PsychologyNow Team

Αγχώδεις Διαταραχές και Κατάθλιψη στα Παιδιά

Αγχώδεις Διαταραχές και Κατάθλιψη στα Παιδιά

PsychologyNow Team
κοριτσάκι θλιμμένο με τα χέρια ακουμπισμένα σε ένα ξύλο

Όπως οι ενήλικες, έτσι και τα παιδιά προσχολικής ή/και σχολικής ηλικίας είναι πιθανό να αγχωθούν ή να αισθανθούν κακοδιαθεσία κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής τους, για διαφορετικούς λόγους.


Τις περισσότερες φορές έχει φανεί ότι οι λόγοι που συνήθως οδηγούν ένα παιδί να εμφανίσει άγχος ή να μοιάζει μελαγχολικό αφορούν συναισθηματικά δύσκολες καταστάσεις που είτε έχει βιώσει για κάποιο χρονικό διάστημα στο παρελθόν ή βιώνει τώρα στη καθημερινότητά του.

Ορισμένες από αυτές τις καταστάσεις είναι: κάποια απώλεια/ αποχωρισμός (π.χ θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου) ή απειλή απώλειας από τους γονείς, το διαζύγιο των γονιών ή το επικείμενο διαζύγιο των γονιών, η είσοδος του στο σχολικό περιβάλλον, η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος ή/ και οι σχολικές αποτυχίες, ο εκφοβισμός από συμμαθητές του, μια έντονη και ξαφνική αλλαγή στη ζωή του (π.χ μετακόμιση σε άλλη πόλη κ.α), μια χειρουργική επέμβαση/ σοβαρή ασθένεια είτε του ίδιου του παιδιού, είτε κάποιου μέλους της οικογένειας, η ένταση και οι οικονομικές/ κοινωνικές δυσκολίες στην οικογένεια.

Ειδικότερα, όσον αφορά στο άγχος των παιδιών, συνήθως τα παιδιά προσχολικής ηλικίας αγχώνονται όταν βρίσκονται αντιμέτωπα με κάτι που τους είναι άγνωστο ή τα δυσκολεύει/ φοβίζει και μπορεί να κλαίνε έντονα, να ζητούν επίμονα τη μητέρα τους, να τραυλίσουν, να τρώνε τα νύχια τους, να δυσκολεύονται στο φαγητό και στον ύπνο (π.χ αϋπνίες, εφιάλτες, ενούρηση) κ.α. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας δυσκολεύονται έντονα να ανταποκριθούν στη καθημερινή τους ρουτίνα και μπορεί να αποδιοργανώνονται (παρουσιάζουν σωματικά συμπτώματα, όπως ταχυκαρδίες, εφίδρωση κ.α), μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα και ευερέθιστα, κλαίνε εύκολα, συχνά παραπονιούνται ότι πονάει το κεφάλι, το στομάχι κ.α και μπορεί να αντιδρούν με έμετο χωρίς να υπάρχει οργανική αιτία, παρουσιάζουν ξεσπάσματα νεύρων, επιθετικές συμπεριφορές και δυσκολίες στη σχέση με τα άλλα παιδιά, δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν ή να ολοκληρώσουν τις εργασίες του σχολείου.

Όσον αφορά στη κακή διάθεση/ θλίψη των παιδιών, τα παιδιά μπορεί να έχουν απότομες αλλαγές στη διάθεση τους, ή να εμφανίζουν ένα γενικά θλιμμένο προφίλ για κάποιο διάστημα (συναισθήματα ενοχής και ανικανότητας, χαμηλή αυτοεκτίμηση - π.χ «Είμαι χαζός» ή «Εγώ φταίω για όλα» κ.α), να μην αντλούν χαρά και ικανοποίηση από δραστηριότητες που παλιότερα αντλούσαν, συχνά παραπονιούνται για κεφαλαλγίες, πόνους στο στομάχι, χαμηλή ενεργητικότητα και χρόνια κόπωση, απομακρύνονται από φίλους, δυσκολεύονται να οργανώσουν το χρόνο και τις δραστηριότητές τους ή/και να συγκεντρωθούν σε ό,τι κάνουν, είναι αναποφάσιστα, εκνευρίζονται εύκολα, παρουσιάζουν δυσκολίες στον ύπνο, αλλαγές στις διατροφή τους, μειωμένη σχολική επίδοση και πολλές απουσίες από το σχολείο, ενίοτε σκέψεις θανάτου και αυτοκτονίας - π.χ «Μακάρι να μην υπήρχα» (ιδιαίτερη προσοχή ώστε να εκτιμηθεί η πιθανότητα πραγματικής επιθυμίας για αυτοκτονία).

