Η έρευνα έχει αναγνωρίσει οκτώ κοινούς παράγοντες που συμβάλλουν στην αλλαγή ταυτότητας, η οποία συνδέεται με αλλαγές στη συμπεριφορά.
Η προσωπική ταυτότητα συνδέεται με το ποιοι είμαστε, ποιοι ήμασταν κάποτε και ποιοι μπορούμε να γίνουμε. Ενώ μοιάζει διαμορφωμένη και σταθερή, η ταυτότητα μπορεί να τροποποιηθεί. Μερικές φορές, ο μετασχηματισμός της ταυτότητας είναι απαραίτητος, ακόμα και θεραπευτικός, όπως όταν μας βοηθάει να αλλάξουμε ανθυγιεινές συμπεριφορές ή να προσαρμοστούμε σε νέες συνθήκες.
Όταν είναι επιτυχημένη, η αλλαγή ταυτότητας ενδυναμώνει κάποιον για να ξεπεράσει προβλήματα και προκλήσεις. Όταν είναι αποτυχημένη, μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση ή κατακερματισμό ταυτότητας.
Ποιοι είναι, λοιπόν, οι μηχανισμοί που συνδέονται με την αλλαγή ταυτότητας;
Ένα μοντέλο αλλαγής ταυτότητας
Σε αυτό το άρθρο, γίνεται περίληψη μιας εργασίας από το Journal of Applied Social Psychology, η οποία αναλύει τους πιθανούς μηχανισμούς για παρεμβάσεις αλλαγής ταυτότητας. Πολλές από τις παρεμβάσεις που αξιολογούνται στη μελέτη βασίστηκαν στη θεωρία αλλαγής ταυτότητας που ονομάζεται Μοντέλο Κοινωνικής Ταυτότητας της Αλλαγής Ταυτότητας (SIMIC).
Αυτή η θεωρία προτείνει ότι η επιτυχής προσαρμογή σε στρεσογόνους παράγοντες συχνά απαιτεί αλλαγή κοινωνικής ταυτότητας. Για παράδειγμα, ένας άντρας που αποφασίζει να μειώσει τις ώρες εργασίας του για να φροντίσει το παιδί του μπορεί να ταυτίζεται λιγότερο με τον ρόλο του εργαζομένου και περισσότερο με τον ρόλο του πατέρα και φροντιστή.
Η θεωρία δίνει έμφαση στον ρόλο της κοινής ταυτότητας και σκοπού κατά την επιτυχή διαχείριση των καλών και κακών στρεσογόνων παραγόντων (αποφοίτηση, γάμος, απόκτηση παιδιών, συνταξιοδότηση, ασθένεια κτλ). Η επιτυχής προσαρμογή είναι πιο πιθανή για εκείνους που κρατούν επαφή με παλιές κοινωνικές γνωριμίες, χτίζουν νέες σχέσεις και είναι μέλη πολλαπλών ομάδων. Η μετάβαση και η προσαρμογή γίνεται ευκολότερη όταν ολόκληρη η ταυτότητά μας δεν είναι συνδεδεμένη με μόνο έναν ρόλο, χαρακτηριστικό ή δραστηριότητα.
Διαβάστε σχετικά: ‘Το Ταυτό’ – Η Αναζήτηση του Αυθεντικού Εαυτού
Τεχνικές για αλλαγή ταυτότητας
Η εργασία των Barnett et al. επάνω στους μηχανισμούς της αλλαγής ταυτότητας περιλάμβανε 22 θεματικές διερεύνησης, όπως μια ομαδική γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, ομάδες αλληλοβοήθειας και ένα πρόγραμμα άσκησης για μεγαλύτερους συμμετέχοντες. Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο μοντέλο στις παραπάνω έρευνες ήταν το SIMIC. Η ανάλυση των δεδομένων αποκάλυψε οκτώ μηχανισμούς.
