PsychologyNow Team

Η γονεϊκότητα στην ψηφιακή εποχή

Η γονεϊκότητα στην ψηφιακή εποχή

PsychologyNow Team
κορίτσι και μητέρα που είναι καθισμένες στον καναπέ μπροστά από ένα λάπτοπ
Image credit: pch.vector/ freepik.com

Η γονεϊκότητα ήταν ήδη δύσκολη πριν ανακαλυφθούν τα smartphone. Πώς μπορούν να ανταποκριθούν οι γονείς στις απαιτήσεις της ανατροφής των παιδιών τους στην ψηφιακή εποχή;


Η γονεϊκότητα είναι δύσκολη και ουσιαστικά ο γονέας έχει συνήθως μόνο μια φορά στη ζωή του για να πετύχει το έργο του. Και τα πράγματα ήταν πιο εύκολα πριν ανακαλυφθούν τα smartphones. Αυτή η ηλεκτρονική συσκευή, που είναι μικρή, χωράει παντού και είναι συνέχεια συνδεδεμένη στο διαδίκτυο, θέτει ακόμα περισσότερες προκλήσεις στην ανατροφή των παιδιών.

Αναλογιστείτε πως είναι να είσαι σήμερα έφηβος. Ο νεαρός σου εγκέφαλος δημιουργεί συνεχώς νέες συνάψεις, είναι έτοιμος να δοκιμάσει τα όρια του, να συνδεθεί με τους συνομηλίκους και να πάρει κακές αποφάσεις χωρίς να νοιάζεται για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες – και υπάρχει και αυτό το smartphone στην κατοχή του. Φαίνεται σχεδόν άδικο. Κάθε παιδί που μπορεί να επιβιώσει στην σύγχρονη εφηβεία χωρίς να κάνει ένα ψηφιακό λάθος, θα πρέπει να κερδίζει ολυμπιακό μετάλλιο. 

Μήπως η διαρκής πίεση να είμαστε συνδεδεμένοι ζορίζει τα παιδιά μας;

Μια νέα μελέτη στο Journal of Abnormal Psychology1 αναφέρει ότι η κατάθλιψη των εφήβων αυξήθηκε περισσότερο από 60% μεταξύ του 2009 και του 2017. Στα παιδιά ηλικίας 12 έως 13 ετών, τα ποσοστά κατάθλιψης αυξήθηκαν κατά 47%. Οι ερευνητές σημείωσαν την ίδια ανοδική τάση στις αυτοκτονίες, τις απόπειρες αυτοκτονίας και τη σοβαρή ψυχολογική δυσφορία μεταξύ των νέων. Αν και δεν είναι σε θέση να προσδιορίσουν με σαφήνεια την αιτία αυτής της εφηβικής δυσφορίας, οι συγγραφείς της μελέτης ζητούν περισσότερη έρευνα για να κατανοήσουν το ρόλο παραγόντων όπως η τεχνολογία και η χρήση ψηφιακών μέσων.

Είναι εύκολο να κατηγορήσεις την αγωνία του εφήβου για την τεχνολογία. Στο κάτω κάτω, η αιφνίδια έκταση της τεχνολογίας είναι η προφανής ένοχος. Αλλά δεν είναι επίσης πιθανό η τεχνολογία απλά να ενισχύει τα υπόλοιπα προβλήματα του κόσμου, όπως η κλιματική αλλαγή, η βία, η δυσκολία εισόδου στα πανεπιστήμια και άλλα; Επιπλέον, η τεχνολογία παρέχει στους νέους ένα μέρος να αποδράσουν από αυτά τα προβλήματα και να μοιραστούν πράγματα με τους συνομηλίκους τους. Είναι περίπλοκο και υπάρχουν πολλά ακόμα που δεν γνωρίζουμε.

