Ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που κάνουν τους γονείς να ευνοούν ένα παιδί;
Όποιος έχει αδέλφια έχει πιθανότατα ακούσει αστεία για την προτίμηση του γονιού σε ένα παιδί. Η αληθινή αμεροληψία στη γονική μέριμνα, όμως, δεν είναι για αστεία, καθώς προηγούμενες έρευνες δείχνουν ότι τα αδέλφια που πραγματικά τυγχάνουν καλύτερης μεταχείρισης από τους γονείς τείνουν να αναπτύσσουν ισχυρότερη ψυχική υγεία, υγιέστερες σχέσεις και καλύτερη αυτορρύθμιση σε σχέση με τα λιγότερο δίκαια μεταχειριζόμενα αδέλφια τους.
Παρά τις έρευνες σχετικά με τις επιπτώσεις της γονικής προτίμησης, ωστόσο, γνωρίζουμε λιγότερα για το ποια παιδιά είναι πιθανό να ευνοηθούν. Οι ερευνητές Γένσεν και Γιόργκενσεν-Γουέλς διερευνούν αυτό το ερώτημα διαπιστώνοντας ότι το φύλο, η ηλικία και η προσωπικότητα μπορούν να επηρεάσουν το κατά πόσον συγκεκριμένα παιδιά γίνονται «τα αγαπημένα».
Για να κατανοήσουν τις επιπτώσεις της διαφορετικής μεταχείρισης από τους γονείς, η ομάδα αξιοποίησε δεδομένα από πάνω από 19.000 άτομα που είχαν λάβει μέρος σε δημοσιευμένες και αδημοσίευτες μελέτες για το θέμα. Όλα τα άρθρα επικεντρώθηκαν σε παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς ασχολούνται με τα παιδιά τους, όπως η σειρά γέννησης, το φύλο, η ιδιοσυγκρασία και τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, και συμπεριέλαβαν τόσο τα παιδιά όσο και τους γονείς ως συμμετέχοντες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν, αρχικά, ότι προτιμώνται τα μικρότερα αδέλφια. Όταν όμως η ομάδα εξέτασε άλλους παράγοντες, αυτή η προτίμηση εξαφανίστηκε. Συγκεκριμένα, όταν η προτίμηση ορίστηκε ως βασισμένη στην αυτονομία και τον έλεγχο, τα μεγαλύτερα αδέλφια βρέθηκαν στην κορυφή.
Στη συνέχεια, το φύλο. Συνολικά, οι γονείς ανέφεραν ότι ευνοούσαν ελαφρώς τις κόρες έναντι των γιων, μια επίδραση που ήταν ισχυρότερη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκτός των ΗΠΑ, η επίδραση αυτή εξακολουθούσε να υπάρχει αλλά ήταν ασθενέστερη, γεγονός που υποδηλώνει πολιτισμικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα αδέλφια διαφορετικού φύλου. Είναι ενδιαφέρον ότι τα παιδιά δεν αντιλήφθηκαν γενικά αυτό το είδος ευνοιοκρατίας, το εύρημα αυτό προέκυψε από τις αναφορές των γονέων, γεγονός που υποδηλώνει κάποια διαφορά στον τρόπο με τον οποίο οι γονείς και τα παιδιά βιώνουν την γονική προτίμηση.
Τα πιο ευσυνείδητα και ευχάριστα παιδιά ευνοήθηκαν ελαφρώς, γεγονός που η ομάδα υποδηλώνει ότι οφείλεται στο ότι είναι απλώς πιο εύκολο να τα αναθρέψεις. Άλλα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η ανοιχτότητα, η εξωστρέφεια και ο νευρωτισμός, δεν έδειξαν σημαντική διαφορά, αν και αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι εδώ υπήρχαν πιο περιορισμένα δεδομένα.
Η μελέτη δεν διαπίστωσε μια σαφή σχέση μεταξύ της ιδιοσυγκρασίας ενός παιδιού και του τρόπου με τον οποίο του συμπεριφέρονται οι γονείς, παρά τις προηγούμενες έρευνες που υποδεικνύουν ότι τα πιο συναισθηματικά παιδιά τείνουν να έχουν λιγότερο θετική γονική προτίμηση. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην ευρύτητα του όρου «ιδιοσυγκρασία», ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά χαρακτηριστικά. Μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν να επικεντρωθούν στενότερα σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για να κατανοήσουν καλύτερα πώς η προσωπικότητα ενός παιδιού επηρεάζει τις διαφορές στη γονική μέριμνα.
Αν και η αρχική ανάλυση φάνηκε να υποδηλώνει ότι οι γονείς ευνοούν τα ίδια παιδιά με συνέπεια από την παιδική ηλικία έως την ενηλικίωση, τα δεδομένα σχετικά με αυτό έλειπαν κάπως από τη βιβλιογραφία. Η μελλοντική έρευνα μπορεί να αποσαφηνίσει αυτή τη δυναμική και να δώσει περισσότερες πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο τα μέλη της οικογένειας βιώνουν την ευνοιοκρατία διαχρονικά.
Πηγή: The Psychologist – British Psychologist Society
Έρευνα: Jensen, A. C., & Jorgensen-Wells, M. A. (2025). Parents favor daughters: A meta-analysis of gender and other predictors of parental differential treatment. Psychological Bulletin. https://doi.org/10.1037/bul0000458