Ωστόσο, πρωταρχικό ρόλο στη ψυχική υγεία όλων των παιδιών παίζει το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν και η σχέση που έχουν διαμορφώσει με τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Και αυτό διότι, αρκετές φορές μπορεί να δούμε ένα παιδί να είναι αγχωμένο εξαιτίας ενός γενικότερα αγχωμένου κλίματος το οποίο βιώνει καθημερινά στην οικογένεια και επομένως υιοθετεί ως δικό του. Ομοίως, ένα παιδί μπορεί να δείχνει μελαγχολικό αν ζει καταστάσεις συναισθηματικής παραμέλησης και αποστέρησης στη καθημερινότητα του.

Στις παραπάνω περιπτώσεις, η διάθεση του παιδιού μπορεί εύκολα να αλλάξει εάν παράλληλα με τη γνωστική του ανάπτυξη, οι γονείς παραμείνουν δίπλα του και του προσφέρουν τη κατάλληλη συναισθηματική στήριξη και ασφάλεια που χρειάζεται. Έτσι θα αποφύγουμε τη πιθανότητα το άγχος του παιδιού να εξελιχθεί σε κάποια παιδική Αγχώδη διαταραχή ή η κακή διάθεση και μελαγχολία/θλίψη του παιδιού σε παιδική Κατάθλιψη.

Φυσικά σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι υπάρχουν και περιπτώσεις όπου κάποια παιδιά μπορεί να βιώνουν μια δύσκολη ή/και συναισθηματικά φορτισμένη κατάσταση και παρόλα αυτά να μην επηρεαστεί καθόλου η συναισθηματική τους ηρεμία και ψυχική διάθεση. Αυτό οφείλεται στην ιδιοσυγκρασία τους και σε γενετικούς παράγοντες.

Εάν όμως, τα περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα εμφανίζονται με μεγαλύτερη διάρκεια και συχνότητα στο παιδί (τουλάχιστον για 6 μήνες), δημιουργούν προβλήματα στη συναισθηματική του ηρεμία, το καθιστούν δυσλειτουργικό στην καθημερινότητα του, παρεμβαίνουν στις κοινωνικές του δραστηριότητες, στα ενδιαφέροντα του, στην σχολική ή/ και στην οικογενειακή του ζωή τότε πιθανώς πρόκειται είτε για εμφάνιση κάποιας παιδικής Αγχώδης διαταραχής, είτε για εμφάνιση παιδικής Κατάθλιψης.Σε αυτή τη περίπτωση οι γονείς χρειάζεται να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό. Είναι απαραίτητο να τονίσουμε ότι τις περισσότερες φορές οι ενήλικες δεν δίνουν τη δέουσα σημασία στα συμπτώματα της κατάθλιψης που μπορεί να εμφανίζουν τα παιδιά, με αποτέλεσμα να μην γίνεται διάγνωση και θεραπεία.

Η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση απαιτεί εκτός από την ατομική θεραπεία του παιδιού, την ταυτόχρονη συνεργασία της οικογένειας του (παρέχεται συμβουλευτική γονέων) και του σχολικού πλαισίου και σε σοβαρές περιπτώσεις συνδυασμό αυτών με φαρμακευτική αγωγή. Οι στόχοι της θεραπείας ορίζονται με βάση τη διάγνωση του ειδικού σχετικά με το αν το παιδί έχει Αγχώδη διαταραχή ή Κατάθλιψη, ενώ οι τεχνικές που συνήθως χρησιμοποιούνται στη θεραπεία των παιδιών περιλαμβάνουν υλικά όπως παιχνίδια, βιβλία, πλαστελίνη, συμβολικό παιχνίδι – κουκλοθέατρο κ.α.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

- Παπαγεωργίου, Β. Α. (2005). Ψυχιατρική παιδιών και εφήβων. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.
- Τσιάντης, Γ. (2001). Εισαγωγή στη παιδοψυχιατρική. Β΄ έκδοση. Αθήνα: Καστανιώτη.
- Herbert, M. (1998). Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας. Τομ. Α΄ (Επιμ. Ι. Παρασκευόπουλος). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
- Μάνος, Ν. (1997). Βασικά στοιχεία κλινικής ψυχιατρικής. Αναθεωρημένη έκδοση. Θεσσαλονίκη: University Studio Press.


Συγγραφέας: Παπαδοπούλου Βασιλική MSc, Ψυχολόγος (Κλινική Ψυχολογία – Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Επιστημονική Συνεργάτης της Διεπιστημονικής & Ερευνητικής Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης Παιδιών & Ενηλίκων – ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ.

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Διαβαστε ακομη

Βρείτε μας στα...