 

Οι ψυχολόγοι συγκλίνουν σε τρία ευρεία θέματα ανησυχίας σχετικά με την εφηβεία και την τεχνολογία:

1. Η ενσυναίσθηση είναι απαραίτητη

Σχεδόν όλοι οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν πως αν μπορούσαν να δώσουν στα παιδιά μόνο μια υπερδύναμη, αυτή θα ήταν η ενσυναίσθηση. Ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να μπαίνει κάποιος στην θέση του άλλου. Περιλαμβάνει την δυνατότητα αλλαγής της οπτικής γωνίας και επιτρέπει σε κάποιον να μπορεί να νιώσει ό,τι νιώθει και ο άλλος. Η ενσυναίσθηση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για να γίνεις ένας έφηβος, ένας χαρούμενος και επιτυχημένος ενήλικας, που προσαρμόζεται εύκολα. Κάνει τα παιδιά πιο συμπαθητικά, με ενδιαφέρον για διάφορες δραστηριότητες, πιο ανθεκτικά, καλύτερους ηγέτες, ευσυνείδητα και αυξάνει το προσδόκιμο ζωής τους.

Δυστυχώς, μεταξύ 1979 και 2009 οι έρευνες ενσυναίσθησης σε νέους φοιτητές σημείωσαν καθοδική πορεία κατά 40%, με την πιο απότομη πτώση να συμβαίνει από το 2000 και μετά.

Αυτή η πτώση στην ενσυναίσθηση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική σε συγκεκριμένα παιδιά που είναι «συνδεδεμένα τις περισσότερες ώρες της ημέρας» επειδή θα πρέπει να είναι σε θέση να χαλαρώσουν και να είναι ανθρώπινοι και όχι να ανησυχούν για τον αν κάποιος θα τους βγάλει φωτογραφία ή θα τους βιντεοσκοπήσει και μετά να το δημοσιεύσουν κάπου.

Η ενσυναίσθηση είναι επίσης το αντίδοτο του διαδικτυακού εκφοβισμού, διότι μπορεί να τον κατευνάσει πριν ξεκινήσει. Η στρατηγική των σχολικών ψυχολόγων για την πρόληψη του διαδικτυακού εκφοβισμού, επικεντρώνεται σε ιστορίες που έχουν ως θέμα την ενσυναίσθηση. Αυτές περιλαμβάνουν ιστορίες για ήρωες, αξιότιμους ανθρώπους, πρότυπα ρόλων και άλλους ανθρώπους της πραγματικής ζωής. Οι ιστορίες καλλιεργούν την ενσυναίσθηση μεταξύ των νέων για να βεβαιωθούν ότι μπορούν να καταλάβουν συναισθηματικά τη βλάβη που μπορούν να προκαλέσουν με κάποιες από τις ενέργειές τους στο διαδίκτυο.


Διαβάστε σχετικά: Ο πολυδιάστατος γονεϊκός ρόλος


2. Sexting, μία διαρκώς αυξανόμενη ανησυχία

Το sexting, η διαδικτυακή αποστολή και/ή λήψη σεξουαλικών μηνυμάτων ή μηνυμάτων που υποδηλώνουν σεξουαλικότητα, αναδύεται συνεχώς ως ένα από τα πιο ανησυχητικά και ταχέως αναπτυσσόμενα προβλήματα της σημερινής νεολαίας. Στις αρχές του 2018, μια μελέτη σχετικά με το sexting των εφήβων που δημοσιεύθηκε στην Journal of the American Medical Association (JAMA)2 απεκάλυψε ότι περίπου το 15% των παιδιών μεταξύ 11 και 17 ετών στέλνουν ερωτικά μηνύματα και 28% αυτών λαμβάνουν.

Πρόκειται για ένα πολύ έντονο φαινόμενο εκκολαπτόμενης σεξουαλικότητας σε συνδυασμό με την πρώτη ελευθερία του παιδιού στη δική του τεχνολογική συσκευή, υποστηρίζουν οι ψυχολόγοι. Εκτός από όλα αυτά, αυτή η εκκολαπτόμενη σεξουαλικότητα διαδραματίζεται πολύ πριν ο προμετωπιαίος φλοιός, το μέρος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο των παρορμήσεων, να αναπτυχθεί πλήρως.

