Σύμφωνα με έρευνα το ψέμα είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξης των παιδιών. Οι δύο δεξιότητες που είναι σημαντικές για το ψέμα – ο αυτοέλεγχος και η θεωρία του νου – είναι θεμελιώδεις γνωστικές δεξιότητες που οι άνθρωποι χρειάζεται να έχουν για να επιβιώσουν στην κοινωνία.
Είναι ένα δόγμα των γονιών ότι τα παιδιά πρέπει να λένε την αλήθεια. Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο δείχνει ότι η μάθηση στο ψέμα μπορεί να προσφέρει γνωστικά οφέλη.
Ως γονείς και δάσκαλοι - και η κοινωνία στο σύνολό της - πάντα ανησυχούμε ότι εάν ένα παιδί ψεύδεται θα υπάρχουν τρομερές συνέπειες, υποστηρίζουν οι ερευνητές. Αλλά αποδεικνύεται ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των παιδιών που λένε ψέματα σε μικρότερη ηλικία και εκείνων που λένε ψέματα σε μεγαλύτερη ηλικία. Τα παιδιά που λένε ψέματα νωρίς τείνουν να έχουν πολύ καλύτερες γνωστικές ικανότητες.
Οι μελετητές βασίζουν τα ευρήματά τους σε ένα πείραμα στο οποίο ζήτησαν από 42 παιδιά προσχολικής ηλικίας στην Κίνα –που δεν είχαν έμφυτη τάση στο να λένε ψέματα - να παίξουν ένα παιχνίδι σαν το κρυφτό.
Διαχωρίστηκαν σε δύο ομάδες με ίσο αριθμό αγοριών και κοριτσιών, με μέση ηλικία περίπου 40 μηνών. Για πάνω από τέσσερις ημέρες, έπαιζαν ένα παιχνίδι στο οποίο έκρυβαν μια λιχουδιά, όπως ποπ κορν, από έναν ενήλικα στο ένα από τα δύο χέρια τους. Ο ενήλικας έπρεπε να επιλέξει ένα από τα δύο χέρια που υποδείκνυε το παιδί.
Εάν το παιδί εξαπατούσε με επιτυχία τον ενήλικα, μπορούσε να κρατήσει τη λιχουδιά για τον εαυτό του. Η πειραματική ομάδα παιδιών διδάχθηκε πώς να λέει ψέματα για να κερδίσει το παιχνίδι, ενώ η ομάδα ελέγχου δεν διδάχθηκε τον τρόπο.
Στις τυποποιημένες δοκιμές που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της εκτελεστικής λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένου του αυτοελέγχου και της «θεωρίας του νου» (η ικανότητα κατανόησης των προθέσεων και των πεποιθήσεων ενός άλλου ατόμου), τα παιδιά που διδάχτηκαν την εξαπάτηση τα πήγαν καλύτερα από την ομάδα ελέγχου.
Με λίγες μόνο μέρες καθοδήγησης, τα μικρά παιδιά γρήγορα έμαθαν πώς να εξαπατούν και απέκτησαν άμεσα γνωστικά οφέλη από αυτή τη διαδικασία, αναφέρουν οι ερευνητές σε δημοσίευσή τους στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Experimental Child Psychology.
Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν την ιδέα ότι ακόμη και οι φαινομενικά αρνητικές ανθρώπινες κοινωνικές συμπεριφορές μπορούν να προσφέρουν γνωστικά οφέλη όταν αυτές οι συμπεριφορές απαιτούν την επιδίωξη στόχου, την επίλυση προβλημάτων, την παρακολούθηση της ψυχικής κατάστασης και την ερμηνεία αντίληψης, προσθέτουν.
Ο βασικός ερευνητής της μελέτης Δρ. Kang Lee διερευνεί εδώ και είκοσι χρόνια πώς και γιατί τα παιδιά ψεύδονται, αλλά αυτός και οι συν-συγγραφείς της μελέτης λένε ότι αυτή η έρευνα είναι η πρώτη απόδειξη ότι μαθαίνοντας τα μικρά παιδιά πώς να εξαπατούν αιτιολογημένα ενισχύει τις γνωστικές δεξιότητές τους.
Μήπως αυτό σημαίνει ότι οι γονείς πρέπει να αποβάλλουν την επικρατούσα άποψη και να διδάξουν τα παιδιά τους πώς να λένε ψέματα; Όχι ακριβώς.
Δεν νομίζω ότι θα ήταν καλή ιδέα, υποστηρίζει ο Δρ. Lee, αλλά δεν είναι κακή ιδέα να τους επιτρέπουμε να παίζουν τέτοιου είδους «παιχνίδια εξαπάτησης».
Τα παιδιά, έχει διαπιστωθεί, ότι είναι ικανά να λένε αθώα ψεματάκια πριν την ηλικία των επτά ετών, και μερικά ακόμα κι από την ηλικία των δύο ετών.
Το ψέμα είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξης των παιδιών, υποστηρίζει ο Δρ. Lee και όσο νωρίτερα μαθαίνουν να εξαπατούν, τόσο το καλύτερο. Οι δύο δεξιότητες που είναι σημαντικές για το ψέμα – ο αυτοέλεγχος και η θεωρία του νου – είναι θεμελιώδεις γνωστικές δεξιότητες που οι άνθρωποι χρειάζεται να έχουν για να επιβιώσουν στην κοινωνία, προσθέτει.
Πηγή: medicalxpress.com
Μελέτη: Xiao Pan Ding et al. Learning to deceive has cognitive benefits, Journal of Experimental Child Psychology (2018). DOI: 10.1016/j.jecp.2018.07.008
Απόδοση: Τζατζαδάκη Ματρώνη, Φιλόλογος – Γλωσσολόγος, Φοιτήτρια Τμήματος Ψυχολογίας ΕΚΠΑ
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
