Πολλοί άνθρωποι που έχουν υποστεί κακοποίηση από τους γονείς τους μεγαλώνοντας, κουβαλούν για χρόνια μια βαθιά, ανικανοποίητη προσδοκία: να ακούσουν επιτέλους μία «συγγνώμη». Μια απλή λέξη που θα αναγνώριζε όσα έγιναν, θα δικαίωνε τον πόνο και θα άνοιγε χώρο για ίαση. Όμως, για πολλούς αυτή η συγγνώμη δεν έρχεται ποτέ. Και τότε γεννιέται το ερώτημα: γιατί;
Η ιστορία μιας προσπάθειας συμφιλίωσης
Η πρώην πρωταθλήτρια του τένις και νυν σχολιάστρια, Γελένα Ντόκιτς, αποκάλυψε πρόσφατα ότι προσπάθησε να επανασυνδεθεί με τον πατέρα της, ο οποίος την κακοποιούσε σωματικά και ψυχολογικά όταν ήταν παιδί. Εκείνος, όμως, ούτε μετάνιωσε, ούτε ζήτησε συγγνώμη· αντίθετα, δήλωσε πως «θα το ξανάκανε».
Η αντίδραση αυτή μπορεί να σοκάρει, αλλά δεν είναι σπάνια. Πολλοί γονείς που υπήρξαν κακοποιητικοί αρνούνται την ευθύνη ή δεν αναγνωρίζουν ότι προκάλεσαν τραύμα. Για τα παιδιά τους —πλέον ενήλικες— αυτό είναι μια δεύτερη πληγή: η άρνηση της πραγματικότητας.
Η ντροπή πίσω από τη σιωπή
Η ανάγκη για μια ειλικρινή συγγνώμη είναι βαθιά ανθρώπινη. Η αναγνώριση του λάθους φέρνει κάθαρση και επαναφέρει την αίσθηση δικαιοσύνης. Όμως, η συγγνώμη συνδέεται στενά με τη ντροπή και η ντροπή είναι ένα από τα πιο δύσκολα συναισθήματα για να αντέξει κάποιος.
Πολλοί κακοποιητικοί γονείς δεν διαθέτουν ενσυναίσθηση ή αυτογνωσία, ούτε επαρκή έλεγχο των παρορμήσεών τους. Η έλλειψη αυτή οδηγεί σε αλυσίδες αποτυχημένων σχέσεων, συγκρούσεων και βίας. Κάποιοι θεωρούν τη σωματική τιμωρία «αναγκαία πειθαρχία». Άλλοι δικαιολογούν τον εαυτό τους με το επιχείρημα ότι «πέρασαν χειρότερα» οι ίδιοι ως παιδιά.
Όταν υπάρχουν και εξαρτήσεις (αλκοόλ, ναρκωτικά), τα όρια μπερδεύονται ακόμη περισσότερο. Πολλά παιδιά αναγκάζονται να γίνουν «οι μεγάλοι του σπιτιού», να φροντίσουν τον ίδιο τον γονιό τους, ένα φαινόμενο που οι ειδικοί αποκαλούν γονεοποίηση.
Μην περιμένεις να σε γιατρέψει εκείνος που σε πλήγωσε
Το πρώτο βήμα προς την ίαση είναι να αναγνωρίσεις ότι δεν έφταιγες εσύ.
Η συγγνώμη που περιμένεις ίσως να μην έρθει ποτέ, όχι γιατί δεν τη δικαιούσαι, αλλά γιατί ο άνθρωπος που τη χρωστά δεν μπορεί να τη δώσει.
Αναρωτήσου: σε βοηθά πραγματικά να ελπίζεις σε κάτι που δεν είναι στο χέρι σου;
Κι αν εξακολουθείς, έστω υποσυνείδητα, να αναζητάς την αποδοχή εκείνου που σε πλήγωσε, μήπως είναι ώρα να τη βρεις αλλού, όπως σε ανθρώπους που σε πιστεύουν, σε στηρίζουν, σε αγαπούν;
Ο δρόμος προς τη θεραπεία ξεκινά από εσένα.
Μίλησε. Μοιράσου την ιστορία σου με έναν φίλο, έναν συγγενή, έναν ψυχοθεραπευτή. Η υποστήριξη, ειδικά μέσα από θεραπευτική διαδικασία, μπορεί να σε βοηθήσει να επανακτήσεις τη δύναμη και την εμπιστοσύνη σου.
Η διακοπή του κύκλου της κακοποίησης
Ακόμη και οι άνθρωποι που υπήρξαν κακοποιητικοί μπορούν, με τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας, να επεξεργαστούν τα δικά τους τραύματα και να αλλάξουν. Όμως, οι προσδοκίες πρέπει να είναι ρεαλιστικές.
Για έναν γονιό να αναγνωρίσει την κακοποίηση σημαίνει να παραδεχθεί ότι απέτυχε να προστατεύσει το παιδί του. Αυτό το βάρος είναι δυσβάσταχτο για πολλούς αλλά όχι αδύνατο να αντιμετωπιστεί.
Αν, όμως, ο δικός σου γονιός δεν μπορεί ή δεν θέλει να κάνει αυτό το βήμα, μην αφήσεις τη δική του ντροπή να γίνει και δική σου.
Κλείνοντας
- Η ίαση δεν έρχεται πάντα από τη συγγνώμη του άλλου, συχνά ξεκινά από τη συγχώρεση του εαυτού.
- Πίστεψε στην αξία σου, στη δύναμή σου και στη δυνατότητά σου να αγαπήσεις ξανά, εσένα πρώτα απ’ όλα.
- Η συγγνώμη που ίσως δεν ακούσεις ποτέ, μπορεί να γίνει η εσωτερική απελευθέρωση που χρειάζεσαι για να προχωρήσεις.
Αν χρειάζεστε υποστήριξη
Αν βιώνετε ή έχετε βιώσει κακοποίηση, δεν είστε μόνοι. Υπάρχουν γραμμές και φορείς που μπορούν να σας ακούσουν και να σας καθοδηγήσουν:
- Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (για διαδικτυακή κακοποίηση): 11188
- Γραμμή SOS 15900 – Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων
- Χαμόγελο του Παιδιού: 1056 (24ωρη γραμμή για παιδιά και εφήβους)
- ή επικοινωνήστε με έναν ψυχολόγο ή θεραπευτή της περιοχής σας για επαγγελματική βοήθεια.
Μπορεί η διαδρομή να είναι δύσκολη, αλλά η ανάρρωση είναι δυνατή και ξεκινά από το πρώτο βήμα: να ζητήσετε βοήθεια.
Με πληροφορίες από το The Conversation