Αυτό που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το πόσο πολύ λίγα παιδιά (και οι ενήλικες, για το θέμα αυτό) κατανοούν ή μάλιστα γνωρίζουν, τις σοβαρές συνέπειες της ανταλλαγής τέτοιων μηνυμάτων. Η αποστολή ή λήψη σεξουαλικών μηνυμάτων μεταξύ ατόμων ηλικίας κάτω των 18 ετών, ακόμη και μεταξύ δύο εφήβων σε μια σχέση, είναι παράνομη στα περισσότερα κράτη και εγείρει ποινικές συνέπειες.

Το sexting είναι σήμερα μία εμπειρία τυπικής εφηβικής και πρώιμης ενήλικης ζωής. Επομένως, είναι πολύ συνηθισμένο για τους εφήβους να στέλνουν σεξουαλικά μηνύματα μέσα από το κινητό τους. Και από τη στιγμή που φτάνουν στην πρώιμη ενηλικίωση, περισσότεροι από τους μισούς στέλνουν σεξουαλικές φωτογραφίες. 

Αυτό είναι το πρόβλημα. Τα σχολεία και οι γονείς αποτυγχάνουν να εκπαιδεύσουν τη νεολαία για το τι θα μπορούσε να συμβεί αν αυτοί ή ένας φίλος τους ανακαλυφθεί ότι κάνουν sexting. Τα σχολεία δεν γνωρίζουν σε μεγάλο βαθμό πώς να χειριστούν ένα περιστατικό sexting. Και πολλοί γονείς δεν γνωρίζουν ότι, σε πολλά κράτη, η κατοχή σεξουαλικού υλικού που απεικονίζει ανηλίκους, εμπίπτει στους υφιστάμενους νόμους περί παιδικής πορνογραφίας.

3. Τι χρειάζονται τα σημερινά ψηφιακά παιδιά: Υποστήριξη.

Οι ψυχολόγοι συμφωνούν σε αυτό: τα παιδιά χρειάζονται υποστήριξη. Αυτό που πραγματικά τους εκπλήσσει είναι ότι τα παιδιά ζητούν με τον τρόπο τους βοήθεια και ενημέρωση σε όλα αυτά τα θέματα και το έχουν έντονη ανάγκη.

Οι γονείς, βέβαια, βρίσκονται στην καλύτερη θέση για να βοηθήσουν, όμως εδώ είναι το πρόβλημα: οι γονείς ανησυχούν τόσο πολύ που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν.

Υπάρχουν γονείς που ξεσπούσαν σε δάκρυα γιατί το μόνο που έκαναν ήταν να μαλώνουν με τα παιδιά τους για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Στην συνέχεια τα παιδιά γίνονται νευρικά για την ψηφιακή ζωή και όλα αυτά επειδή οι γονείς τους είναι τρομοκρατημένοι. Πραγματικά δεν χρειάζεται να γίνεται τόσο δύσκολο.

Οι γονείς πρέπει να ανοίξουν ένα διάλογο σχετικά με αυτά τα θέματα στις κοινότητές τους και να βρουν υποστήριξη. Οι γονείς και τα σχολεία πρέπει να συνεργαστούν γιατί δεν ζουν πλέον σε έναν κόσμο όπου μπορούν να διαχωρίσουν το σπίτι με το σχολείο. Οι διευθυντές των σχολείων πρέπει να υποστηρίξουν τους εκπαιδευτικούς να αναπτυχθούν επαγγελματικά, διότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να κατανοήσουν και αυτά τα θέματα. Όλοι πρέπει να αναρωτηθούν αν κάνουν αυτές τις συζητήσεις στις κοινότητές τους.

Ο επίλογος

Αν τα παιδιά δεν παίρνουν τη βοήθεια που χρειάζονται από τους γονείς τους και τα σχολεία τους, τότε ίσως ευθυνόμαστε εμείς για την αύξηση των ποσοστών κατάθλιψης στην εφηβεία και όχι η τεχνολογία.


ViolGeorgΠηγή: psychologytoday.com
Απόδοση: Γεωργιάννα Βιολάτου, Φοιτήτρια Ψυχολογίας
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Έρευνες: 1. Age, Period, and Cohort Trends in Mood Disorder Indicators and SuicideRelated Outcomes in a Nationally Representative Dataset, 2005–2017
2. Prevalence of Multiple Forms of Sexting Behavior Among Youth

 

*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...