1. Μεγαλύτερη αυτεπίγνωση. Η αλλαγή ταυτότητας συχνά ξεκινά με την αναγνώριση των προβληματικών συμπεριφορών και των αρνητικών συνεπειών τους. Όταν αναγνωρίζουμε, αντί να αγνοούμε ή να αρνούμαστε, συγκεκριμένες ανάγκες που σχετίζονται με ένα θέμα υγείας, μια αναπηρία ή μια δυσκολία είναι το πρώτο βήμα προς την ενδυνάμωση και την αυτενέργεια.
2. Κοινωνικά δίκτυα. Στις περισσότερες μελέτες, υπήρχε μια σύνδεση μεταξύ της αλλαγής ταυτότητας και της ανάπτυξης κοινωνικών συνδέσεων ή της αίσθησης του ανήκειν. Για παράδειγμα, μια ομάδα αλληλοβοήθειας μπορεί να διευκολύνει τη διαμόρφωση μια νέας κοινωνικής ταυτότητας «ενθαρρύνοντας, προσφέροντας ευκαιρίες και ενισχύοντας πράξεις που συνδέονται με τις αξίες της ομάδας».
3. Αλλαγή συμπεριφοράς. Ένας άλλος μηχανισμός της αλλαγής ταυτότητας περιλάμβανε την προώθηση αλλαγών στη συμπεριφορά, π.χ. μέσα από την εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, την υιοθέτηση υγιών στρατηγικών αντιμετώπισης, την προώθηση της άσκησης ή τη δέσμευση να συμπεριφέρεσαι με τρόπο συνεπή με την επιθυμητή ταυτότητα. Η αλλαγή στη συμπεριφορά φάνηκε ότι τροποποίησε την αυτοαντίληψη, «οδηγώντας σε μια οπτική του εαυτού ως πιο άξιου, ικανού και σημαντικού».
4. Βελτιωμένη αυτοαποτελεσματικότητα. Η αλλαγή ταυτότητας συνδέθηκε επίσης με τη ανάπτυξη μιας ισχυρότερης αίσθησης ελέγχου και ικανότητας.
5. Μείωση του στίγματος. Άλλα ευρήματα έδειξαν ότι η μείωση της ντροπής και του στίγματος μπορεί να κινητοποιούν ή να διευκολύνουν την αλλαγή ταυτότητας. Η μείωση της ντροπής και του στίγματος σχετικά με κάποια ασθένεια ή παραβατικό παρελθόν βοήθησε τους συμμετέχοντες να νιώσουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και να αποκτήσουν μια πιο θετική αυτοεικόνα.
6. Αίσθηση σκοπού. Η υγιής αλλαγή ταυτότητας διευκολύνθηκε επίσης με τη συμμετοχή σε ουσιαστικές και κοινωνικά σημαντικές δραστηριότητες, που προσφέρουν στην κοινότητα και βοηθούν στην αντιμετώπιση προβλημάτων.
7. Πρόσβαση σε πόρους. Η μεγαλύτερη πρόσβαση σε κοινωνική υποστήριξη, ψυχολογική βοήθεια και πρακτικούς πόρους φαίνεται ότι κάνει την αλλαγή ταυτότητας πιο εύκολη.
8. Απόρριψη αντι-κανονιστικών ταυτοτήτων. Το λιγότερο συνηθισμένο θέμα που προέκυψε από την ανασκόπηση αφορούσε την άποψη ότι η απόρριψη κοινωνικά ανεπιθύμητων ταυτοτήτων παρακινεί την αλλαγή ταυτότητας.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, μερικοί βασικοί μηχανισμοί της αλλαγής ταυτότητας είναι πιθανό να περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: αυτεπίγνωση και αποδοχή, δημιουργία συνδέσεων και αίσθησης του ανήκειν, συμπεριφορά σύμφωνη με την επιθυμητή ταυτότητα, μείωση του στίγματος, ανάπτυξη αυτενέργειας και αυτοαποτελεσματικότητας και εύρεση σκοπού.
Απόδοση: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
