Μία έρευνα προσπαθεί να κατανοήσει καλύτερα την εγκεφαλική ανάπτυξη και την αναλογία εγκεφάλου και υγρού σε κάθε ηλικία.
Σχεδόν κάθε επίσκεψη στον παιδίατρο ξεκινά με τρεις μετρήσεις: βάρος, ύψος και περίμετρος κεφαλιού. Αυτοί οι αριθμοί μπορούν να επιβεβαιώσουν την τυπική ανάπτυξη του παιδιού ή να προσφέρουν μια διαγνωστική βάση για να αξιολογηθούν παρεκκλίσεις από την καμπύλη ανάπτυξης. Όμως, για τον εγκέφαλο, που είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του παιδιού, απλώς γίνεται νύξη σε αυτές τις μετρήσεις.
Η περίμετρος του κρανίου μπορεί να αναδείξει κάποιο ζήτημα με την ανάπτυξη του κεφαλιού, το οποίο μπορεί να ερευνηθεί περαιτέρω για να διαπιστωθεί αν υπάρχει θέμα με το μέγεθος του εγκεφάλου ή με επιπλέον υγρό. Όμως, σήμερα, στην εποχή της μη επεμβατικής εγκεφαλικής απεικόνισης, θα μπορούσαν οι ερευνητές να αναπτύξουν κανονικοποιημένες καμπύλες ανάπτυξης για τον εγκέφαλο;
Αυτό είναι το ερώτημα που προσπάθησαν να απαντήσουν ο Στίβεν Σιφ, καθηγητής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Πεν Στέιτ, και η ερευνητική ομάδα του. Δημοσίευσαν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους στο Journal of Neurosurgery, Pediatrics.
Οι ερευνητές ανέλυσαν 1.067 εγκεφαλικές σαρώσεις από 505 υγιή παιδιά, ηλικίας 13 με 18 ετών, από τη βάση δεδομένων παιδιατρικών μαγνητικών τομογραφιών των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας.
Για να διασφαλιστεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα σε σχέση με το φύλο, τη φυλή, την κοινωνικο-οικονομική κατάσταση και τη γεωγραφική θέση, οι εγκεφαλικές απεικονίσεις λήφθηκαν διαδοχικά κατά τη διάρκεια αρκετών χρόνων σε νοσοκομεία και ιατρικές σχολές στην Καλιφόρνια, τη Μασαχουσέτη, το Μιζούρι, το Οχάιο, την Πενσιλβάνια και το Τέξας.
Η μελέτη του μεγέθους και της ανάπτυξης του εγκεφάλου έχει μεγάλη και αμφιλεγόμενη ιστορία. Ακόμα και στην εποχή της μαγνητικής τομογραφίας, οι έρευνες που καθορίζουν τα μοτίβα κανονικής εγκεφαλικής ανάπτυξης συχνά περιλαμβάνουν μικρά δείγματα, περιορισμένη αλγοριθμική τεχνολογία, ατελή κάλυψη του παιδιατρικού ηλικιακού εύρους και άλλα ζητήματα. Αυτές οι μελέτες δεν ασχολήθηκαν ούτε με τη σχέση ανάμεσα στην εγκεφαλική ανάπτυξη και το εγκεφαλονωτιαίο υγρό σε βάθος. Σε αυτή την εργασία, λύνουμε και τα δύο αυτά ζητήματα, δήλωσε η πρώτη συγγραφέας της μελέτης Μάλορι Πίτερσον, διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Πεν Στέιτ.
Διαβάστε σχετικά: Τα στάδια γνωστικής ανάπτυξης του Jean Piaget
Το πρώτο σημαντικό εύρημα ήταν η διαφορά στον εγκεφαλικό όγκο ανάμεσα στα αγόρια και τα κορίτσια. Ακόμα και έπειτα από την προσαρμογή των δεδομένων σε σχέση με το μέγεθος του σώματος, τα αγόρια παρουσίαζαν μεγαλύτερο μέγεθος εγκεφάλου, αλλά συγκεκριμένες εγκεφαλικές δομές δεν διέφεραν σε μέγεθος μεταξύ των φύλων, όπως ούτε και η γνωστική ικανότητα.
Ξέρουμε εδώ και πολύ καιρό ότι οι διαφορές με βάση το φύλο δεν σχετίζονται με τη νοημοσύνη, και η παρούσα μελέτη δεν δείχνει κάτι διαφορετικό. Το σημαντικό εδώ είναι ότι υπάρχει διαφορά στον τρόπο που αναπτύσσεται ο εγκέφαλος των αγοριών και των κοριτσιών. Όταν καλούμαστε να κάνουμε διάγνωση ή να θεραπεύσουμε ένα παιδί, χρειάζεται να γνωρίζουμε πότε ο παιδικός εγκέφαλος δεν αναπτύσσεται κανονικά, εξηγεί ο Σιφ.
Το δεύτερο σημαντικό εύρημα σχετίζεται με μεγάλη ομοιότητα, όχι με διαφορές. Ανεξάρτητα από το φύλο ή το μέγεθος του παιδιού, βρέθηκε ότι η αναλογία ανάμεσα στο μέγεθος του παιδικού εγκεφάλου και του όγκου του εγκεφαλονωτιαίου υγρού ήταν καθολική. Οι ερευνητές σχεδιάζουν να συνεχίσουν να μελετούν την αναλογία και τις πιθανές λειτουργίες της, καθώς και τους σχετικούς μηχανισμούς, στα παιδιά και σε όλη τη διάρκεια της ζωής.
Οι ερευνητές επίσης επέλυσαν μια μακροχρόνια αντιπαράθεση σε σχέση με τον κροταφικό λοβό. Μετά τα δύο έτη, η αριστερή πλευρά αυτής της εγκεφαλικής δομής ήταν ξεκάθαρα μεγαλύτερη από τη δεξιά μεριά καθ’ όλη την παιδική ηλικία.
Ένα τμήμα του κροταφικού λοβού που ονομάζεται ιππόκαμπος, το οποίο μπορεί να είναι αιτία επιληψίας, ήταν μεγαλύτερο στα δεξιά από ό,τι στα αριστερά καθώς μεγάλωνε κατά την παιδική ηλικία. Αυτές οι καμπύλες κανονικής ανάπτυξης για σημαντικές δομές του εγκεφάλου που συχνά εμπλέκονται στην επιληψία θα βοηθούν τους ερευνητές να καθορίζουν πότε αυτές οι δομές έχουν υποστεί βλάβη και είναι μικρότερες από το φυσιολογικό κατά ηλικία.
Επίσης, αυτή η προσέγγιση στην κανονική εγκεφαλική ανάπτυξη θα μπορούσε να βοηθήσει τους επιστήμονες να ξεχωρίζουν την κανονική από την υπερβολική απώλεια εγκεφαλικού όγκου κατά τη διάρκεια της ζωής.
Ο εγκεφαλικός όγκος κορυφώνεται στην εφηβεία. Έπειτα, μειώνεται καθώς μεγαλώνουμε, και μειώνεται πιο γρήγορα σε ανθρώπους με συγκεκριμένους τύπους άνοιας. Αν καταφέρουμε να κατανοήσουμε καλύτερα την εγκεφαλική ανάπτυξη και την αναλογία εγκεφάλου και υγρού σε κάθε ηλικία, θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε τη διάγνωση παθήσεων αλλά και την αντιμετώπισή τους, καταλήγει ο Σιφ.
Απόδοση: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*