μέρη ή άτομα που μπορεί να τους παρουσιάσουν αρνητικά δεδομένα. Μια άλλη στρατηγική είναι να απορρίπτουν δεδομένα αμφισβητώντας την αξιοπιστία της πηγής. Η τελευταία στρατηγική είναι αυτό που οι ερευνητές ονομάζουν παραγωγή δεδομένων από μια αμφίσημη κατάσταση.

Για παράδειγμα, αν ο ευγενικός καθηγητής πει με ήπιο τρόπο ότι ο γιος δεν τα πάει καλά, τότε ο πατέρας, ο οποίος θα περίμενε μια πιο ξεκάθαρη δήλωση σε περίπτωση δυσκολίας του γιου, μπορεί να ερμηνεύσει την ευγενική και ήπια περιγραφή του καθηγητή ως μια θετική αξιολόγηση των ικανοτήτων του μαθητή.

Οι ερευνητές περίγραψαν και τις τέσσερις στρατηγικές ως τυπικές ψυχολογικές τάσεις σκέψης. Η αυτοεξαπάτηση δεν είναι ούτε παράλογη ούτε επιζήμια για τους ανθρώπους βραχυπρόθεσμα, αλλά πάντα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Δεν είναι κακόβουλοι τρόποι δράσης, αλλά μέρος του βασικού γνωστικού εξοπλισμού των ανθρώπων για να συντηρούν την καθιερωμένη άποψη που έχουν για τον εαυτό τους και τον κόσμο, εξηγεί ο Νιούεν.

Σε κανονικές εποχές, με λίγες αλλαγές, η τάση να μένουμε σε αποδεδειγμένες απόψεις είναι βοηθητική και επίσης βαθιά ριζωμένη στην εξέλιξη.

Ωστόσο, αυτή η γνωστική τάση είναι καταστροφική σε καιρούς ριζικά νέων προκλήσεων, που απαιτούν γρήγορες αλλαγές στη συμπεριφορά, προσθέτει ο ερευνητής.

Επομένως, η αυτοεξαπάτηση μπορεί να σταθεροποιεί την εικόνα του εαυτού, τους καθιερωμένους τρόπους σκέψης και το κίνητρο για δράση, σε κανονικές περιόδους. Όμως, μπορεί να γίνει επιζήμια σε καιρούς κρίσης, που απαιτούν ριζική αναθεώρηση και νέους τρόπους δράσης.


Ism Tsox
Έρευνα: Francesco Marchi et al, Self-deception in the predictive mind: cognitive strategies and a challenge from motivation, Philosophical Psychology (2022).

Απόδοση - Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή

 

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...